4.2 Steden en burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Steden en burgers

De tijd van steden en staten

Waar waren we voor de vakantie geeindigd?

• Rond het jaar 500 viel het Romeinse rijk.
• De middeleeuwen begonnen. 
• Wegen worden geplunderd
• Reizigers/handelaren worden beroofd
• Door slechte wegen komt er geen eten in de steden
• Mensen trekken de steden uit en verhuizen naar platteland

Op het platteland....

• Had je heren. Rijke boeren met grote boerderijen.
• Zij gaven bescherming aan horigen (arme boeren)

§4.2 Steden en burgers

§4.3 Leven in de stad

§4.4 De eerste staten

Herhaling

§4.2

Steden en burgers

A

De handel groeit

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe er weer handel kwam

Begrippen:

• markt

B

De rechten van de stad

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe een stad werd bestuurd

Begrippen:

• stadsrechten

C

Wetten en veiligheid

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe burgers zich beschermden

Begrippen:

• schout
• schutterij

Rond het jaar 1000 steeg de opbrengst van de landbouw. Hier waren 2 redenen voor.

• 1) Er was meer land wat geschikt was als landbouwgrond. 
• Bossen werden gekapt en moerassen werden droog gelegd.

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe er weer handel kwam

Begrippen:

• markt

§4.2

Steden en burgers

A

DeBoze burgers

De handel groeit

Rond het jaar 1000 steeg de opbrengst van de landbouw. Hier waren 2 redenen voor.

• 2) Uitvindingen waardoor het werk in de landbouw makkelijker werd.
• De ijzeren ploeg en de halsjuk

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe er weer handel kwam

Begrippen:

• markt

§4.2

Steden en burgers

A

DeBoze burgers

De handel groeit

• Voedsel dat overbleef werd geruild op de markt. 

• Een markt is een plek waar handelaren komen om producten te verkopen.

• Een markt ontstond op kruispunt van wegen en rivieren en bij kastelen of kloosters.

• Steeds meer mensen gingen bij die markt wonen, zo ontstonden dopjes die uitgroeiden tot steden. 

§4.2

Steden en burgers

A

DeBoze burgers

De handel groeit

Aan de slag

10 a 15 minuten

Blz 8 ( opdracht 1 t/m 5)

Blz 10 (7 t/m 12)

Daarna bespreken

Eerder klaar? Lees de leertekst blz 12

Aan het begin werd een stad bestuurd door de heer van dat gebied.

Inwoners van de stad wilden zelf hun stad besturen. Die mochten zij als ze stadsrechten kochten.

Dit zorgde voor bepaalde rechten:

• eigen munt maken
• stadsmuur bouwen

Dit zorgde ook voor plichten:

• de heer belasting betalen. --> leger

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe een stad werd bestuurd.

Begrippen:

• stadsrechten

§4.2

Steden en burgers

B

DeBoze burgers

De rechten van de stad

In het bestuur van een stad zaten rijke burgers, zoals kooplieden. Minder rijke burgers mochten niet meepraten. Zij konden geen stadsrechten kopen.

§4.2

Steden en burgers

B

DeBoze burgers

De rechten van de stad

Sommige steden werden heel erg rijk en machtig. 

Vooral steden die aan een zee of rivier lagen.

Iedereen die langs wilde varen moest tol (geld) betalen

Utrecht

Ligging: Aan de rivier de Rijn.

Nijmegen

Ligging: Aan de rivier de Waal.

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe een stad werd bestuurd.

Begrippen:

• stadsrechten

§4.2

Steden en burgers

B

DeBoze burgers

De rechten van de stad

Aan de slag

10 minuten

Blz 12

Opdracht 13 t/m 18

Eerder klaar? Lezen leertekst  blz 14

Maak vraag 13 t/m 18

Lees 4.2 C

Platteland

De heer is de baas

Boeren zijn niet vrij

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe burgers zich beschermden.

Begrippen:

• schout
• schutterij

§4.2

Steden en burgers

C

DeBoze burgers

Wetten en veiligheid

Stad

Rijke burgers zijn de baas

Burgers zijn vrij

Horigen proberen naar de stad te verhuizen

§4.2

Steden en burgers

C

DeBoze burgers

Wetten en veiligheid

De heer had ook nog macht in de stad.

Hij benoemde de schout, de voorzitter van de rechtbank.

Hij moest misdrijven op lossen.

Bestuurders maakten ook de regels en bedachten de straffen:

• radbraken
• vierendelen
• schandpaal
• ophangen
• verminken

§4.2

Steden en burgers

C

DeBoze burgers

Wetten en veiligheid

De schutterij verdedigde de stad:

• beschermde bij aanval, oproer of brand
• aanwezig bij belangrijk bezoek
• aanwezig bij feesten en optochten
• hielden de wacht bij de stadsmuur

Maak vraag 19 t/m 24

Blz 14