Fase 1, voegwoorden en voorzetsels

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands

voegwoorden en voorzetsels

Voegwoorden

• Een voegwoord is een woord dat twee korte zinnen, woordgroepen of woorden aan elkaar koppelt.
  
• Het voegt de zinnen dus eigenlijk samen. Vandaar ook de naam. Een voegwoord vertelt je bovendien wat het verband is tussen de twee korte stukjes, we noemen dat ook wel het tekstverband.
• Voegwoorden worden ook wel signaalwoorden genoemd.

voegwoord

Wat is het voegwoord in de zin?
Morgen trakteer ik op appeltaart, mits ik mijn examen haal.

1. morgen
2. mits
3. met
4. haal

Voorwaardelijk verband

Voegwoorden zoals als, mits, tenzij, wanneer, indien geven een voorwaarde aan. Iets gebeurt alleen als er aan een voorwaarde is voldaan. 

Als jij de vuilniszak buiten zet, breng ik de kinderen naar bed.

Let op: 

Mits betekent 'als, op voorwaarde dat'; 

tenzij betekent 'maar niet als, behalve als'.

Ik kan morgen niet komen, tenzij mijn kinderen bij een vriendje kunnen spelen.

Wat is het voegwoord in deze zin?
Hij kwam te laat, doordat de brug open stond.

1. doordat
2. brug
3. laat
4. hij

Voegwoorden van reden, oorzaak en gevolg 

Woorden als doordat, omdat, zodat, opdat en want geven aan wat de reden of de oorzaak/gevolg van iets is.

Doordat ik de trein miste, was ik te laat.

Hij vindt dat niet leuk, want hij houdt niet van verliezen.

Zij wil geen hulp van Jan, omdat ze Jan niet aardig vindt.

Wat is het voegwoord in deze zin?
Hij brengt de kinderen weg, voordat hij naar het werk gaat.

1. brengt
2. voordat
3. naar
4. werk

Voegwoorden van tijd

Deze woorden geven aan in welke volgorde de zaken zich afspelen: ‘Zij belt met Karel, terwijl ze de boodschappen doet.’ 

Voegwoorden van tijd zijn onder meer nadat, voordat, zolang, terwijl en totdat.

voorwaardelijk verband

reden, oorzaak, gevolg

tijd

als

doordat

nadat

omdat

voordat

mits

terwijl

indien

want

Kies het juiste voegwoord.
Vanmorgen haastte ik me naar het station, ... de trein was al vertrokken.

1. omdat
2. maar
3. daarom
4. als

Wat is het voegwoord in deze zin?
Hij wil wel naar de bioscoop, maar hij heeft geen geld.

1. wel
2. bioscoop
3. maar
4. geen

Voegwoorden van tegenstelling

Voorbeelden: maar, toch, doch, echter, in tegenstelling tot.

Deze woorden geven een tegenstelling tussen zinnen aan: 

‘Hij wil niet, maar zij wel’

‘De voorstelling was lang doch interessant.’ 

Wat is het voegwoord in de volgende zinnen?
Dit pretpark heeft veel attracties. Zo is er een achtbaan. Verder zijn er ook draaimolens.

1. veel
2. achtbaan
3. verder
4. ook

Voegwoorden van opsomming 

Bij deze voegwoorden worden er verschillende dingen, kenmerken of oorzaken achter elkaar genoemd.  Een opsomming kan voorkomen in één zin en in meerdere zinnen.

Voorbeelden zijn: en, of, ten eerste, ten tweede, bovendien, daarbij, tot slot, verder.

Dat probleem kent meerdere oorzaken. Ten eerste komen veel mensen te laat. Daarnaast vergeten ze vaak geld mee te nemen.

Wat is het voegwoord in deze zin?
Samengevat komen wij tot de conclusie dat er veel voegwoorden zijn.

1. samengevat
2. conclusie
3. veel
4. voegwoorden

Voegwoorden van samenvatting en conclusie

Woorden als dus, concluderend, daarom geven aan dat er een conclusie komt of dat iemand een besluit heeft genomen.

Daarom verkopen wij vanaf nu geen ijs meer.

Bij voegwoorden zoals tot slot, samengevat, kortom  en al met al wordt het belangrijkste uit de tekst nog eens kort samengevat of herhaald.  Dit is vaak aan het einde van de tekst, maar kan ook aan het begin van de tekst voorkomen.

Kies het juiste voegwoord.
... het buiten stormt, is het binnen lekker warm en droog.

1. Tenzij
2. Hoewel
3. En
4. Want

Vul het ontbrekende voegwoord in:
Ik ruim de tafel op, ... mijn moeder de tafel kan dekken.

1. omdat
2. doordat
3. zodat
4. voordat

Vul het ontbrekende voegwoord in:
Mijn vader had pizza besteld, ... ik wilde liever spaghetti.

1. terwijl
2. als
3. omdat
4. maar

Vul het ontbrekende voegwoord in:
Gisteren is de kat weggelopen, .... mijn zus de deur open had laten staan.

1. hoewel
2. doordat
3. zodat
4. dus

Vul het ontbrekende voegwoord in: Vanmiddag ga ik niet naar buiten, ... het wordt slecht weer.

1. omdat
2. hoewel
3. want
4. ondanks

Vul het ontbrekende voegwoord in:
Mijn vader had pizza besteld, ... ik wilde liever spaghetti.

1. terwijl
2. als
3. omdat
4. maar

Kies het juiste voegwoord.
... het hard stormt, ga ik toch met de fiets naar mijn werk.

1. Tenzij
2. Hoewel
3. En
4. Want

Kies het juiste voegwoord.
Vandaag ben ik niet bij de training, ... ik heb mijn enkel gebroken.

1. omdat
2. terwijl
3. want
4. toen

Kies het juiste voegwoord.
... je docent bent, mag je gebruik maken van het koffiezetapparaat.

1. als
2. want
3. zodat
4. daarom

Wat is het voegwoord in deze zin?
Hij kwam te laat, doordat de brug open stond.

1. doordat
2. brug
3. laat
4. hij

Fase 1

voegwoorden en voorzetsels

Voorzetsels

Voorzetsels (vz) staan meestal voor een zelfstandig naamwoord. Ze geven vaak een plaats, tijd of reden aan. Voorbeelden van voorzetsels zijn: aan, achter, bij, in, door, met, na, naar, naast, onder, op, over, tijdens, tussen, uit, vanaf, vanwege.

Er zijn werkwoorden en uitdrukkingen waarbij vaste voorzetsels horen: geloven in, door middel van, iets onder de knie hebben.

gooi opdracht

Gooi de prop in de juiste bak. 

plaats

tijd

reden

Bij die supermarkt heb ik korte tijd achter de kassa gewerkt. 

plaats

Je mag tijdens de test kladpapier gebruiken. 

tijd

Met een volle boodschappentas liep Youssef door de winkel. 

plaats

Er rijden geen treinen naar Utrecht Centraal vanwege een defect aan het spoor. 

reden

Vanaf maandag is het trappenhuis naast de lift tijdelijk afgesloten. 

plaats

Al weken praat Jeroen over niets anders dan vakantie. 

reden

Houd je vanavond wel rekening met een onweersbui?

reden

Komt er wel geluid uit jouw koptelefoon?

plaats

Gedurende het leesexamen mag er niet worden gegeten of gedronken. 

(laatste zin)

tijd

(laatste dia)