15.1 Energiestromen 5V

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H15: Kwetsbare ecosystemen

H15.1 Energiestromen

Hoe kan er leven zijn in de diepzee?

Inhoud hoofdstuk

15.1 Energiestromen

15.2 Populaties

15.3 Warmte, water en exoten

15.4 Biobrandstof en recycling

15.5 De stad als ecosysteem

Veel toepassen van wat we al weten.

Belangrijk: komt veel terug in het examen.

Deze les:

- Voorkennis Quiz Eco 4V

- Uitleg 15.1

- Werken aan PO H14 (verwerken feedback, theorie, inplannen uitvoeren proef). 

Een kievit en een reiger hebben dezelfde habitat.

1. Goed
2. Fout

Een niche hangt af van abiotische en biotische factoren.

1. Goed
2. Fout

Een mens is een voorbeeld van een abiotische factor.

1. Goed
2. Fout

Planten met dezelfde niche zijn elkaars concurrenten.

1. Goed
2. Fout

In een voedselketen staat de pijl in de richting van een predator.

1. Goed
2. Fout

Een voedselweb kan met schimmels beginnen.

1. Goed
2. Fout

Een kreeft die gebruik maakt van een leeg slakkenhuis van een wulk is een voorbeeld van commensalisme.

1. Goed
2. Fout

Schimmels zijn altijd parasieten.

1. Goed
2. Fout

Een eekhoorn in een hol van een boom is een voorbeeld van een epifyt.

1. Goed
2. Fout

Twee hondenrassen hebben dezelfde binaire naam.

1. Goed
2. Fout

Homo sapiens sapiens en
Homo sapiens neanderthalis
zijn twee verschillende soorten.

1. Goed
2. Fout

De levende organismen in een bepaald gebied vormen samen een populatie.

1. Goed
2. Fout

Bij commensalisme hebben beide soorten voordeel van de samenleving.

1. Goed
2. Fout

Soorten met dezelfde habitat leven in hetzelfde gebied.

1. Goed
2. Fout

Producenten

Producenten zijn autotroof: maken zelf energierijke stoffen/ hebben geen andere levende organismen nodig voor hun voedsel.

auto = zelf

troof = voeding

Productenten hebben een energiebron nodig om chemische reacties mogelijk te maken. Het kost energie om van eenvoudige moleculen (zoals CO2 en H2O) een ingewikkeld molecuul (zoals glucose) te maken.

Foto-autotroof

Een organisme is foto-autotroof als hij zelf energierijke stoffen maakt met behulp van lichtenergie.

Planten en algen.

Fotosynthese.

Chemo-autotroof

Een organisme is chemo-autotroof als hij zelf energierijke stoffen maakt met behulp van chemische energie (energie die vrij komt uit een chemische reactie met anorganische stoffen).

Bacteriën.

Chemosynthese.

Chemosynthese - voorbeelden

Nitrietbacterie

ammonium + zuurstof -> nitriet + water + energie

2NH4+ + 3O2 -> 2NO2- + 2H2O + energie

energie + koolstofdioxide + water -> glucose + zuurstof

energie + 6CO2 + 6H2O -> C6H12O6 + 6O2

Chemosynthese - voorbeelden

Nitraatbacterie

nitriet + zuurstof -> nitraat + energie

2NO2- + O2 -> 2NO32- + energie

energie + koolstofdioxide + water -> glucose + zuurstof

energie + 6CO2 + 6H2O -> C6H12O6 + 6O2

BINAS 69D Chemosynthese

Foto-autotrofe organismen voeren fotosynthese uit, welk proces voeren chemo-autotrofe organismen uit?

In welke kringloop spelen de nitrietbacterie en de nitraatbacterie een belangrijke rol?

Reducenten

Schimmels en bacteriën zijn reducenten.

Zij zijn de laatste stap in de kringloop van stoffen.

Hoe zijn schimmels en bacterien te herkennen?

SCHIMMELS

BACTERIËN

Celwand

Celkern

Geen celwand

Prokaryoot

Eukaryoot

Geen celkern

BINAS 78 De vier rijken

Primaire productie

De hoeveelheid organische stoffen (g/opp/jaar) die producenten maken. 

BPP – dissimilatie = NPP

NPP van producenten wordt biomassa en is als energie beschikbaar voor de hogere trofische niveau's (consumenten). 

Elke stap omhoog in het trofisch niveau gaat energie verloren, waarom?

Energiestroomschema organisme (BINAS 93A)

Energetisch gezien is de productie van vlees niet efficiënt. Het wereldwijde voedseltekort zou minder groot zijn wanneer iedereen enkel plantaardig voedsel zou eten. Leg uit waarom.

In de afb. is het energiestroomschema van een herbivoor zoogdier weergegeven. Bij een carnivoor is A/I groter, waarom is dat?

In de afb. is het energiestroomschema van een herbivoor zoogdier weergegeven. Bij een carnivoor is P/A kleiner, waarom is dat?

Stel dat we kweekvlees maken uit de cellen van dit dier. Zal de P in het nieuwe energiestroomschema dan groter of kleiner zijn? Waarom?

H15.1 Energiestromen

Hoe kan er leven zijn in de diepzee?

Leven in de diepzee

Zwavelbacteriën zijn hier de producenten.

Zetten waterstofsulfide uit zgn 'black

smokers' om in sulfaat.

Chemoautotroof en .....

De zwavelbacteriën in de diepzee zijn

1. aeroob
2. anaeroob

Huiswerk

- Lezen 15.2 Populaties en 15.3 Warmte, water en exoten

- Maken 15.1 opdr. 2, 3, 5 t/m 8