13.2 De bloedsomloop en de bloedvaten

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

programma week 50.1

1. terugblik
2. uitleg De bloedsomloop en de bloedvaten
3. Zelfstandig werken
4. Afsluiting

Terugblik

Leerdoelen 13.1 - Bloed

13.1.1 Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

Een volwassen mens heeft vijf tot zes liter bloed in zijn lichaam. Het bloed vervoert allerlei stoffen en warmte door het lichaam.

Rode bloedcellen

• Vervoeren zuurstof
• Hebben geen kern
• Bevatten hemoglobine
• Hebben een vaste vorm
  

Witte bloedcellen

• Doden ziekteverwekers
• Hebben een celkern
• Hebben geen vaste vorm
  

bloedplaatjes

• Zijn uiteengevallen cellen
  
• Zorgt voor de bloedstolling bij een wondje, waardoor er een korstje ontstaat.
• Hebben geen celkern
•  Trombose: als bloed in het   bloedvat stolt

vervoert zuurstof

verwijderd ziekteverwekkers

zorgt ervoor dat het bloed kan stromen/ vloeibaar blijft

maakt wondjes dicht

Het bloedplasma vervoert allerlei stoffen? Welke stoffen zijn dat?

1. voedingstoffen, afvalstoffen , een kleine hoeveelheid zuurstof
2. voedingstoffen, afvalstoffen, een kleine hoeveelheid zuurstof , hormonen , enzymen
3. voedingstoffen, afvalstoffen, een kleine hoeveelheid zuurstof, hormonen, enzymen en antistoffen

Hoe heet het eiwit in de rode bloedcellen dat zorgt voor de vervoer van zuurstof?

1. Hemoglobine
2. IJzerzouten
3. Fibrinogeen
4. Beenmerg

Wat is bloedarmoede?

1. Het bloed bevat te weinig bloedplaatjes.
2. Het bloed bevat te weinig bloedplasma.
3. Het bloed bevat te weinig rode bloedcellen.
4. Het bloed bevat te weinig voedingsstoffen.

13.2 De bloedsomloop en de bloedvaten

Leerdoelen 13.2 - De bloedsomloop en de bloedvaten

13.2.1 Je kunt in de dubbele bloedsomloop van de mens de kleine en de grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

13.2.2 Je kunt de drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

13.2.3 Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen en je kunt de samenstelling van het bloed daarin aangeven.

Alle bloedvaten van een mens bij elkaar zijn honderdduizend kilometer lang. Dat is tweeënhalf keer de omtrek van de aarde.

Dubbele bloedsomloop

Bloed gaat door hele lichaam

2x per omloop door hart

Kleine bloedsomloop

Grote bloedsomloop

De bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop: Bloed gaat door hele lichaam

2x per omloop door hart

Kleine bloedsomloop: rechterhelft

Zuurstof ophalen en koolstofdioxide afgeven (Hart -> Longen -> Hart)t.

Grote bloedsomloop:  linkerhelft 

Zuurstof afgeven, koolstofdioxide ophalen (Hart -> Organen -> Hart)

3 soorten bloedvaten

1. Zuurstofrijk bloed stroomt vanuit het hart naar de slagaders.

2. Vanuit de slagaders stroomt het bloed naar de haarvaten. Daar wordt zuurstof afgegeven aan cellen van organen en spieren.

3. Vanuit de haarvaten stroomt het bloed naar de aders. Via de aders stroomt het bloed terug naar het hart. 

Verschillen slagader - haarvat - ader

In welke bloedvaten is
de bloeddruk laag?

1. In haarvaten en aders
2. alleen in aders
3. alleen in haarvaten
4. alleen in slagaders

Transport

Bloed vervoert stoffen, maar ook warmte

Veel beweging -> veel verbranding -> bloedvaten zetten uit

Gevolg: rode huid -> warmte afgeven aan omgeving

Koud -> bloedvaten worden nauwer -> minder warmte afgeven aan omgeving

Afbeelding om te leren!!

Glucose in het bloed

Bloed vanuit darmen naar lever -> poortader

Bloedsuikerspiegel 

(glucose <-> glycogeen)

Lage bloedsuikerspiegel-> glucose afgegeven aan leverader

Opdracht

• Lezen en maken bs 13.2

eerder klaar?

• Maak online de Test Jezelf van basisstof 13.1
• Maak een samenvatting van b13.1

Afsluiting

De kleine en grote bloedsomloop vervoeren o.a.
zuurstof en koolstofdioxide.
Welke uitspraak is waar?

1. Kleine bloedsomloop vooral zuurstofrijkbloed
2. Grote bloedsomloop vooral zuurstofarmbloed
3. Kleine & grote bloedsomloop zowel zuurstofrijk als -arm
4. Overal zit evenveel zuurstof in het bloed

Zet de onderdelen van de KLEINE bloedsomloop in de juiste volgorde

Linker harthelft

Longen

Rechter harthelft

Zet de onderdelen van de GROTE   bloedsomloop in de juiste volgorde

Organen

Linker harthelft

Rechter harthelft

Welk deel van de machine neemt de functie van de longen over?

Kun je een bloedsomloop tijdens een deze operatie (met hartlongmachine) vergelijken met een dubbele of enkele bloedsomloop? Leg je antwoord uit.

Vroeger werd voor een bypassoperatie altijd een stukje van een ader uit een been gebruikt. Tegenwoordig wordt hiervoor steeds vaker een slagader gebruikt. Dit heeft onder andere te maken met verschillen in bouw tussen deze bloedvaten. Noem een verschil in bouw tussen een ader en een slagader

13.2 De bloedsomloop en het hart

6.3 De bloedvaten

Zo ziet de wand van een slagader er uit.

1. Dik en elastisch
2. 1 cellaag dik
3. Dun
4. Dik

In welk soort bloedvat liggen kleppen

1. Slagaders
2. Aders
3. Haarvaten
4. Buisjes.

Welk bloedvat is het gevaarlijkst om te beschadigen?

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat
4. Deze niet.

Ader

Slagader

Haarvat

Dikke, stevige, elastische wand.

Bevat kleppen

Bevat (bijna) geen kleppen

Dunne minder elastiche wand.

Hierin stroomt bloed van het orgaan naar het hart.

Hierin stroomt bloed van het hart naar het orgaan.

Bloeddruk is hoog.

Bloeddruk is laag.

Liggen minder diep in het lichaam.

Liggen dieper in het lichaam.

Wand is 1 cel laag dik.

Sterk afnemende bloeddruk.

Vormen in een orgaan een haarvatennet.

6.4 Hart- en vaatziekten

Wat moet je niet doen voor de goede werking van je hart?

1. Heel veel bewegen
2. Veel vet eten
3. Weinig bewegen
4. Weinig bewegen en vet eten