Les 7. Obstipatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

7. Obstipatie

Doktersassistenten

Leerjaar 2

Farmacologie

J. Witte, MEd

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen hoe obstipatie ontstaat en hoe het in het algemeen behandeld kan worden met voeding en/of medicatie.

2. Ik kan informatie opzoeken in het FK over geneesmiddelen tegen obstipatie en deze informatie omzetten in begrijpelijke taal voor de patiënt.

Lesvoorbereiding

Lees in je lesboek anatomie/fysiologie paragraaf 8.4. de darmen.

Lees in je lesboek pathologie paragraaf 7.7. obstipatie en aambeien.

De functie van de dunne darm is:

1. water opnemen
2. voedingsstoffen opnemen
3. afvalstoffen afgeven aan ontlasting
4. vertering van eiwitten

De functie van de dikke darm is:

1. water opnemen
2. voedingsstoffen opnemen
3. afvalstoffen afgeven aan ontlasting
4. vertering van eiwitten

Als de ontlasting te lang in de dikke darm zit wordt de ontlasting

te droog

te nat

Bij obstipatie verandert het ontlastingspatroon als volgt:

1. vaker naar toilet voor ontlasting
2. dunnere ontlasting
3. minder vaak naar toilet voor ontlasting
4. ontkleurde ontlasting

De oorzaak van obstipatie kan zijn:

1. weinig voedingsvezels en drinken
2. psychische problemen
3. te weinig bewegen
4. antw. A, B en C

Bij welke groep patiënten komt obstipatie vaker voor?

1. kinderen
2. ouderen
3. verstandelijk beperkten
4. antw. A, B en C

Welke ontlasting types kunnen onder 'obstipatie' vallen?

1. Type 1 t/m 3
2. Type 3 en 4
3. Type 4 t/m 6
4. Type 7

Zoek op: wat is 'overloopdiarree'?

Wat is 'functionele obstipatie'? Obstipatie .....

1. bij gebruik van morfine preparaten
2. zonder aanwijsbare lichamelijk oorzaak
3. die langdurige en ernstig is
4. incontinentie van ontlasting

Wat is 'obstipatie door opioïdengebruik'? Obstipatie .....

1. bij gebruik van (morfine preparaten
2. zonder aanwijsbare lichamelijk oorzaak
3. die langdurige en ernstig is
4. incontinentie van ontlasting

Wat is 'obstipatie door 'fecale impactie'? Obstipatie .....

1. bij gebruik van (morfine preparaten
2. zonder aanwijsbare lichamelijk oorzaak
3. die langdurige en ernstig is
4. incontinentie van ontlasting

Middelen tegen obstipatie

volume vergroting

verzachting ontlasting

contact laxeermiddelen

Voedingsmiddelen
tegen obstipatie

FK: macrogol 

Geef een advies aan een patiënt van 65 jaar oud die een CVA heeft gehad, die dit middel voor de eerste keer gaat gebruiken. Deze patiënt is bekend met slikproblemen.

Verwerk in je advies: 

• dosis
• toediening, tevens wanneer doorgaan/stoppen? 
• bijwerkingen

FK: lactulose

1. Welke toedieningsvorm zonder recept verkrijgbaar?

2. Dosering voor kind van 8 jaar oud dat start en daarna een onderhoudsdosering? Kind is bekend met chronische obstipatie.

3. Bijwerkingen: wat is 'flatulentie'?

4. Wanneer arts raadplegen?

5. Geef een samenvatting in begrijpelijke taal over de werking 

FK: bisacodyl

1. Waarom maagsapresistente tabletten beschikbaar?

2. Recept nodig?

3. Voordelen zetpil?

4. Indicaties?

5. Dosering bij obstipatie bij volwassene?

6. Meest voorkomende bijwerkingen?

FK: bisacodyl

7. Waarom niet innemen in combinatie met antacida (wat is dat)?

8. Bij welke symptomen niet gebruiken?

9. Bij 'waarschuwingen en voorzorgen; : bij buikspasmen eventueel 'vasovagale reactie/ syncope'. Wat betekent dat?

10. Beschrijf kort de werking.

11. Hoe lang voordat patiënt effect merkt bij orale toediening?

FK: Microlax

1. Indicaties?

2. Indicaties: wat is 'encopresis'?

3. Dosering bij volwassenen? 

4. Hoe toedienen bij kinderen? (hier wordt NIET de dosis bedoeld)

5. Hoe lang na toediening ontlasting te verwachten?

6. Mag je bij anale fissuren (wat is dat?) dit middel toedienen?

zeer ernstige obstipatie

klysma (las microlax, maar groter volume)

hoog opgaand klysma

operatie

Om te onthouden

1. Wees bij obstipatie alert op overloopdiarree.

2. Bij obstipatie eerste voedings-en bewegingsadvies geven.

3. Veel medicatie tegen obstipatie: OTC medicatie.

4. Obstipatie bij kinderen wordt vaak veroorzaakt door angst en/of stress.

5. Bij geneesmiddelen die het volume van de ontlasting vergroten: adviseer om voldoende te drinken.

Om te onthouden

6. Adviseer bij middelen om de ontlasting zachter te maken om niet te veel in één keer in te nemen. Voorzichtig opstarten.

7. Er bestaat ook een suikervrije variant van lactulose (voor suikerpatiënten).

8. Goede voorlichting bij contactlaxantia: info over buikkrampen en eventueel flauwvallen door overstimulatie nervus vagus

Om te onthouden

9. Controleer bij voorschrift opiaten (morfine-achtige middelen) ALTIJD of er ook een laxeermiddel voorgeschreven is! B.v. bij kankerpatiënten. Opiaten veroorzaken ALTIJD obstipatie die in korte tijd eer ernstig kan worden.

10. Bij zeer ernstige obstipatie goed uitvragen: hoe lang al, welke klachten. e.d. Situatie kan levensbedreigend worden.

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen hoe obstipatie ontstaat en hoe het in het algemeen behandeld kan worden met voeding en/of medicatie.

2. Ik kan informatie opzoeken in het FK over geneesmiddelen tegen obstipatie en deze informatie omzetten in begrijpelijke taal voor de patiënt.

Wat vind je van de les?

😒🙁😐🙂😃