6.2 Om de macht

bestuur in de Republiek:
  • regenten in de Gewestelijke Staten
  • gewesten soeverein: 
  • wetgeving/belastingen/rechtspraak
  • defensie en buitenlandse zaken in:
  • Staten-Generaal, belangrijk:
  • raadspensionaris van (gewest) Holland
  • daarnaast: stadhouder > 
  • aanvoerder Staatse leger 



1 / 23
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

Cette leçon contient 23 diapositives, avec diapositives de texte et 2 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

bestuur in de Republiek:
  • regenten in de Gewestelijke Staten
  • gewesten soeverein: 
  • wetgeving/belastingen/rechtspraak
  • defensie en buitenlandse zaken in:
  • Staten-Generaal, belangrijk:
  • raadspensionaris van (gewest) Holland
  • daarnaast: stadhouder > 
  • aanvoerder Staatse leger 



Slide 1 - Diapositive

Staten-Generaal
  • Ridderzaal in Den Haag
  • macht vergrootte door:
  • bestuur generaliteitslanden en
  • bemoeienis internationale handel in:
  • VOC (1602) Van Oldenbarnevelt

Slide 2 - Diapositive

problemen bestuur Republiek werkten soms door in economie:
  • Tussen raadspensionaris en stadhouder vaak machtsstrijd:
  • Raadspensionaris behartigde de belangen van de rijke  burgers/handelaren/kooplieden > 
  • internationaal goede contacten
  • Stadhouder ontleende gezag aan militaire status >
  • zocht oplossing voor conflicten met buitenland vaak in militair ingrijpen

Slide 3 - Diapositive

stadhouder prins Maurits van Oranje                                (1576 - 1625)
Johan van Oldenbarnevelt raadspensionaris (1547 - 1619)

Slide 4 - Diapositive

Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt op het Binnenhof
Standbeeld Van Oldenbarnevelt, tegenover het Binnenhof

Slide 5 - Diapositive

0

Slide 6 - Vidéo

Vervolg bestuur, nu in Frankrijk en Engeland
  • Kenmerkende aspecten in dit hoofdstuk:
  • 1.  Het streven van vorsten naar absolute macht
  • 2. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
  • 3. De wetenschappelijke revolutie

Slide 7 - Diapositive

Absolutisme
  • In de loop van de Middeleeuwen macht vorsten aangetast door: 
  • Stedelijke parlementen en de Staten -Generaal, waarin vertegenwoordigd:
  • adel / geestelijkheid / stedelijke burgerij 
  • o.a: toestemming nieuwe belastingen


Slide 8 - Diapositive

reactie Franse hof op beperking macht:
  • 1614: Etats Généraux niet meer bijeengeroepen door vorsten (-1789)
  • ambtenarenapparaat uitbreiden en
  • rechtstreekse belastingen >
  • adel buiten spel gezet
  • vanaf 1661: centralisatie door Lod. XIV
  • onderdelen:

Slide 9 - Diapositive

1. politiek:
  • de vorst neem alle beslissingen zelf
  • door hem aangestelde ambtenaren rapporteren aan hem
  • vorst bepaalt nieuwe wetten
  • censuur ingevoerd
  • rechtvaardiging:
  • 'droit divin'


Slide 10 - Diapositive

2. militair
  • opbouw van een 'staand' leger
  • professioneel georganiseerd:
  • training / uitrusting / salaris
  • rangen op basis van geschiktheid
  • bijkomend voordeel: 
  • invloed adel beperkt
  • Lodewijk wilde uitbreing

Slide 11 - Diapositive

3. Godsdienst
  • Lodewijk XIV was katholiek >
  • eiste eenvormigheid >
  • Edict van Nantes ingetrokken (1685)
  • hugenoten vervolgd,
  • velen vluchtten o.a.
  • naar Nederland
  • opmerking: 
  • economisch gezien was dit een groot drama voor Lodewijk (kapitaalvlucht)

Slide 12 - Diapositive

4. Economisch:
  • mercantilisme =
  • het bevorderen van de eigen handel door:
  • invoerrechten +
  • inperken van mogelijkheden om handel te drijven (oa havenverbod)
  • Doel: 
  • geld voor leger en hofhouding (Versailles)

Slide 13 - Diapositive

Madame de Maintenon
maîtresse van de Zonnekoning
Maria Theresia van Oostenrijk
echtgenote Lodewijk XIV

Slide 14 - Diapositive

Documentaire over
Lodewijk XIV aan het hof van Versailles (14 min)

Slide 15 - Diapositive

0

Slide 16 - Vidéo

Lodewijk XIV
  • als 'Zonnekoning'
  • herkomst:
  • hij speelde de hoofdrol in het 'Ballet van de Nacht' (1653)
  • 7 dagen lang, 3000 toeschouwers
  • de krachten van het kwaad (>Fronde edelen) legden het af tegen de opkomende zon

Slide 17 - Diapositive

Kroning Lodewijk XIV 1654, Reims

  • 'Ik beloof oprecht aan jhet christelijke volk, en mijn onderdanen, in de naam van Christus, dat mijn regering te allen tijde de ware vrede van Gods kerk zal bewaren'
  • paars fluwelen schoenen aan
  • zwaard 'Joyeuse' (Karel de Grote) gekust
  • 'le Sacre', christelijke zalving

Slide 18 - Diapositive

Slide 19 - Diapositive

Slide 20 - Diapositive

geen centralisatie in de Nederlanden
  • 1581: Acte van Verlathinge > 
  • geen koning meer > Republiek
  • 'Zeven Verenigde Provinciën
  • Oranjes bleven stadhouder,
  • geen koning
  • wèl veel invloed in handen van:
  • Willem III (stadhouder-koning)
  • 1672 - 1702

Slide 21 - Diapositive

geen centralisatie in Engeland, Ierland

en Schotland:

Glorious revolution

  • Parlement wist macht uit te breiden,
  • vooral burgerij en lage adel invloedrijk door economische macht
  • wel strijd met hoge adel/koning > 
  • burgeroorlog (1642-49) > Karel I onthoofd (!!) 
  • Jacobus II (katholiek en absolutistisch) verjaagd door parlement:
  • met steun van (protestantse) Willem van Oranje III
  • 'Glorious Revolution' (1688): rechten parlement erkend door Willem III
  • was getrouwd met dochter Jacobus > werd koning van Engeland

Slide 22 - Diapositive

Willem III en Mary Stuart als jong paar
en als koning en koningin van Engeland, Ierland en Schotland

Slide 23 - Diapositive