11. Persoonsvorm in samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Wat gaan we vandaag doen?

1. Herhaling (10 minuten)
2. Nieuwe uitleg (15 minuten)
3. Zelf aan de slag (15 minuten)
4. Evaluatie (5 minuten)

Leg het verschil uit tussen de volgende twee zinnen:

1. Zij geeft de boer een hand.
2. Zij geeft De Boer een hand.

meneer 'T Hart

Maarten 't Hart

Adriaan Van Dis

mevrouw Van der Vlugt

E. Du Perron

Thomas olde Heuvelt

Hoe vind je de persoonsvorm in een zin?

Mag ik de vraagproef nou wel of niet gebruiken om de persoonsvorm te vinden?

Mag je de vraagproef gebruiken om de persoonsvorm te vinden?

1. Uuuuhm... Nee!
2. Absoluut niet!
3. Dat u deze vraag nog stelt meneer Alofs, natuurlijk mag je die nooit gebruiken!
4. Nee en het spijt me dat ik het ooit heb gedaan.

Doel van de les

• Je kan de persoonsvorm in samengestelde zinnen correct spellen.
• Je gebruikt alleen nog maar de tijdproef om de persoonsvorm te vinden.

We gaan het toch nog een keer doen. Maak van de volgende zin een vraagzin:
Meneer Theunissen zei dat NEC dit seizoen zeker boven Vitesse zou eindigen, maar dat is helaas niet gelukt.

Wellicht krijg je dan iets als dit:

Zei meneer Theunissen dat NEC dit seizoen zeker boven Vitesse zou eindigen, maar is dat helaas niet gelukt?

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) in deze zin:

Meneer Theunissen zei dat NEC dit seizoen zeker boven Vitesse zou eindigen, maar dat is helaas niet gelukt.

Gebruik altijd de tijdproef!

Meneer Theunissen zei dat NEC dit seizoen zeker boven Vitesse zou eindigen, maar dat is helaas niet gelukt.

Meneer Theunissen zegt dat NEC dit seizoen zeker boven Vitesse zal eindigen, maar dat was helaas niet gelukt.

Kenmerken hoofdzin:

• Persoonsvorm en onderwerp staan vrijwel altijd direct naast elkaar.
• Persoonsvorm is altijd het eerste of tweede zinsdeel in de zin.

Kenmerken bijzin:

• Persoonsvorm en onderwerp staan meestal niet naast elkaar.

• Persoonsvorm staat meestal achteraan in de zin.

Let op: de bijzin is onderdeel (een zinsdeel) van de hoofdzin en de bijzin kan je vervangen door een of enkele woorden.

Wat zijn de spellingsregels van de persoonsvorm tegenwoordige tijd?

Ezelsbruggetje: smurfen of lopen

... (Worden) jij nou nooit eens moe van jezelf? Word of wordt?

Smurf jij nou nooit eens moe van jezelf?

Loop jij nou nooit eens moe van jezelf?

Geen -t, dus het is 'word' in de bovenstaande zin.

Ezelsbruggetje: smurfen of lopen

Hij ... (worden) moe van zichzelf. Word of wordt?

Hij loopt moe van zichzelf.

Hij smurft moe van zichzelf.

wel een -t, dus het is 'wordt' in de bovenstaande zin.

Samengevat

• In samengestelde zinnen staan meerdere persoonsvormen.
• Deze vind je door de tijdproef te doen. De werkwoorden die van tijd veranderen zijn persoonsvormen. 
• Alle andere werkwoorden zijn infinitief, voltooid deelwoord of onvoltooid deelwoord. 

Zelf aan de slag/huiswerk 31 mei

Maak: opdracht 1 t/m 4 op pagina 156 en 157 van je boek. Je mag ook online werken. Ga dan naar hoofdstuk 5 - persoonsvorm in samengestelde zinnen.

Let op: de eerste tien minuten werken we in stilte.

Klaar? Check of je alle opdrachten boven de 60% hebt gescoord.

Ja? Ga door met de leerroute.

Nee? Kom naar me toe voor extra uitleg en hulp.

De kans dat ik vanaf nu alleen nog maar de tijdproef gebruik om de persoonsvorm te vinden is ... %.

0100