Herhalingsles H1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 1

Herhalingsles H1

1.1: De eerste mensen

Jager- verzamelaars: Mensen die leefden van de jacht op dieren, het verzamelen van vruchten, planten, noten en de visvangst.

Nomade: iemand die rondtrekt

zonder vaste woonplaats

middel van bestaan: manier om aan voedsel te komen.

Middelen van bestaan van een jager- verzamelaar: 

Jagen

Middelen van bestaan van een jager- verzamelaar: 

Verzamelen

Middelen van bestaan van een jager- verzamelaar: 

Vissen

Hoe weten we dat allemaal?

• archeologie
• experimentele archeologie
• bestudering van tegenwoordige jager- verzamelaars

1.2 Van Jager naar Boer

Uitleg begrippen

1. landbouw: akkerbouw en veeteelt

2. akkerbouw: plantaardig voedsel verbouwen

3. veeteelt: fokken en houden van tamme dieren

4. landbouwrevolutie: de overgang van jagen verzamelen naar landbouw (boer).

5. revolutie : een grote verandering die het leven van de mensen voorgoed veranderd. 

6. landbouwsamenleving: samenleving waarin mensen in dorpen leven van landbouw

jager-verzamelaars

boeren

Van jager-verzamelaar naar boer

• Duizenden jaren leefden mensen van vlees, bessen en noten.
• 11.000 jaar geleden leerden mensen dat ze van graan brood konden bakken. 
• Brood was veel voedzamer dan bessen en noten en dus beter voor de mensen.
• Maar graan zoeken duurde heel lang.....

De eerste boeren!

Akkerbouw: Mensen gingen graankorrels(en andere zaden) in de grond stoppen en voor de planten zorgen en oogsten. 

Veeteelt:  Tamme dieren houden en fokken voor het vlees, melk, eieren, en hun vacht.

Dit samen noem je landbouw.

Gevolgen van het ontstaan van de landbouw

• blijven wonen op een vaste plek.
• stevige boerderijen ipv eenvoudige hutten.
• andere gebruiksvoorwerpen, zoals ploegen enz.

deze overgang was zo groot dat we spreken van de landbouwrevolutie.

Hunebedden:

• Hunebedden om mensen in te begraven
• familigraven
• Doden werden hier in gelegd samen met grafgiften bij. sieraden, werktuigen en potten gevuld met eten en drinken

Leven na de dood:

• Waarschijnlijk geloofden mensen dat de doden als geesten voortleefden in een leven na de dood, in dit hiernamaals konden ze de grafgiften goed gebuiken
• door deze hunebedden en grafgiften hebben we kennis gekregen over de cultuur van deze eerste boeren.

Geloof:

• Boeren geloofden dat achter ieder natuurverschijnsel of gebeurtenis een god zat.
• ze vereerden daarom bijvoorbeeld de maan, de bliksem of een grote boom.
• We noemen zo'n geloof een natuurgodsdienst

Geloof:

• De eerste boeren zochten naar verklaringen voor dingen die ze niet begrepen, zoals ziekte of een mislukte oogst.
• ze probeerden daarom hun goden zoveel mogelijk tevreden te stellen door ze iets te geven. 
• ze offerden of dansten dan voor de goden.

Aan de slag:

• Maken herhaling 1.1 en 1.2

Al af?

• Maak de herhaling 1.3 en/of 1.4

Ook al af?

• Loop even naar het bureau, dan open ik de herhalingstest op Lessonup.

H1.3 Arm en rijk

Voeding

Kleding

Gezondheidszorg (dokter)

Onderdak (huis)

Basisbehoeften

Voeding

Kleding

Onderwijs (school)

Gezondheidszorg (dokter)

Onderdak (huis)

Welvaart en Welzijn

Je kan op 2 verschillende manieren kijken naar hoe rijk of arm een land is. 

1. Welvaart: Hier kijk je naar geld. Hoeveel geld verdienen alle mensen in een land bij elkaar?

2. Welzijn: Hoe gaat het met mensen in een land? 

Welvaart

BrutoNationaalProduct/ per hoofd: Hoeveel geld verdiend iedereen in een land? dit tel je bij elkaar op, en dan deel je dit door de hoeveelheid inwoners. 

https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/16/nederlands-bbp-per-inwoner-op-vierde-plaats-binnen-eu 

Welzijn

Bij welzijn kijk je vaak naar 3 dingen:

1. Gezondheid: Wat is de levensverwachting: Hoe lang leven mensen gemiddeld?

2. Onderwijs: Alfabetiseringsgraad: Hoeveel mensen kunnen lezen en schrijven?

3. Koopkracht: Hoeveel kan je kopen met je geld?

Drie groepen landen - welvaart

Koplopers	Rijke, ontwikkelde landen
Volgers	Ontwikkelingslanden die op weg zijn om rijk te worden. Er wonen rijke mensen, maar ook arme mensen.
Achterblijvers	Arme landen

Drie groepen landen - welvaart

Koplopers	Verenigde Staten, Nederland
Volgers	India, China
Achterblijvers	Afrikaanse landen

Beroepsbevolking

• Alle mensen die werken of kunnen/willen werken.  

Beroepsbevolking

Landbouw	werken bij boerenbedrijven.
Industrie	werk waarbij producten worden gemaakt.
Diensten	werk waarbij je anderen een dienst verleend. Zoals in een winkel of een ziekenhuis.