H3, leesvaardigheid, 13-02-2020

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom

Pak je leesboek, boek, schrift en pen erbij, dan kunnen we snel beginnen :)

Wat gaan we vandaag doen?

12.35 - 12.45 - Presentatie Wiktor

12.45 - 12.55 - Alineaverbanden 

12.55 - 13.05 - Even oefenen

13.05 - 13.25 - Zelfstandig werken

Tien minuten lezen, in stilte.

Alineaverbanden

De vorige lessen hebben we het gehad over alineaverbanden en hoe dit door een signaalwoord gedaan worden.

De drie verbanden die we tot nu toe kennen zijn:

• Uitspraak - Voorbeelden
• Uitspraak - Tegenstelling
• Uitspraak - Opsomming 

Alineaverbanden

Maar... een signaalwoord is niet de enige manier waarop een schrijver alinea's met elkaar kan verbinden. Er zijn vier manieren waarop het verband tussen alinea's kan worden aangegeven:

1. door het gebruik van een signaalwoord

2. door herhaling

3. door overgangszinnen met een verwijzing

4. door aankondigende zinnen

1. door het gebruik van een signaalwoord

(deze kennen we inmiddels)

Geeft aan welk verband. 

Bijvoorbeeld: maar, ten eerste, ten tweede, verder, of daarnaast. 

2. door herhaling

Aan het begin van een nieuwe alinea worden woorden of groepen woorden uit de vorige alinea herhaald. Dat gebeurt soms in dezelfde, maar vaak in andere woorden!

3. door overgangszinnen met een verwijzing

Overgangszinnen staan meestal aan het begin van een alinea. In een van de zinnen staat een verwijzing naar iets wat eerder is gezegd, vaak in de vorm van verwijswoorden, zoals: die, dat, deze, hiermee, hiervan, zulke, zo'n enzovoort. 

4. door aankondigende zinnen 

Een aankondigende zin staat meestal aan het eind van een alinea en vertelt wat je verder op in de tekst kunt verwachten. 

Bijvoorbeeld: Het onderzoek naar de oorzaak heeft een aantal opmerkelijke misstanden duidelijk gemaakt.  

Even oefenen...

We gaan zo tekst 2 op blz. 203 weer lezen.

We gaan dan kijken op welke manier er verbanden worden gelegd tussen de alinea's. 

Zelfstandig werken

Wat? Maak opdracht 3 en 6 (blz. 204 en 208)

Hoe? Je mag zachtjes overleggen. Is het te luid? Dan gaan we in stilte verder.

Tijd? Je hebt tot het einde van de les om deze opdracht te maken

Klaar? Maak opdracht 7 ook (blz. 209)

(weet je niet meer precies hoe het zat? Kijk dan op blz. 38 en en 93 voor de herhaling)

Zins- en alineaverbanden

Vaak herken je een verband door een signaalwoord. Dit signaalwoord maakt vaak ook duidelijk wat het verband is. Het signaalwoord geeft letterlijk een signaal af. Als er geen signaalwoord in de zin staat moet je goed kijken naar de inhoud.

In dit hoofdstuk leren we drie soorten verbanden.

1. Uitspraak-opsomming

Na een uitspraak of bewerking worden verschillende dingen achter elkaar opgenoemd. Je herkent een opsommond verband aan de signaalwoorden:

ook, verder, bovendien, nog, daarnaast, niet alleen... maar ook, ten eerste, ten tweede.

2. Uitspraak - tegenstelling

Na een uitspraak of bewerking wordt meteen het tegengestelde beweerd. Je herkent een tegenstellend verband aan de signaalwoorden: maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds...anderzijds, daar staat tegenover. 

3. Uitspraak - voorbeeld

Na een uitspraak of bewerking volgen één of meerdere voorbeelden. Je herkent een voorbeeld aan de signaalwoorden: bijvoorbeeld, als voorbeeld, zoals, zo. 

vms.thiememeulenhoff.nl

Even oefenen

Noteer in je schrift of je te maken hebt met een enkelvoudige zin of een samengestelde zin. Daarnaast noteer je wat de bijzin is en wat de hoofdzin. En als er een voegwoord in staat of het een nevenschikkend of een onderschikkend voegwoord is. 

1. Omdat Peter zich had verslapen, kwam hij te laat op zijn werk. 

2. De leerlingen van V2S vinden de nieuwe plattegrond fantastisch omdat ze nu eindelijk ergens anders zitten. 

3. Ik koop een nieuwe fiets of ik koop een nieuwe auto.

4. Ik weet niet zeker of het morgen gaat regenen.

5. Liesbeth haat spinnen want ze heeft ooit eentje in haar bed gevonden. 

Onbepaald voornaamwoord

(iets, niets, niemand, iemand, alles, men, elke, iedereen, (wat=iets)

Verwijst vaag naar iets of iemand. Je kent geen bijzonderheden van de persoon of het ding.

Hij wil iets van mijn avontuur weten.

Die meneer vindt iedereen stom. 

Samengevat:

- Vragend voornaamwoord: (wie, wat, welke, wat voor een) --> Meestal aan het begin van een vragende zin, soms er midden in. Maak de zin vragend door het voornaamwoord vooraan in de zin te zetten.

- Aanwijzend voornaamwoord: (die, deze, dat of dit) --> wijst iets of iemand aan. (je kan er letterlijk naar wijzen)

- Betrekkelijk voornaamwoord: (die, dat, wat en wie) --> verwijst terug naar het antecedent in de zin. 

- Onbepaald voornaamwoord (iets, niets, niemand, iemand, alles, men, elke, iedereen) --> verwijst vaag naar iets of iemand. Je kent geen bijzonderheden van de persoon of het ding. 

Volgende les

Donderdag het 8e uur hebben we weer les.

We gaan dan het laatste onderdeel van dit hoofdstuk bespreken: telwoorden (dit is niet heel ingewikkeld gelukkig)

Uiteraard wil ik dan ook weer proberen een spelletje doen, mocht de les dus goed gaan donderdag, dan doen we het laatste kwartier een spelletje. 

Spelletje

Waarom doen we een spelletje?

Op het vwo ligt druk altijd erg hoog om geen fouten te maken, maar juist is het van fouten waar je zo van kunt leren. Daarom heb ik deze oefening bedacht zodat we kunnen lachen om elkaars fouten en het niet als iets negatiefs of zwaars zien. 

Spelletje

We gaan zo een kring maken. Eén persoon staat in het midden. Deze persoon noemen we de Billy. 

Ronde 1:

"Ik ben de Billy. Ik wijs zo iemand aan en zeg 'BillyBillyBob!'. Als je niet 'Bob!' zegt voordat ik uitgesproken ben, word jij de nieuwe Billy”. Eerst doen we dit nog in een langzaam tempo, maar dit wordt natuurlijk steeds sneller. 

Spelletje

Ronde 1:

"Ik ben de Billy. Ik wijs zo iemand aan en zeg 'BillyBillyBob!'. Als je niet 'Bob!' zegt voordat ik uitgesproken ben, word jij de nieuwe Billy”. Eerst doen we dit nog in een langzaam tempo, maar dit wordt natuurlijk steeds sneller. 

Ronde 2:

"De Billy mag nu ook alleen maar "Bob" zeggen. Als je aangewezen wordt, mag je niks zeggen. Zeg je wel 'Bob' dan ben je af en word je de Billy."

LET OP

Het naamwoordelijk gezegde bestaat altijd uit twee delen!

In de zin: Het verhaal is ongeloofwaardig geworden.

nwg: is ongeloofwaardig geworden

werkwoordelijk-deel: is geworden

naamwoordelijk-deel: ongeloofwaardig

LET OP 

Mijn vader is naar Zuid-Afrika afgereisd. 

Heeft deze zin een werkwoordelijk of een naamwoordelijk gezegde?

• Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde omdat is in deze zin een hww en geen kww. Daarnaast is afreizen niet één van de koppelwerkwoorden waardoor dit geen naamwoordelijk gezegde is. 
• Let dus goed op het verschil tussen hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord en koppelwerkwoord in de zinnen.