Thema K 3.2 bloedsomloop_Thema B_3.2 en 3.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Thema 3 De bloedsomloop

3.2 De bloedsomloop

wat gaan we vandaag doen?

herhalen vorige les: 3.1 bloed

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie (in 2 delen): 

Kader 3.2 bloedsomloop

Basis 3.2 Bloedvaten en 3.3 bloedsomloop

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

uit welke 4 onderdelen bestaat bloed?

1. bloedplasma, rode-, witte bloedcellen en zuurstof
2. bloedplasma, rode-, witte bloedcellen en koolstofdioxide
3. bloedplasma, rode-, witte bloedcellen en bloedplaatjes
4. bloedplasma, rode-, blauwe bloedcellen en bloedplaatjes

Waar bestaat bloedplasma uit?

1. water en zout
2. water en opgeloste stoffen
3. water en eiwitten en opgeloste stoffen
4. water en zout en eiwitten

Welk deel van het bloed vervoert zuurstof

1. rode bloedcellen
2. witte bloedcellen
3. bloedplasma
4. bloedplaatjes

Zijn bloedplaatjes hele cellen?

1. ja
2. nee

Waar zorgen bloedplaatjes voor?

1. zuurstof opname
2. doden van ziekteverwekkers
3. bloedstolling
4. doen niks

Welke bloedcellen kunnen van vorm veranderen?

1. rode bloedcellen
2. witte bloedcellen
3. bloedplaatjes
4. geen van allen

Wat is de functie van de witte bloedcellen?

1. vervoeren van zuurstof
2. onschadelijk maken van ziekteverwekkers
3. vervoeren van koolstofdioxide
4. bloedstolling

Omdat de basisstof erg veel (en moeilijk) is, heb ik het in tweeën gedeeld.

les 1: bloedvaten

les 2: namen van bloedvaten en bloedsomloop

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

- kan je in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen

- kan je de kleine en de grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies

Inleiding

Het bloed vervoert nuttige stoffen naar alle cellen.

Afvalstoffen worden door het bloed afgevoerd.

Een netwerk van bloed vaten bereikt alle plaatsen in je lichaam.

3.2 Bloedsomloop, deel 1

Het bloedvatenstelsel van de mens bestaat uit het hart en de bloedvaten.

De weg die het bloed door het lichaam aflegt, noem je de bloedsomloop.

Op de afbeelding links zie je het bloedvatenstelsel van de mens.

De bloedvaten zijn rood of blauw gekleurd.

Rood betekent dat het bloed in de bloedvaten veel zuurstof bevat.

Blauw betekent dat het bloed weinig zuurstof bevat.

In werkelijkheid is al je bloed rood.

3.2 De bloedsomloop

Er zijn 3 typen bloedvaten:

- slagaders

- haarvaten

- aders

3.2 De bloedsomloop

Het hart pompt het bloed in de slagaders.

Door de slagaders stroomt het bloed naar de organen toe.

In de organen vertakken de slagaders zich in steeds fijnere (dunner en kleinere) bloedvaten: de haarvaten.

De haarvaten komen weer samen in steeds groter wordende bloedvaten: de aders. Door de aders stroomt het bloed terug naar het hart.

Slagaders

- grootste slagader heet AORTA

- lopen vanaf je hart naar je organen

- bloeddruk is hoog (de druk die het bloed uitoefent op de wand van het bloedvat)

- wand is dik, stevig en elastisch om de hoge bloeddruk te kunnen weerstaan

- liggen diep in het lichaam

- bevatten zuurstofrijk bloed (behalve de longslagader)

- bloedvat dat bloed naar het hoofd vervoert, heet halsslagader 

Haarvaten

- steeds kleiner wordende vertakkingen van slagaders

- liggen in de organen (overal in het lichaam)

- hele dunne wand (1 cellaag dik)

- lagere bloeddruk dan in de slagaders

Haarvaten

Doordat de wand van de haarvaten zo dun is:

- kunnen vocht met zuurstof en voedingsstoffen uit de haarvaten naar de weefsels toe. In de cellen van deze weefsels vind verbranding plaats.

- kunnen vocht met koolstofdioxide en andere afvalstoffen weer de haarvaten in.

Aders

- Grootste ader heet 

HOLLE ADER

- lopen vanaf de organen naar het hart

- wand dunner en minder elastisch dan de wand van de slagaders

- bloeddruk lager dan in de slagaders

- bevatten aderkleppen

- liggen minder diep in je lichaam

- Bloed stroomt van het hoofd terug naar het hart door de halsader

Aderkleppen

aderkleppen

- zitten vooral in aders in je armen en benen

- zorgen ervoor dat het bloed in de aders niet terugstroomt naar de organen

	slagaders	haarvaten	aders
waar lopen ze?	van het hart naar de organen	in de weefsels	van de organen naar het hart
dikte van de wand	dikke elastische wand	zeer dunne wand	dunne wand
zuurstof	veel zuurstof (behalve longslagader)	aan het begin veel zuurstof, aan het einde weinig zuurstof	weinig zuurstof (behalve de longader)
bloeddruk	hoog	van hoog naar laag	laag
waar liggen ze?	diep in het lichaam	overal in het lichaam	dicht onder de huid

Einde deel 1.

Lees theorie goed door!!

Kader Thema 3, basisstof 2 (deel 1)

..en maak opdracht 2, 3, 5, 6, 7 (vanaf blz. 166)

Basis Thema 3, basisstof 2

..en maak opdracht 1 t/m 8 (vanaf blz. 138)

In welke volgorde stroomt het bloed, gezien vanaf het hart?

1. Slagader - haarvaten- ader
2. haarvaten - ader - slagader
3. Ader - haarvaten - slagader
4. Slagader - ader - haarvaten

Welk bloedvat is de slagader?

1. 1
2. 2
3. 3

Hiernaast zie je een bloedvat. 

Bekijk deze goed. 

Wat voor type bloedvat is dit?

1. Ader
2. Slagader
3. Haarvat

Welk type bloedvat ligt vaak dieper in je lichaam?

1. Ader
2. Slagader
3. Haarvaten

Welk type bloedvat heeft dikkere wanden?

1. Aders
2. Slagaders
3. Haarvaten

Door welk type bloedvat kunnen zuurstof en voedingstoffen worden uitgewisseld met de organen?

1. Aders
2. Slagaders
3. Haarvaten

Sleep de onderstaande eigenschappen van de bloedvaten naar de juiste plek.

Dunne wand

Dikke wand

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Kleppen

Geen kleppen

Slagaders

Aders

3.2 De bloedsomloop, deel 2

Bloedvaten die van het hart afkomen, heten slagaders.

Bloedvaten die naar het hart toegaan, heten aders.

Bloedvaten zijn vaak genoemd naar een orgaan!!!

voorbeeld: de slagader die naar de lever gaat, heet leverslagader. De ader die van de lever afkomt, het de leverader.

De bloedvaten van en naar het hart hebben andere namen:

- onderste holle ader

- bovenste holle ader

- aorta

Nog een uitzondering is de poortader. Dit bloedvat vervoert bloed van de darmwand naar de lever.

Het bloed in de poortader bevat weinig zuurstof, want de zuurstof is in de darmwand gebruikt voor de verbranding.

Na een maaltijd bevat het bloed in de poortader veel voedingsstoffen. Die zijn via de darmwand in het bloed opgenomen.

De poortader vervoert de voedingsstoffen naar de lever.

Dubbele bloedsomloop

de mens heeft een dubbele bloedsomloop:

- kleine bloedsomloop

- grote bloedsomloop

Het bloed stroomt per omloop 2x door het hart, vandaar de naam: dubbele bloedsomloop.

Kleine bloedsomloop

kleine bloedsomloop:

- het bloed stroomt van de rechterhelft van het hart naar de longen

- in de longen wordt zuurstof opgenomen en koolstofdioxide afgegeven

- vanuit de longen stroomt het bloed weer terug naar de linkerhelft van het hart

      rechts                                                                links

blauw:                                                                                                                           rood:

zuurstofarm                                                                                                               zuurstofrijk

Grote bloedsomloop

grote bloedsomloop:

- vanuit de linkerhelft van het hart gaat het bloed naar de organen in het hele lichaam

- in de organen wordt zuurstof afgegeven aan de cellen en wordt koolstofdioxide afgegeven aan het bloed

- vanuit de organen stroomt het bloed weer naar de rechterhelft van het hart

      rechts                                                                links

blauw:                                                                                                                           rood:

zuurstofarm                                                                                                               zuurstofrijk

VRAGEN??

zelf aan de slag

Lees eerst de tekst goed door!!

Basis 

Thema 3, basisstof 3; vanaf blz. 145

maak de opdrachten: 1 t/m 5, 7, 8 en 9

Kader

Deel 2 van Thema 3, basisstof 2; vanaf blz. 166

 1, 4, 8 en 10 (samenhang)