5.4 Stralingsbescherming(Banas)

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

 Stralingsbescherming

1. Wat is het gevaar van radioactieve stoffen?

Gevaar

• Radioactieve stoffen zenden ioniserende straling uit
• Als dit in je weefsel doordring kan de cel het absorberen
• De cel kan beschadigd, raken
• Het kan daarna doodgaan, herstellen of gaan delen (tumor)

Straling

• De hoeveelheid straling kan je meten = dosis
• Meten we in sievert (Sv)
• In het dagelijks leven ontvang je altijd een hoeveelheid dosis natuurlijke straling = achtergrondstraling
• Is gemiddeld ongeveer 2,5 millisievert (mSv)  per jaar 
• Je mag natuurlijk niet veel straling krijgen, dan kan het gevaarlijk worden 

2. Hoe werk je veilig met radioactieve stoffen?

Straling meten 

• Als je met radioactieve stoffen werkt moet je de hoeveelheid straling meten  
• Dit kan met een Geiger-Mullerbuis 
• Als de buis straling opvangt hoor je                                                een tik of zie je een lichtje 

Straling meten 

• Als je met radioactieve stoffen werkt moet je de hoeveelheid straling meten  
• Dit kan met een badge
• Bijv. bij radiologie 

Waar hangt de hoeveelheid straling vanaf?

1. De duur van de bestraling
2.  De afstand tot de bron
3. De tussenstof tussen jou en de bron

Waar hangt de hoeveelheid straling vanaf?

• De lucht moet super schoon zijn, want radioactieve stofjes hechten goed aan vuil in de lucht
• Je wilt niet daarna de vuile lucht inademen, want dan komt de straling inwendig binnen.
• = inwendige straling 

3. Wat doe je met radioactief afval?

Bestraling

Inwendige bestraling --> 

Van binnen uit je lichaam

Uitwendige bestraling -->
Van buiten je lichaam

Radioactief afval

• In een kerncentrale wordt uranium gebruikt
• Bij het splitsen komt veel energie vrij
• Daarna blijven er onbruikbare radioactieve stoffen over = radioactief afval 
• Heeft een hoge activiteit en lange halveringstijd 
• Daardoor blijft afval heel lang gevaarlijk

Radioactief afval

• Hoog radioactief afval kan niet onschadelijk gemaakt worden
• Moet veilig worden opgeslagen
• Opslaggebouw in Zeeland voor 100 jaar
• Daarna wordt het onder grond opgeslagen

Radioactief afval - ziekenhuis

• Bij radiologie ook radioactief afval
• Op kleding en handschoenen
• Ook op naalden en glaswerk
• Dit afval is laag- of middelradioactief

Radioactief afval 

• hoog
• midden
• of laag radioactief afval 

Straling kan je niet horen, ruiken of voelen. Je kan het meten met een geigerteller.

Straling kan je niet horen, ruiken of voelen. Je kan het meten met een geigerteller.

Wanneer de geigerteller straling opvangt maakt het een klikgeluid. Hoe meer klikken hoe meer straling het apparaat opvangt. 

Als je een tijdje de straling van een radioactieve stof meet, merk je dat na een tijdje de hoeveelheid straling minder word.

Als je een tijdje de straling van een radioactieve stof meet, merk je dat na een tijdje de hoeveelheid straling minder word.

Dit is omdat er steeds minder kernen over blijven die nog uit elkaar moeten vallen. 

Als je een tijdje de straling van een radioactieve stof meet, merk je dat na een tijdje de hoeveelheid straling minder word.

Dit is omdat er steeds minder kernen over blijven die nog uit elkaar moeten vallen. 

Het moment dat de helft van de kernen van een radioactieve stof uit elkaar zijn gevallen noemen wij de halfwaardetijd of halveringstijd. 

Of een stof radioactief is, kun je vinden in BINAS tabel 32.

Of een stof radioactief is, kun je vinden in BINAS tabel 32.

Staat er een halfwaardetijd genoemd dan valt deze stof dus uit elkaar en is dus instabiel en radioactief. 

Of een stof radioactief is, kun je vinden in BINAS tabel 32.

Staat er een halfwaardetijd genoemd dan valt deze stof dus uit elkaar en is dus instabiel en radioactief. 

Staat er bij de halfwaardetijd een streepje, dan is de stof stabiel (valt niet uit elkaar en is niet radioactief).

Na hoeveel dagen is de halfwaardetijd van jood bereikt?

Na hoeveel dagen is de halfwaardetijd van jood bereikt?

8 dagen. 

Hoe groot is de halfwaardetijd van de radioactieve stof waarvan het verval in de grafiek is weergegeven?

Hoe groot is de halfwaardetijd van de radioactieve stof waarvan het verval in de grafiek is weergegeven?

De halfwaardetijd is 15 seconde

Na hoeveel tijd is nog 25% over?

halveringstijd = 9,7 min 

Binas 32