Hoofdstuk 6 - Voeding, vertering en gezondheid

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 6

Voeding, vertering en gezondheid

6.1

1. Je noemt factoren die van invloed zijn op de energiebehoefte van mensen

2. Je noemt de voedingsstoffen en hun functies

3. Je legt uit waardoor kleinere organismen sneller afkoelen dan grote organismen

4. Je beschrijft een gezond voedingspatroon en de gevolgen van een ongezond voedingspatroon

Voedingsstoffen

Lichaamsoppervlak vs. volume

- Ga naar voedingscentrum.nl

- Schijf van vijf

- Hoeveel en wat kan ik per dag eten

6.2

5. Je beschrijft het verschil tussen mechanische verkleining en chemische vertering

6. Je legt uit voor welk type voedingsstoffen vertering nodig is

7. Je licht de functie(s) toe van de organen die betrokken zijn bij de vertering

8. Je beschrijft wat additieven zijn en berekent via hun ADI-waarde mogelijke gezondheidsrisico's

Zijn de volgende stellingen juist of onjuist? Verbeter de stellingen die onjuist zijn.

1. Chemische vertering omvat het fysiek verkleinen van voedsel tot kleinere stukjes.
2. Mechanische verkleining houdt in dat voedsel fysiek wordt verkleind door kauwen en de bewegingen van de maag en darmen.
3.  Koolhydraten moeten worden verteerd tot glucose, eiwitten tot aminozuren en vetten tot vetzuren en glycerol.
4. De lever is niet betrokken bij de spijsvertering.
5. De ADI-waarde geeft aan hoeveel additief gezond is om dagelijks te consumeren.

Tanden (kauwen)

• Klein maken voedsel
• Groter oppervlak voor verteringsenzymen om op in te werken

Vertering

Het afbreken van grote moleculen (macromoleculen, polymeren) tot kleine moleculen (monomeren) met behulp van verteringsenzymen.

Koolhydraten

Eiwitten

Vetten

Verteringsstelsel

• Mondholte
• Slokdarm
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne darm
• Blindedarm
• Dikke darm
• Endeldarm

6.3

9. Je licht het verband tussen de vorm en functie van enzymen toe en beschrijft de naamgeving

10. Je licht de invloed van de temperatuur en de pH toe op de snelheid van een enzymreactie aan de hand van optimumkrommen

11. Je beschrijft de stappen van de vertering van koolhydraten, eiwitten en vetten

Expertgroepen

Maak voor koolhydraten / eiwitten / vetten een overzicht waarin je samenvat:

- In welke organen stappen van de vertering van deze voedingsstof plaatsvinden

- Welke enzymen in elk orgaan worden toegevoegd voor de vertering van de voedingsstof

- Wat het effect is van deze enzymen

Koolhydraten

Eiwitten

Vetten

6.4

12. Je beschrijft het transport van voedsel door het maagdarmkanaal

13. Je licht de invloed toe van pH-veranderingen op de vertering van voedsel

14. Je licht het verband toe tussen de bouw van de dunne darm en zijn opnamecapaciteit

15. Je beschrijft op welke twee manieren voedingsstoffen vanuit de darmen het lichaam ingaan

16. Je beschrijft de rol van de darmflora

Opname voedingsstoffen

Wat is de invloed van de pH op de vertering in de maag en de twaalfvingerige darm?

Op welke manier is de wand van de dunne darm aangepast om optimaal voedingsstoffen op te nemen?

Welke eindproducten van de vertering worden opgenomen in de dunne darm?

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de opname van deze drie eindproducten?

Darmperistaltiek

Maagportier

Darmvlokken

Resorptie

Poortader

Resorptie water

Darmflora

6.5

17. Je beschrijft de bouw van de lever en de aan- en afvoer van stoffen

18. Je beschrijft de invloed van de lever op de hoeveelheid voedingsstoffen in het lichaam

19. Je beschrijft de herkomst, transport en opslag van gal

20. Je beschrijft de afbraak van gifstoffen door de lever

Zijn de volgende stellingen juist of onjuist? Verbeter de stellingen die onjuist zijn.

1. De lever ontvangt bloed vanuit de poortader en de leverslagader
2. De lever heeft geen rol bij het opslaan van voedingsstoffen
3. De lever is verantwoordelijk voor het afbreken van oude of beschadigde rode bloedcellen
4. De galblaas slaat gal op en transporteert het naar de lever voor verwerking

Leverlobjes

Afbraak rode bloedcellen

1. Mond/tanden

2. Slokdarm

3. Maag

4. Twaalfvingerige darm

5. Dunne darm

6. Dikke darm

7. Lever

8. Endeldarm

9. Anus

10. Nieren

a. Amylase

b, c. Maagsap en peptase

d, e, f. Lipase, amylase/maltase, gal (+ eiwit afbrekend enzym)

• Voedingsstoffen, bouwstoffen, brandstoffen, reservestoffen, beschermende stoffen
• Mechanische vertering (kauwen, darmperistaltiek), chemische vertering, organen verteringsstelsel
• Enzymen, effect pH en temperatuur op enzymen
  - Mond: speeksel met amylase (zetmeel --> maltose)
  - Maag: maagzuur, peptase (afbraak eiwitten)
  - Twaalfvingerige darm: gal (emulgeren vetten), alvleessap met amylase, lipase (vetten --> vetzuren en glycerol), enzymen afbraak eiwitten, pH omhoog brengen
  - Dunne darm: maltase (maltose --> glucose), enzymen afbraak eiwitten (--> aminozuren), resorptie door darmcellen
  - Dikke darm: opname vitaminen en water, darmflora
• Darmperistaltiek, darmplooien, darmvlokken en microvilli, poortader naar lever
• Lever: afbraak rode bloedcellen (bilirubine met gal afgevoerd), glucose --> glycerol, aminozuren --> eiwitten en ureum, hormonen afbreken, gifstoffen afvoeren, cholesterol vormen 

biologiepagina.nl