3V - H2

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Soorten bewegingen

Eenparige beweging:
Beweging waarbij de snelheid constant is (gelijk blijft)
Versnelde beweging:
Beweging waarbij de snelheid groter wordt
Vertraagde beweging:
Beweging waarbij de snelheid kleiner wordt

Wat is massa / gewicht

Wat is massa / gewicht

Massa
De hoeveelheid materiaal van een voorwerp (in kg)

Gewicht

De kracht die een voorwerp op de grond uitoefent (in N)

Massa en gewicht zijn grootheden

Krachten kun je voelen

De gevolgen van een kracht kun je zien:

De gevolgen van een kracht kun je zien:

Gevolgen van een kracht

Verandering van vorm

Verandering van beweging

Verandering van vorm:

.

Plastische vervorming                              Elastische vervorming

Verandering van beweging

.

Verandering van richting              Verandering van snelheid

Wat is een veer:

.

Een veer vervormt elastisch wanneer er een kracht op wordt uitgeoefend

Veerkracht F_veer

De kracht waarmee een veer duwt of trekt noem je de veerkracht.

Spierkracht F_spier

De kracht waarmee een mens (met zijn spieren) duwt of trekt noem je de spierkracht.

Zwaartekracht F_z

De kracht waarmee de aarde trekt noem je de zwaartekracht.

 Spankracht F_span

De kracht waarmee een touw trekt noem je de spankracht.

 Magnetische kracht F_mag

De kracht waarmee een magneet trekt of duwt heet de magnetische kracht.

Kracht meten

Een kracht kun je meten met een

krachtmeter / veerunster.

In een krachtmeter zit een veer die uitrekt
(langer wordt) als er aan getrokken wordt.

Zwaartekracht berekenen

Zwaartekracht = massa  × valversnelling

F_zw = m ⋅ g

F_zw : Zwaartekracht in N

m : Massa in kg

g: Valversnelling in N/kg (9,8 N/kg op aarde)

Een berekening maken

De massa van een gewichtje is 50 gram.

Bereken de zwaartekracht op het gewichtje.

Gegevens:

Gevraagd:

Uitwerking (F):

                         (I):

                         (A):

Controle:

Eigenschappen van krachten

Een kracht heeft een...

• Grootte
• Richting
• Aangrijpingspunt

Je kunt een kracht tekenen als vector (pijl)

Krachtenschaal

Je kiest of krijgt een 

krachtenschaal

betekent 1 cm stelt 5 N voor

Krachten tekenen

Krachten in evenwicht

De zwaartekracht F_z werkt naar beneden

De veerkracht F_v werkt omhoog

Er is krachtenevenwicht, 

dus de zwaartekracht is gelijk aan de veerkracht

Krachten in evenwicht

De zwaartekracht F_z werkt naar beneden

De normaalkracht F_n werkt omhoog

De normaalkracht wordt door de tafel 

uitgeoefend op de vaas

Resulterende kracht

De resulterende kracht F_res is de som van alle krachten.

Eigenlijk: Wat is het resultaat van de kracht.

Andere woorden hiervoor zijn:
resultante; nettokracht, somkracht

Resulterende kracht bij evenwicht

Al de resulterende kracht 0 N is, is er krachtenevenwicht.

Het lijkt alsof er helemaal geen kracht werkt.

Resulterende kracht berekenen

Als twee krachten in dezelfde richting werken, tel je deze bij elkaar op.

F_res = F₁ + F₂

F_res = 3 + 4 = 7 N

Resulterende kracht berekenen

Als twee krachten in tegengestelde richting werken, 

trek je deze van elkaar af.

F_res = F₂ + F₁

F_res = 4 -3 = 1 N  en wijst rechts

De resulterende kracht wijst in de richting van de grootste kracht.

Resulterende kracht bepalen

Als twee krachten een hoek maken,

 gebruik je de parallellogrammethode.

Je maakt een tekening op schaal (constructie); de diagonaal (rode lijn) is de resulterende kracht.

Parallellogrammethode stap-voor-stap

Resulterende kracht bij evenwicht

Als de resulterende kracht 0 N is, is er krachtenevenwicht.

Het lijkt alsof er helemaal geen kracht werkt.

Als er geen kracht werkt, is er geen verandering.

Eerste wet van Newton

Als de resulterende kracht 0 N is, is het voorwerp in rust, of het beweegt met een constante snelheid langs een rechte lijn.

Met andere woorden:

Als er geen kracht werkt, is er geen verandering.

Verandering van beweging

1) F_res wijst naar voor

     De snelheid wordt groter

2) F_res wijst naar achter

     De snelheid wordt kleiner

3) Fres wijst naar links of rechts

     De richting verandert

In de ruimte is geen lucht (vacuüm) en zijn er dus geen weerstandskrachten

Weerstandskrachten

Weestandskrachten = krachten die tegenwerken.

1) Luchtweerstandskracht

2) Schuifweerstandskracht

3) Rolweerstandkracht

Luchtweerstandskracht

Omdat je de lucht opzij moet duwen, 

ondervindt je luchtweerstandskracht.

(die voel je als je hard fietst)

Je kan de luchtweerstandkracht kleiner maken door:

Frontaal oppervlak te verkleinen, of het voorwerp te stroomlijnen.

Schuifweerstandkracht

Een voorwerp dat over een opper-

vlak schuift, ondervindt

schuifweerstandkracht.

Je kan de schuifweerstandkracht kleiner maken door

het oppervlak zo glad mogelijk te maken.

(of groter maken voor grip!)

Rolweerstandkracht

Een voorwerp dat over een 

oppervlak rolt, ondervindt 

rolweerstandkracht.

Je kan de rolweerstandkracht kleiner maken door

het oppervlak zo hard mogelijk te maken.

(banden oppompen!)

Zonnestelsel

Zonnestelsel

a) De zon oefent een kracht uit op de planeten (zwaartekracht)

 

Zonnestelsel

a) De zon oefent een kracht uit op de planeten (zwaartekracht)

b) Hierdoor verandert de richting van de planeet

Zonnestelsel

De planeten draaien rond de zon in elliptische banen

Vaak zijn dit bijna cirkels 

Middelpuntzoekende kracht

De kracht die zorgt dat en voorwerp (planeet) van richting verandert heet ook wel de middelpuntzoekende kracht.

Gewicht 

Gewicht is de kracht waarmee jij tegen de grond duwt.

Dat is iets anders dan zwaartekracht!

Zwaartekracht werkt op de persoon; gewicht werkt op de weegschaal

Vrije val

Als je niet op een ondergrond staat (of ergens aan hangt) ben je dus gewichtloos. 

Je maakt dan een vrije val. Er werkt alleen een zwaartekracht!

Begrippen uit deze les

Eenparige beweging

Versnelde beweging

Vertraagde beweging

Massa

Gewicht

Begrippen uit deze les

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen