4.3 Hokjesdenken

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.3 Hokjesdenken

Leerdoel: 

- Ik kan uitleggen wat hokjesdenken is en wat de (maatschappelijke) gevolgen hiervan kunnen zijn 

- Ik kan uitleggen wat vooroordelen en stereotypen zijn en waarom dit gepaard gaat met hokjesdenken

Hokjesdenken

= eerste automatische oordeel. Om de wereld overzichtelijk te maken heeft je brein allerlei hokjes aangemaakt waarin je automatisch mensen, dingen en situaties plaatst. 

Stereotypen en vooroordelen

Stereotypes?

Stereotype > een overdreven vaststaand beeld van een groep mensen. 

Vooroordeel > een oordeel over iemand zonder dat je de persoon kent. 

Discriminatie en uitsluiting:

Vooroordelen zorgen ervoor dat mensen anderen in hokjes plaatsen en liever hele groepen vermijden dan de tijd nemen om naar individuen te kijken en ze te leren kennen zoals ze echt zijn. 

Invloed op je gedrag:

Mensen die weten dat ze bevooroordeeld worden, gaan hun gedrag aanpassen en letten veel op hoe ze overkomen bij anderen.

Negatiever zelfbeeld:

Wanneer veel mensen dezelfde vooroordelen hebben en deze uitspreken, kunnen personen geloven dat ze echt zo zijn.

Drie gevolgen van vooroordelen

https://www.youtube.com/watch?v=fYmBItS3pjw

Gevolgen voor de samenleving

Hokjesdenken kan leiden tot discriminatie

"Ongelijke behandeling van gelijke gevallen"

Dit is bij wet verboden volgens artikel 1 van de grondwet:

"Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan"

Laten leiden door vooroordelen kan zorgen voor discriminatie...

Wanneer er onterecht verschil wordt gemaakt in de behandeling van mensen 

Discriminatie en racisme

Discriminatie:

Iemand anders behandelen vanwege persoonlijke kenmerken (geslacht, religie, leeftijd)

Racisme:

Is discriminatie maar dan vanwege zijn huidskleur en afkomst.

Nederland is een tolerant land:

Ja!

Nee

Discriminatie is in Nederland:

Een groot probleem

Soms een probleem

Geen enkel probleem

nos.nl

Fragment Mendes Moreira

Fragment Brian Brobbey 

Hokjesdenken kan leiden tot polarisatie: flinke spanningen tussen groepen 

WIJ-ZIJ tegenstelling krijgt dan extra nadruk en zet groepen mensen tegenover elkaar: 

Verschillen in geloof, tradities, opvattingen enz. worden benadrukt in plaats van de overeenkomsten met gevolg weinig onderlinge binding tussen groepen = sociale cohesie 

Wat zijn vooroordelen?

1. Een objectieve beoordeling van iemands karakter
2. Een wetenschappelijk vastgestelde observatie
3. Een mening over iemand zonder die te kennen
4. Een feitelijke conclusie over iemands persoonlijkheid

Vrouwen worden ouder dan mannen.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Wat is GEEN vooroordeel

1. Iedereen met een bril is slim
2. Iedereen gaat ooit dood
3. Alle dikke mensen eten teveel
4. Oudere mensen hebben geen verstand van rap-muziek

Op het vwo zitten alleen maar nerds.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Meisjes met een Marokkaanse achtergrond presteren beter op school dan jongens met een Marokkaanse achtergrond.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Nederlanders zijn gierig.

1. Feit
2. Stereotype
3. Vooroordeel
4. 

Maken:

H.4.3  

Opdrachten bij leerdoelen: 

- Ik kan uitleggen wat hokjesdenken is en wat de (maatschappelijke) gevolgen hiervan kunnen zijn

- Ik kan uitleggen wat vooroordelen en stereotypen zijn en waarom dit gepaard gaat met hokjesdenken