2. de filosoof-koning

• Filosofie
• Secundair onderwijs

vorige week 

politiek = het spel 

politieke filosofie = de regels van het spel 

nadenken over politieke filosofie want...

wie is de baas en waarom? 

(over macht en de legitimatie ervan) 

Wie heeft macht over jou?

• Griekse filosoof 
• Circa 427 - 347 v. Chr (turbulent)
• Burger van stadsstaat Athene 
• Leerling van Socrates (= personage - 'spreekbuis'?)
• Schrijver ! (dialogen, verhalen, allegorieën)  
• Systeembouwer 

 politieke filosofie- waarom? 

'socrates dood' (drinkt dolle kervel')

politieke filosofie - hoe? 

SYSTEEMBOUWER - vergelijk: "WORLDBUILDING" 

• geografie 
• regels 
• wetten
  
• bestuurssysteem 
• klassen 
• economie
• cultuur 
• onderwijs 
• taal 
• etc 

'Wat als...' 

Wie bestuurt in Plato's Ideale Staat? 

'filosofen moeten koning worden of koningen filosofen'

"zolang de politieke macht niet in éénzelfde persoon samenvalt met de filosofie (...) zolang (...) komt er geen eind aan de kwalen die de staten, ja, naar ik meen, de gehele mensheid, teisteren."

staat = zoals de mens  

Een staat is zoals een persoon ( heeft dezelfde eigenschappen , maar op grote schaal). 

==>Plato heeft een mensbeeld (drieledige ziel) en daarop baseert hij zijn ideaal voor de staat 

Kijkvraag: uit welke drie delen bestaat de menselijke ziel 

Uit welke drie delen bestaat de menselijke ziel

1. rede -streven- begeerte
2. dom -goed -kwaad
3. a- b - c
4. vrouwelijk, mannelijk, androgyn

Je hebt morgen examen, maar i.p.v. te studeren, ga je Tiktoks kijken. Welk deel van je ziel is op dat moment de baas?

1. de rede (= de wagenmenner)
2. het witte paard (= het streven, wilskracht)
3. het zwarte paard (= de begeerte, lusten)
4. de drie samen, in harmonie

wagenmenner 

zwart paard 

wit paard 

begeerte

de rede 

 streven of wil  

De individuele ziel (onsterfelijk- reïncarnatie)  

1.Rede (kennen) - logos

2.Streven - thymos

3. Begeren - eros 

De staat 

1.Filosofen: de rede overheerst  - deugd : wijsheid 

2.Krijgers: het streven/wilskracht overheerst - deugd: moed 

3.Werkers: de begeerte/lusten overheersen -deugd:matigheid 

aristocratie ('regering van de besten')

mensen zijn niet gelijk - de 'lagere' moeten luisteren naar de 'hogere' = beste voor iedereen (legitimatie). 

elk deel/groep heeft zijn eigen rol en kenmerkende deugd

als ieder 'zijn plaats kent' kunnen ze samenwerken in harmonie

Kijkvraag: wat loopt er fout in een democratie volgens Socrates?  

Wie beslist best wie een schip bestuurt?

1. de meeuwen
2. mensen met verstand van zeevaart
3. de mensen die dat het liefste willen
4. de mensen met de meeste stemmen

Hoe geneigd is de mens om voor 'snoepverkopers' te stemmen ? O= niet

-2100

Wat was het lot van Socrates in de Atheense democratie ?

1. niemand luisterde naar hem
2. hij werd ter dood veroordeeld
3. hij werd gekruisigd
4. hij werd naar Samos gestuurd in een trireem

Wat doet een demagoog?

1. het volk verleiden met mooie praatjes
2. stemmen
3. het volk opleiden
4. oorlog voeren

Zou het klimaatprobleem sneller opgelost zijn in Plato's Ideale Staat?

Een democratie is maar zo sterk
als haar onderwijssysteem.

eens

oneens

Een filosoof volgens Plato 

= strenge opleiding (ook lichamelijk!) 

= mannen en vrouwen 

= ascetische klasse - geen bezit, geen gezin 

='ware, eeuwige' kennis = kennis van de Ideeën (reactie op voortdurende verandering, bedrog zintuigen)  

 

nadenken over 'ideale staat' - de "ideeën"? - zinnig of onzinnig?