Lezen, Blok 2: Hoofdzaak, bijzaak en hoofdgedachte

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom bij deze extra les Nederlands.

Deze les....

• kijk je nog eens naar Lezen  Blok 2,
• herhaal je het onderscheid tussen hoofd- en bijzaken,
• en oefen je met het formuleren van de hoofdgedachte.

Hoofd- en bijzaken

Niet alles wat in een tekst staat is even belangrijk. De belangrijkste zaken in een tekst noem je de hoofdzaken. Minder belangrijke zaken noem je bijzaken.

Hoofd- en bijzaken

Om een tekst goed te kunnen begrijpen of om snel te kunnen zien waar een tekst over gaat is het belangrijk dat je hoofd- en bijzaken kunt benoemen en van elkaar kunt onderscheiden. Ook bij het maken van een goede samenvatting is een onderscheid in hoofd- en bijzaken belangrijk.

Het kunnen benoemen en onderscheiden van hoofd- en bijzaken, vind ik:

Lastig...

Super easy!

Wel te doen

Hoofdzaken

Als je op zoek gaat naar de hoofdzaken van een tekst kun je een tekst eerst globaal lezen.

Wat lees je NIET als je op zoek gaat naar de hoofdzaken/een tekst globaal leest?

1. de eerste alinea
2. de kernzinnen van alle alinea's
3. de toelichting bij de kernzinnen
4. de laatste alinea

Hoofdzaken

Als je een tekst globaal leest, omdat je op zoek bent naar de hoofdzaken, kijk je vooral naar:

• de eerste alinea,
• de kernzinnen van alle alinea's,
• de laatste alinea.

Bijzaken

Naast hoofdzaken, lees je in een tekst zaken die minder belangrijk zijn: de bijzaken. Bepaalde onderdelen van een tekst bestaan voornamelijk uit bijzaken:

Welk van deze zaken is GEEN bijzaak?

1. kernzin
2. toelichting
3. uitleg
4. voorbeelden

Hoofdzaken	Bijzaken
de eerste alinea	toelichting
de kernzinnen van alle alinea's	uitleg
de laatste alinea	voorbeelden

Alineaopbouw

Om hoofdzaken uit een tekst te halen is het belangrijk dat je goed weet hoe een alinea opgebouwd is. Je moet tenslotte de kernzin kunnen herkennen!

Waar vind je de kernzin meestal in de alinea?

1. vooraan: eerste of tweede zin
2. aan het einde van de alinea
3. kan overal staan

Hoofdgedachte

Het onderwerp van een tekst en alle hoofdzaken samengevat in één zin, noem je de hoofdgedachte van een tekst.

De hoofdgedachte van een tekst is dat wat de schrijver precies over het onderwerp wilde vertellen.

Samengevat:

Even oefenen....

Sla je boek open op bladzijde 89. Hier vind je Tekst 4: Strand vol dode dieren. 

Lees nu eerst grondig de tekst.

Welke hoofdzaken herken je?

Alinea 1: hoofdzaak?

Alinea 2: hoofdzaak?

Alinea 3: hoofdzaak?

Alinea 4: hoofdzaak?

Tekst 4

Hoofdgedachte?

Maak in één zin een samenvatting van het onderwerp en de hoofdzaken.

Tekst 4

Hoofdgedachte?

Zandsoorten, als koraalzand, kalksteen en sterrenzand bestaan uit materiaal dat vroeger leefde.

Einde van de les!

Je kunt nu:

• Hoofd- en bijzaken onderscheiden
• De hoofdgedachte formuleren

Tot over twee weken! Volgende week geeft mevrouw Korver deze les.