Les 10 - De samengestelde zin

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Les 10

Samengestelde zin

Enkelvoudige vs
samengestelde
zin?

Je vermaakt je met je favoriete tv-vriendjes in deze app.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Daarna hoef je niets te doen, want je lidmaatschap wordt automatisch verlengd.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Enkelvoudige en samengestelde zin

Oefening 2 op p. 121

Onderstreep de persoonsvormen in elke zin.

Je vermaakt je met je favoriete tv-vriendjes in deze app.

Persoonsvorm?

1. favoriete
2. deze app
3. vermaakt

Met deze supertoffe app verveel je je nooit meer!

Persoonsvorm?

1. verveel
2. je
3. meer

Hoe meer je kijkt, hoe beter de app weet wat jou interesseert.

Persoonsvorm?

1. meer
2. kijkt, weet en interesseert
3. beter en interesseert
4. meer en interesseert

Daarna hoef je niets te doen, want je lidmaatschap wordt automatisch verlengd.

Persoonsvorm?

1. hoef en wordt
2. hoef en doen
3. wordt en verlengd

Er zijn geen langlopende contracten of annuleringskosten, want dat vinden wij zelf ook erg vervelend.

Persoonsvorm?

1. vinden en vervelend
2. zijn en vervelend
3. zijn en vinden

Enkelvoudige vs samengestede zin (p. 121)

• Enkelvoudige zin = een zin met slechts één persoonsvorm

--> Saaie momenten zul je niet meer beleven.

• Samengestelde zin = zin met twee of meer persoonsvormen

               = meerdere (deel)zinnen

                                                    = deelzinnen worden verbonden door voegwoorden, betrekkelijke voornaamwoorden of leestekens

--> Je kunt aan de slag nadat je je hebt geregistreerd en het lidgeld hebt betaald.

Enkelvoudige en samengestelde zin

Oefening 3 op p. 121

Je kunt door het aanbod bladeren of je kunt je favoriete titels opzoeken.

Welk woord verbindt beide zinnen?

1. door
2. of
3. kunt

Elk gezinslid bekijkt series en films die hij leuk vindt.

Welk woord verbindt de beide zinnen?

1. bekijkt
2. die
3. en

Daarna hoef je niets te doen, want je lidmaatschap wordt automatisch verlengd.

Welk woord verbindt de beide zinnen?

1. daarna
2. hoef
3. want
4. wordt

Je kunt eenvoudig online opzeggen, omdat wij efficiëntie erg belangrijk vinden.

Welk woord verbindt de beide zinnen?

1. omdat
2. kunt
3. efficiëntie

Bij welke zinnen krijg je twee enkelvoudige, goede zinnen als je het verbindingswoord schrapt?

Enkelvoudige en samengestelde zin

Oefening 3 op p. 121

Vraag b

- Zin 1 en zin 3

Nevenschikking en onderschikking

• Samengestelde zin met nevenschikking = twee of meer zinnen worden verbonden met: 

- een nevenschikkend voegwoord = en/of/maar/want/dus...

OF 

- een komma

==> Twee zinnen die op zichzelf kunnen bestaan

Bv. Ik wist niet welke kleren te kiezen en ik bleef maar twijfelen.

Ik wist niet welke kleren te kiezen. Ik bleef maar twijfelen.

Nevenschikking en onderschikking

• Samengestelde zin met onderschikking= niet-gelijkaardige zinnen worden aan elkaar verbonden

= bijzin + hoofdzin

= bijzin wordt ingeleid door: 

- een onderschikkend voegwoord = als/dat/omdat/terwijl...

OF 

- een betrekkelijk voornaamwoord = die/dat

Ik wist niet welke kleren te kiezen. Ik bleef maar twijfelen.

Nevenschikking en onderschikking

• Samengestelde zin met onderschikking

Bv. Mijn zus is altijd vrolijk wanneer het weekend begint. 

Mijn zus is altijd vrolijk = hoofdzin 

wanneer het weekend begint = bijzin

wanneer = onderschikkend voegwoord

Bv. Mijn zus, die vandaag verjaart, is altijd vrolijk. 

Mijn zus is altijd vrolijk = hoofdzin

die vandaag verjaart = bijzin

die = betrekkelijk voornaamwoord

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

a = Onderstreep de persoonsvorm(en)

b = Markeer het onderwerp 

c = Omcirkel de woorden die de zinnen verbinden

d = Kruis aan of het een enkelvoudige zin of een samengestelde zin is met nevenschikking/onderschikking

Dat komt omdat de verschillen gigantisch zijn.

Onderwerp en persoonsvorm?

Dat komt omdat de verschillen gigantisch zijn.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

 - Dat komt omdat de verschillen gigantisch zijn.

= Samengestelde zin met onderschikking.

Is onze taal ook ‘objectief’ moeilijk voor iedereen?

Onderwerp en persoonsvorm?

Is onze taal ook ‘objectief’ moeilijk voor iedereen?

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

- Is onze taal ook ‘objectief’ moeilijk voor iedereen?

= Enkelvoudige zin

De regels voor ‘er’ zijn lastig, want die regels zijn talrijk.

Onderwerp en persoonsvorm?

De regels voor ‘er’ zijn lastig, want die regels zijn talrijk.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

- De regels voor ‘er’ zijn lastig, want die regels zijn talrijk.

= Samengestelde zin met nevenschikking.

De woordvolgorde is helemaal een pittige uitdaging.

Onderwerp en persoonsvorm?

De woordvolgorde is helemaal een pittige uitdaging.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

- De woordvolgorde is helemaal een pittige uitdaging.

= Enkelvoudige zin

Je zult het zelf merken als je zinnen vergelijkt.

Onderwerp en persoonsvorm?

Je zult het zelf merken als je zinnen vergelijkt.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

- Je zult het zelf merken als je zinnen vergelijkt.

= Samengestelde zin met onderschikking

Bij elke zin moet je bliksemsnel die ene juiste volgorde kiezen en die keuze moet je ook nog vooraf maken.

Onderwerp en persoonsvorm?

Bij elke zin moet je bliksemsnel die ene juiste volgorde kiezen en die keuze moet je ook nog vooraf maken.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

- Bij elke zin moet je bliksemsnel die ene juiste volgorde kiezen en die keuze moet je ook nog vooraf maken. 

= Samengestelde zin met nevenschikking

Zo heeft de taal geen naamvallen, bezit ze weinig verschillende werkwoordsvormen en daarnaast zijn de meervouden tamelijk regelmatig.

Onderwerp en persoonsvorm?

Zo heeft de taal geen naamvallen, bezit ze weinig verschillende werkwoordsvormen en daarnaast zijn de meervouden tamelijk regelmatig.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

- Zo heeft de taal geen naamvallen, bezit ze weinig verschillende werkwoordsvormen en daarnaast zijn de meervouden tamelijk regelmatig. 

= Samengestelde zin met nevenschikking

Zodra we een accentje horen, schakelen we over op Engels.

Onderwerp en persoonsvorm?

Zodra we een accentje horen, schakelen we over op Engels.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin met nevenschikking
3. Samengestelde zin met onderschikking

Nevenschikking en onderschikking

Oefening 5 op p. 124

- Zodra we een accentje horen, schakelen we over op Engels.

= Samengestelde zin met onderschikking

Herschrijf de enkelvoudige zin tot samengestelde zin met nevenschikking.

De brandweermannen droegen geen slachtoffer naar buiten. Ze droegen een pop naar buiten.

Nevenschikking en onderschikking

- De brandweermannen droegen geen slachtoffer naar buiten, maar ze droegen een pop naar buiten.

Herschrijf de enkelvoudige zin tot samengestelde zin met onderschikking.

Ilona geloofde het echt. Ze reden met toeters en bellen naar de brand.

Nevenschikking en onderschikking

- Ilona geloofde het echt omdat ze met toeters en bellen naar de brand reden.

OE

OE = Online oefeningen op Pelckmans Portaal --> Ga naar 'Taken'

- Les 8 Objectief en subjectief taalgebruik 

- Les 9 Tegenargumenten

- Les 10 Samengestelde zin