Politiek en democratie

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Wat is een democratie? 

Welk gevoel heb je bij het woord politiek?

😒🙁😐🙂😃

Politiek versus politici

Politiek is geen synoniem voor politici. Politiek is het systeem waarin beslissingen genomen worden voor de samenleving, politici zijn de mensen in dat systeem. Zij hebben niet altijd een goede naam: sommige politici gooien met modder naar elkaar en niet iedereen blijkt te vertrouwen. Daardoor heeft politiek een negatieve bijklank gekregen, terwijl dat niet terecht is. Politiek is veel groter dan enkel politici. 

21

Spanning over migratie loopt op:       
                               stelt kabinet deadline

Onderzoek naar mogelijke fraude: politicus

                                twee keer verhoord

Enorme afgang voor het

Belgische kibbelkabine

Vergadering loopt volledig uit de hand: 
‘Er werd gescholden en geschreeuwd’

Burgemeester neemt ontslag na belangenvermenging

0

Waarom leren over politiek? 

• Aanwezig in elk aspect van ons leven. 
• Bepaalt bv wat je moet leren op school, hoe je je veilig met de fiets kan verplaatsen of hoe makkelijk je de trein of bus kan nemen,...

Politiek =  systeem waarin beslissingen

genomen worden voor de samenleving

Politici = de mensen in dat systeem

______________________

Hoe zou de wereld er uit zien zonder politiek?

Als je helemaal alleen op de wereld bent, kan je doen wat je wil. Maar zodra je met

anderen samenleeft, heb je regels en afspraken nodig. Want als iedereen zijn eigen ding

zou doen en met niemand rekening houdt, ben je zelf verantwoordelijk voor alles en krijg

je mogelijk chaos en conflict.

17

<

>

Alleen op de wereld

Samenleven

Regels en afspraken

Ieder doet zijn ding

Politiek

Kenmerken van een democratie

34

De burger krijgt inspraak in de besluitvorming. 

Burgers moeten regelmatig de kans krijgen om te stemmen tijdens verkiezingen.

Iedereen kan deelnemen aan het politieke proces, door lid te worden van een partij of een eigen partij of beweging op te richten.

Er moet een strikt onderscheid zijn tussen het parlement (dat de wetten maakt), de regering (die de wetten uitvoert) en justitie (die de naleving ervan controleert). Dit noemen we de scheiding der machten.

Een democratie heeft grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting en gelijkheid voor alle burgers.  

Media kunnen onafhankelijk nieuws maken dankzij persvrijheid.

Politiek is aanwezig in elk aspect van ons leven. Ze bepaalt onder andere wat je moet

leren op school, hoe je je veilig met de fiets kan verplaatsen of hoe makkelijk je de trein of

bus kan nemen. Die beslissingen worden op verschillende politieke niveaus genomen.

20

Regionaal

Lokaal

Federaal

Europees

Gemeentebestuur

of stadsbestuur

Vlaamse regering,

Waalse regering &

Brusselse regering

Belgische regering

Europese Commissie,

Europese Raad, Raad

van de Europese Unie &

Europees Parlement

2024: een verkiezingsjaar 

9 juni: Europese parlementsverkiezingen

- 22 van de 720 leden

- 13 NL, 8 FR en 1 D kiescollege

9 juni: Federaal parlement

9 juni: Vlaams parlement

13 oktober: Provincieraad 

13 oktober: Gemeenteraad

0

De weg van je stem: Wat na de verkiezingen? 

Opdracht

Wie zijn de Vlaamse ministers?

• Noteer waarvoor die minister bevoegd is + partij

(opgelet! Vaak meerdere bevoegdheden)

www.vlaanderen.be

Regeer het land 

Jullie vormen de regering van het (fictieve) land Edumakia. Jullie hebben een bepaald budget ter beschikking en elke minister krijgt ook een lijstje met een paar belangrijke beleidskeuzes.

Slagen jullie erin om beslissingen te nemen? En hoe gaan jullie om met onverwachte situaties?

53

Denk eraan

Om dit tot een goede einde te brengen, moet je proberen overeen te komen. Je zal dus moeten samenwerken en beslissingen nemen, maar af en toe ook moeten vechten voor je eigen standpunten. Probeer je boodschap goed over te brengen. En denk eraan dat je als groep iets moet realiseren.

Edumakia

Voor jullie aan de slag gaan, moeten jullie de ministerposten nog verdelen. Beslis nu wie

welke bevoegdheid krijgt. De regering van Edumakia bestaat uit deze 4 ministers:

54

Minister van

Volksgezondheid

Minister van

Klimaat

Minister van

Economie en Werk

Minister van

Defensie

55

Regeer het land door beslissingen te nemen 

én de begroting onder controlebte houden.

☐ Open de simulator op de computer of tablet.

☐ Doorloop de simulator stap voor stap.

☐ Aan het einde krijg je een overzicht met de score
     van je groep. Bewaar dit scherm.

Opdracht

 Wie is er in geslaagd om te eindigen met een begroting tussen 0 en 5 schijven? 

56

Klasgesprek

Ik had WEL een begroting tussen 0 en 5 schijven

Ik had GEEN begroting tussen 0 en 5 schijven

 Wat heeft ervoor gezorgd dat je budget wel of niet in het rood ging? 

Klasgesprek

57

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

Welke situaties zorgden voor een moeilijke discussie? Hoe kwam dat?

Klasgesprek

58

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

35

Hoe elk kenmerk wordt uitgewerkt, varieert per land. Dat gaan jullie nu aan elkaar uitleggen aan de hand van voorbeelden uit heel Europa. Maar eerst moet de computer nog bepalen wie welk voorbeeld krijgt! 

☐ Klik hier om de website te openen op jouw device.

☐ Bedenk een naam voor jullie groepje en maak een kamer aan.

☐ Scan allemaal de kamercode en volg de stappen. 

☐ Start de kamer als alle namen op het scherm verschijnen.

☐ Leg de voorbeelden uit als het jouw beurt is. 

    Doe dit in je eigen woorden.

☐ Klik op de knoppen bovenaan om naar het 

     volgende voorbeeld te gaan. 

 Stap 1: Voorbeelden verdelen

Opdracht

 Stap 2: Voorbeelden verdelen

04

Participatie

59

Je hebt meer invloed op het beleid dan je denkt! Nu je weet hoe politiek in elkaar zit, helpt je dat om een weloverwogen beslissing te maken die in lijn ligt met je waarden en overtuigingen.

Meer zelfs: de 3 aspecten van politiek geven je een houvast om politieke standpunten te begrijpen. Of je nu online of in de media berichten tegenkomt, je zal sneller kunnen achterhalen wat ze precies betekenen.

Je goed informeren is dus de boodschap!

Dit heeft immers tal van voordelen.

60

1. Een geïnformeerde burger

Politieke visie

Politieke

communicatie

Politiek systeem

Je begrijpt beter welke thema’s een

belangrijke rol spelen. Je ziet ook hoe

politici daar tegenover staan. Je kan de

verschillende opties beter vergelijken

en evalueren. 

61

 Het verzekert dat je stem telt 

Het helpt je de juiste keuze maken

Elke stem kan een verschil maken. Je

zorgt ervoor dat je de beste keuze

voor jezelf maakt, zodat je achteraf

geen spijt hebt van je stem. 

 De voordelen van een geïnformeerde burger

62

 De voordelen van een geïnformeerde burger

Je maakt een bewuste keuze over

wie jou moet vertegenwoordigen. Je

maakt deel uit van het democratisch

proces en helpt zo de samenleving

vorm te geven.

Het helpt je een actieve burger

 te zijn

Het moedigt verantwoording aan

Je gaat na of politici hun beloftes

houden of niet door hun beslissingen

op te volgen.

Door te stemmen of als lid van een politieke partij neem je een actieve rol op.

Maar hoe kan je je stem nog laten horen, los van de politiek? 

63

2. Hoe kan je je stem laten horen?

Word lid van een jeugdraad.  Die 

vertegenwoordigt jongeren in hun gemeente of provincie. Op Vlaams niveau heb je de Vlaamse Jeugdraad, een officiële adviesraad van de Vlaamse regering. De Youth Hub van het Europees Parlement wil

jongeren ook inspraak geven.

Sluit je aan bij een actiegroep,

drukkingsgroep of beweging. Deze

organisaties zijn het middenveld. Ze brengen burgers samen rond bepaalde maatschappelijke doelen, zoals mensenrechten of werknemersbelangen.

Start een petitie  als je het niet eens bent met politieke beslissingen. Je verzamelt handtekeningen van andere mensen die het met je eens zijn. De inzet van zo’n petitie moet wel in het algemeen belang zijn én

een concreet voorstel bevatten.

Laat je horen in bevragingen en enquêtes. Deel je mening. 

Kom zelf in actie door mee te doen met vreedzame protesten of betogingen. 

Zo maak je een statement. Sociale media kunnen je helpen een evenement aan te

maken en mensen op te roepen.

Herinner je je Greta Thunberg nog? Ze was 15 jaar oud toen ze een schoolstaking begon en elke vrijdag buiten aan het Zweedse parlement ging betogen. Ze wilde dat de politieke leiders hun klimaatbeloften zouden nakomen. Haar actie werd door media opgepikt en raakte zo bekend.

Steeds meer mensen luisterden naar haar boodschap. Samen met andere jonge activisten stampte ze zo een wereldwijde beweging uit de grond, met ook school-stakingen in ons land. Tegelijk kreeg ze ook af te rekenen met tegenstanders. 

64

Inspirerende voorbeelden

Bekijk nu de volgende video.

Manon Quinet is VN-vertegenwoordiger van de Vlaamse Jeugdraad en neemt je mee naar New York.

Video

65

66

Doe deze battle achter 

de QR-code en kom te weten 

welke vorm van participatie 

jij het liefst doet!

Opdracht

 Op welke manier zou jij zelf je stem willen laten horen? 

Klasgesprek

67

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

 Hoe kies je waarvoor je actie wil voeren?

Klasgesprek

68

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

 3. Conclusie

Politiek is complex. Maar omdat

politiek zo veel aspecten van ons leven

bepaalt, is het belangrijk om te weten

hoe dit systeem in elkaar zit.

Elke burger heeft namelijk een stem

en kan die gebruiken om verandering

in gang te zetten. Ook jij! Dat kan door

te gaan stemmen tijdens verkiezingen,

maar ook door je op een andere manier

in te zetten.

69

Welk gevoel heb jij bij het woord politiek?

Vul maximaal drie woorden in (kerwoord, gevoel of gedachte)

70

Vul opnieuw maximaal drie woorden in

(kerwoord, gevoel of gedachte).

Om af te ronden keren we nog eens terug naar de vraag die we je in deel 1 hebben gesteld. Welk gevoel heb jij

nu bij het woord politiek?

Vul opnieuw elk afzonderlijk de 3

invulvelden in met een kernwoord, gevoel of gedachte. Ook die antwoorden verschijnen op het grote scherm.

Bespreek nu volgende vragen met de klas.

• Wat valt op? Is er iets veranderd aan de antwoorden of helemaal niet?
• Is die verandering positief of negatief?
• Is je beeld van politiek veranderd Waarom (niet)