6.3 Samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Samenleven

Wat gaan we doen?

Herhaling les 6.2

Uitleg 6.3

Huiswerk 6.3 maken

Quiz

Hoe noem je alle voedselrelaties in een bepaald gebied?

1. Individu
2. levensgemeenschap
3. ecosysteem
4. biosfeer

Uit hoeveel voedselrelaties bestaat de kortste voedselketen?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Compost maken is een voorbeeld van een gesloten kringloop. Wat is een gesloten kringloop?

1. een proces dat 5 jaar kan doorgaan
2. een proces dat oneindig lang kan doorgaan
3. afvalstoffen komen terug in de productie
4. afval blijft afval

In een voedselpiramide van biomassa is er energieverlies door ....

1. verbranding en voeding
2. fotosynthese en voeding
3. verbranding en onverteerbare stoffen
4. Fotosynthese en onverteerbare stoffen

Deze organismen zijn autotroof:

1. producenten
2. reducenten
3. consumenten
4. Zowel A, B als C is goed

Wat ga je leren?

Lesdoelen: 

- Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is

- Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting

Biologisch evenwicht

Evenwicht

Populatie grootte: aantal organismen zelfde soort in gebied.

Populatie grootte is afhankelijk van biotische factoren 

bijv. hoeveelheid voedsel, vijanden, ziekteverwekker

en a-biotische factoren 

bijv. bodem, licht, wind, temperatuur, neerslag

De populatiegrootte schommelt om evenwichtswaarde: biologisch evenwicht

Biologisch evenwicht

biologisch evenwicht

Wat zou er voor kunnen zorgen dat dit evenwicht verandert, uit balans raakt? 

Optimumkromme

Samenleven

Relaties in en tussen populaties: 

Concurrentie: 

•    competitie partner, plek voedsel 

Samenwerken/ afspraken maken:

•   jagen (leeuwen), verdedigen (vissen) 

  mieren (taakverdeling kolonie).

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht

Relaties binnen populatie

- Rangorde

- Territorium

- Paarvorming

Bij sommige soorten vindt elk jaar opnieuw paarvorming plaats maar bij zwanen blijven man en vrouw hun hele leven bij elkaar.

Rangorde

Rangorde: Eén dier is de baas.

Territorium

Het gebied waar een dier leeft

Waarom hebben dieren een territorium? 

Hebben wij een territorium? 

Paarvorming

Relaties tussen soorten

Symbiose: langdurige relatie tussen individuen van  

                        verschillende soorten.

Mutualisme: beide individuen voordeel van relatie

Commensalisme: 1 individu voordeel, ander neutraal 

Parasitisme: 1 individu voordeel, ander nadeel.

Het Individu (parasiet) leeft op of in een individu van een ander soort (gastheer).  Parasiet: dier, plant of schimmel.

Relaties tussen soorten

Mutualisme: 

Relatie waarbij beide soorten voordeel hebben ( win win)

Mutualisme

Beide soorten hebben voordeel van de symbiose (samenlevingsvorm)

+      + 

Korstmos: Schimmel + algen

Kunnen niet zonder elkaar leven

Commensalisme

Parasitisme

Parasiet -  Gastheer

Teek

Zombieschimmel

Lintworm

Mutualisme

Commensalisme

Parasitisme

Samengevat:

Biologisch Evenwicht

Samenwerken of concurrentie 

Rangorde Territorium Paarvorming

Symbiose, mutualisme, commensalisme, parasitisme 

Aan het werk

Huiswerk:

Maken 1 t/m 9

Opdracht 5 hoeft niet

Wat is commensalisme?

1. Een relatie waarbij één soort voordeel heeft en de andere neutraal blijft
2. Een relatie waarbij beide soorten voordeel hebben
3. Een relatie waarbij beide soorten nadeel hebben
4. Een relatie waarbij één soort voordeel heeft en de andere nadeel

Wat is mutualisme?

1. Een relatie waarbij beide soorten nadeel hebben
2. Een relatie waarbij één soort voordeel heeft en de andere neutraal blijft
3. Een relatie waarbij één soort voordeel heeft en de andere nadeel
4. Een relatie waarbij beide soorten voordeel hebben

Wat is een biologisch evenwicht?

1. De minimale populatiegrootte in een gebied
2. De maximale populatiegrootte in een gebied
3. De evenwichtswaarde waar de populatiegrootte om schommelt
4. De gemiddelde populatiegrootte in een gebied

Wat zijn biotische factoren die de populatiegrootte beïnvloeden?

1. Hoeveelheid voedsel, vijanden, ziekteverwekkers
2. Bodem, licht, wind, temperatuur
3. Neerslag, luchtvervuiling, geluidsniveaus
4. Aantal nestplaatsen, migratiepatronen, voedselbronnen

Wat is populatiegrootte?

1. Aantal verschillende soorten in een gebied.
2. Aantal organismen in het ecosysteem.
3. Aantal organismen in het hele land.
4. Aantal organismen van dezelfde soort in een gebied.