4.4 energie effect

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Spoorboekje

-Ho 4.4 Instructie

-Herhaling 4.3

-Maken opgv 36,38,40,46,47 en 48

-Afsluiten les

Tijd

10 min

10 min

10 min

5 min

Wet van behoud van energie

Bij energie-omzetting gaat er geen energie verloren

Wet van behoud van energie

• Energie kan niet verloren gaan!
• Energie kan wel van vorm veranderen  (energie-omzetting), bijvoorbeeld:

      chemische energie --> warmte (bij verbranden van aardgas)

      chemische energie --> licht (bij verbranden van Mg)

      chemische energie --> elektrische energie (in een batterij)

Energie-omzetting

Je merkt pas wat van energie, als het omgezet wordt.

Bij verbranding wordt chemische energie omgezet in warmte en licht.

Wet van behoud van energie, de totale hoeveelheid energie verandert niet.

Energie-effecten bij reacties

Bij elke chemische reactie komt er of energie vrij of is er energie nodig.

Dit noemen we het energie-effect.

Komt er energie vrij? Exotherm

Is er constant energie nodig? Endotherm

Energiediagram

• ΔE: het verschil tussen de chemische energie van de beginstoffen en de reactieproducten
• ΔE is positief bij een endotherme reactie (energie moet worden toegevoerd)
  
• ΔE is negatief bij een exotherme reactie (er wordt energie afgestaan)

Kom energie vrij

Kost energie

ΔE<0

ΔE>0

Lees de volgende beweringen:

I Het energiediagram hiernaast hoort bij een exotherme reactie.

II In het energiediagram van een endotherme reactie ligt het energie-niveau van de reactieproducten hoger dan dat van de geactiveerde toestand.

Wat is juist?

1. alleen I
2. alleen II
3. I en II
4. geen van beide

exotherme reacties beginnen niet vanzelf

Er is activerings energie nodig     E_act

activerings energie

Elke reactie zal op gang gebracht moeten worden. Vandaar dat je in het energie diagram altijd eerst een hobbel over moet.

Is deze hobbel hoog dan verloopt de reactie moeizaam. 

De activerings energie kan verlaagt worden met een katalysator

Energiediagram 

• Exotherm: chemische energie neemt af.
• Activeringsenergie (Eact) nodig.
• Reactiewarmte (delte E) is energieverschil. 

Energiediagram 

• Endotherm: chemische energie neemt toe.
• Activeringsenergie (Eact) nodig.
• Reactiewarmte (delte E) is energieverschil. 

Spoorboekje

-Ho 4.4 Instructie

-Herhaling 4.3

-Maken opgv 36,38,40,46,47 en 48

-Afsluiten les

Tijd

10 min

10 min

10 min

5 min

4.3 rekenen aan reacties

Verbranding van glucose:

glucose + zuurstof  -> koolstofdioxide + water

C₆H₁₂O₆ +  O₂      ->  CO₂ +  H₂O

Met 180 gram glucose en 192 gram zuurstof krijg ik 108 gram water, hoeveel gram koolstofdioxide krijg ik dan?

Wet van behoud van massa:

De massa voor de pijl, moet hetzelfde zijn als de massa achter de pijl.

4.3 rekenen aan reacties

Verbranding van glucose:

glucose + zuurstof  -> koolstofdioxide + water

C₆H₁₂O₆ + 6 O₂      -> 6 CO₂ + 6 H₂O

Met 180 gram glucose en 192 gram zuurstof krijg ik 108 gram water, hoeveel gram koolstofdioxide krijg ik dan?

Wet van behoud van massa:

De massa voor de pijl, moet hetzelfde zijn als de massa achter de pijl.

4.3 rekenen aan reacties

C₆H₁₂O₆     + 6 O₂             -> 6 CO₂ +                6 H₂O

180,0 u          32,0 u                 44,0 u                 18,0 u

4.3 rekenen aan reacties

C6H12O6 +   6 O2 ->   6  CO2 +   6  H2O

180                  192           264         108

4.3 rekenen aan reacties

	C 6 H 12 O 6	O 2	->	CO 2	H 2 O
coëfficiënten	1	6		6	6
Molecuulmassa (u)	180,0	32,0		44,0	18,0
Massa totaal (u)	1 x 180,0 = 180,0	6 x 32,0 = 192,0		6 x 44,0 = 264,0	6 x 18,0 = 108,0
Verhoudingen	180,0	192,0		264,0	108,0

32-44

4.3 rekenen aan reacties

C6H12O6 +   6 O2 ->   6  CO2 +   6  H2O

180                  192           264         108

Schrijf de berekeningen op je bordje:

1. Als ik 90 g C6H12O6 heb, hoeveel gram H2O ontstaat er?
2. Als ik 100 gram O2 heb, hoeveel gram CO2 ontstaat er?

Spoorboekje

-Ho 4.4 Instructie

-Herhaling 4.3

-Maken opgv 36,38,40,46,47 en 48

-Afsluiten les

Tijd

10 min

10 min

10 min

5 min

Spoorboekje

-Ho 4.4 Instructie

-Herhaling 4.3

-Maken opgv 36,38,40,46,47 en 48

-Afsluiten les

Tijd

10 min

10 min

10 min

5 min

Dit is een energiediagram
van:

1. het aansteken van een lucifer
2. het opladen van een batterij
3. het condenseren van kwik
4. het koken van een ei

Dit is een endotherm
of exotherm proces

1. Endotherm
2. Exotherm
3. Geen van beide
4. Allebei

huiswerk

4.4 maken vraag 36,38,40,46,47 en 48