Brandaan thema 4 les 2 werk en kerk

• Geschiedenis
• Praktijkonderwijs
• Basisschool
• Groep 7
• Leerjaar 4,6

De Middeleeuwen.

Je leert in deze les

• hoe de mensen in de steden leefden
• hoe de standen-maatschappij  er in de stad uitzag
• wat gilden zijn
• dat de kerk erg belangrijk was

De tijdbalk

De stad in de Middeleeuwen

Op welke plaatsen kon een dorp of stad ontstaan?

1. Bij een kruispunt van wegen
2. Bij een bos
3. Bij een rivier
4. In een moeras

In het dorp waren horigen.
Die hoorden bij een landheer.
In de stad was je vrij, je was dan...

1. Een slaaf
2. Een knecht
3. Een bediende
4. Een burger

De burgers wilden zelf de baas zijn .
Hoe kregen ze dat voor elkaar?

1. Ze kochten stadsrechten van de landheer.
2. Ze stuurden de landheer weg.
3. Ze gingen vechten tegen de landheer
4. Ze gingen verhuizen.

Welke rechten waren stadsrechten?

1. Het recht om wegen aan te leggen
2. Het recht om markten te houden
3. Het recht om een stadsmuur te maken
4. Het recht om tol (=belasting) te vragen

De stad

Wat valt je op als je kijkt naar de plaat?

Dit valt mij op

Regels

In de middeleeuwen moet iedereen zich aan regels houden.

De regels worden gemaakt door de burgemeester en zijn helpers.

De politie zorgt er voor dat iedereen zich aan de regels houdt.

De rechters straffen mensen die zich niet aan de regels houden. 

Op dit schilderij zie je een vroedschap. Zo heten de burgemeester en zijn helpers in de middeleeuwen. Zij regeren de stad.

Het woord 'vroed' betekent 'slim' of 'wijs'

Het vroedschap bestaat uit rijke mannen, zoals kooplieden. Zij geven elkaar in de stad de belangrijkste baantjes. 

De vroedschap van de stad

Je aan de regels houden!

In de middeleeuwen bestaat de politie uit de schout en zijn rakkers. 

De baas van de politie is de schout.

De agenten zijn de rakkers. 

De schout en zijn rakkers zorgen voor de veiligheid in de stad.

Je aan de regels houden!

De rakkers zorgen ervoor dat elke overtreder opgesloten wordt in de gevangenis. 

Daarna komt hij voor de rechtbank.

Daar hoort hij welke straf hij krijgt van de rechters. 

Wat betekent de uitdrukking: 'Je steentje bijdragen?'

Je steentje bijdragen

Als je met een groepje samenwerkt aan een opdracht, verwacht je dat iedereen een deel van het werk doet. 

Dat noem je: 'Iedereen draagt zijn steentje bij'. 

Je steentje bijdragen

In de middeleeuwen was 'een steentje bijdragen' een straf.

Je moest dan bijvoorbeeld 25 stenen kopen en aan de vroedschap geven.

Die stenen werden dan gebruikt bij de bouw van de stadsmuur. 

Wat is dit?

Op de afbeelding hierboven zie je een jongen die een brood gestolen heeft. 

Hij is betrapt door de rakkers.

Hij moet van de rechter een dag aan de schandpaal.

Zijn handen en hoofd zijn daarin vastgemaakt.

Iedereen kan zien dat hij iets verkeerds gedaan heeft.

Iedereen kan hem uitschelden of uitlachen of bekogelen met eieren...

Gilde

Mensen met hetzelfde beroep wonen in de stad in dezelfde buurt in de middeleeuwen.

Er is bijvoorbeeld een buurt van de bakkers.

De bakkers samen vormen een gilde. 

Een gilde is een club waar mensen lid van kunnen worden met hetzelfde beroep. 

Gilde

Een gilde zorgde ervoor dat ze goede producten verkochten, dat de prijs niet hoger werd en dat er goede werkmensen aan het werk kwamen bij hun gilde.

Gilde

De baas van het gilde heet de gildemeester.

De gildemeesters zijn rijke kooplieden.

Om een gildemeester te worden moest je eerst klusjes doen bij een gilde. Je was dan een leerling.

Na een paar jaar werd je een gezel. Dan kreeg je ook echt loon. Pas na jaren oefenen was je ervaren genoeg en mocht je een proef doen. Dan werd je een meester.

Gilde

Alle beroepen hebben ook hun eigen gilde.

Er is een gilde van timmermannen en een gilde van slagers.

Elk gilde heeft ook een gildehuis.

Dit is een soort clubhuis waar de leden van het gilde samen komen. 

Waar bemoeide de gilde zich mee?

1. Met de manier van opleiden
2. Met de prijs van het product
3. Met de kwaliteit van het product
4. Met de kraam op de markt

Welk beroep kenden ze NIET in de middeleeuwen?

1. smid
2. touwslager
3. programmeur
4. schoenmaker

barbier-chirurgijn

pottenbakker

bakker

smid

maakt brood en taart

maakt metalen voorwerpen 

zoals zwaarden en messen

maakt potten en bekers van aardewerk

maakt gezondheidsdrankjes, knipt en scheert, tandarts

Vroeger zagen de beroepen er best anders uit. Kun jij zien welk beroep bij het plaatje hoort?

1. bakker
2. kleermaker
3. metselaar
4. smid

1. timmerman
2. kleermaker
3. metselaar
4. smid

1. timmerman
2. kleermaker
3. metselaar
4. smid

1. smid
2. kleermaker
3. metselaar
4. bakker

1. smid
2. kleermaker
3. metselaar
4. timmerman

Afspraken

De leden van een gilde maken afspraken.

De bakkers spreken bijvoorbeeld af hoeveel een brood moet kosten.

En hoeveel het brood moet wegen.

Afspraken

Als iemand ziek is zorgt het gilde ook voor zijn leden.

En als iemand dood gaat, regelen zij ook de begrafenis.

En ze vieren vaak samen feest.

Afbeeldingen

In de middeleeuwen kunnen de meeste mensen niet lezen of schrijven. 

De winkelier gebruiken daarom vaak afbeeldingen op hun winkel.

Ieder gilde heeft een schild met een afbeelding, bij welke gilde zou dit schild passen?

Hoe beschermden de stedelingen zich?

1. Ze bouwden een dikke stadsmuur
2. Er was soms een burcht in de stad, die ze konden verdedigen.
3. Ze hadden een gracht om de stad
4. Ze schoten met kanonnen

Waarom bouwden ze zware muren om de stad?

1. Omdat ze dat mooi vonden.
2. Omdat ze niks te doen hadden.
3. Om zich te beschermen tegen de vijand.
4. Omdat ze stenen over hadden.

Wat deden de boeren met het voedsel dat ze zelf niet nodig hadden?

1. Ze gooiden het weg
2. Dat verkochten ze op de markt.
3. Dat gaven ze aan de dieren.
4. Daar maakten ze een groot vuur mee.

Hoe kwamen de mensen in de stad aan hun eten?

1. Ze kochten dat op de markt.
2. Ze verbouwden in hun tuin groente en fruit.
3. Ze kregen dat van de kasteelheer
4. Ze hadden dat in hun koelkast

De kerk

De kerk stond in het midden van de stad. Hoe hoger de toren, hoe rijker de stad.

Het was belangrijk om dingen te doen voor het geloof. De kerk werd mooi gemaakt maar ook hielden mensen tochten naar heilige plaatsen. Deze mensen noemen we pelgrims.

Pelgrims

Pelgrims liepen niet zomaar een tocht naar een heilige plaats. Zo'n tocht kon wel dagen, maanden en soms zelfs jaren duren.

Ze reisden dan naar andere landen en steden zoals naar Rome in Italië.

Dit is iets nieuws dat ik vandaag heb geleerd