Woordenschat les 3: Latijnse voor- en achtervoegsels les 1 en 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Woordenschat les 3: Latijnse voor- en achtervoegsels les 1 en 2

Welkom 2vwo. Volg het stappenplan, dan maken we er een goede les van.

Stap 1: Doe de telefoon in de telefoontas.

Stap 2: Pak je schrift, boek, laptop en leesboek.

Stap 3: Log in bij LessonUp met je eigen naam. De laptop gaat daarna dicht.

Wat ga je doen?

Leerdoel: Ik kan de betekenis van een moeilijk woord raden met hulp van woorden met een voor- en achtervoegsel uit het Latijn.

We bereiken dit doel door:

• Lezen
• Check huiswerk H1 en H2
• MO?
• Korte uitleg: Woorden uit het Latijn
• Huiswerk: Leren Woordenlijsten + mk. opdr

Lezen

Nakijken huiswerk H1 opdr. 4

4a: Omdat er veel verschillende natuurverschijnselen zijn die de Grieken niet begrepen. Voor elk van die verschijnselen bedachten ze een god.

4b: 

• Zeus: Natuurverschijnselen: donder en bliksem   Overig: heerser hemel en aarde

• Poseidon: Fauna: paarden   Natuurverschijnselen: aardbevingen  Overig: heerser over de zee

• Aphrodite: Overig: vruchtbaarheid, beschermer flora en fauna
• Dionysos: Flora: druiven  Overig: wijn
• Demeter: Flora: landbouw, oogst, graan

H1 opdr. 5

5a: De wisseling van de seizoenen.

5b: Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Omdat mensen allerlei natuurverschijnselen niet begrepen en er toch grip op wilden krijgen.

5c: Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Zeus tegen Hades: ‘Beste broer, ik spreek je aan op je schaamteloze gedrag. Jij bent over de schreef gegaan door Persephone naar jouw rijk te sleuren. Het is verbluffend te zien hoe verliefd jij nu al op haar bent. Daarom stel ik een compromis voor.’

Zeus tegen Demeter: ‘Zuster, ik begrijp dat je oprecht dieptreurig bent. Maar ik moet je aanspreken op je gedrag. Je verzaakt je plichten als godin van de vruchtbaarheid. Het gaat slecht met de flora en fauna. Je moet het tij keren. Ik stel een compromis voor.’

H1 Opdracht 6

6a: Ontpoppen betekent letterlijk: rupsen die uit hun cocon (pop) komen en dan in een vlinder zijn veranderd. In de figuurlijke betekenis betekent het ook: na enige tijd tevoorschijn komen – vaak anders blijken te zijn.

6b: Getijde betekent periodieke verandering van de waterstand (eb en vloed zijn getijden).

6c: Het tij keren betekent letterlijk: eb in vloed veranderen of andersom. Figuurlijk betekent het: een situatie veranderen.

Verheffen betekent letterlijk: optillen of hoger maken. Je stem verheffen betekent figuurlijk: harder praten, je mening duidelijk laten horen.

6d: Over de schreef gaan betekent letterlijk: over de lijntjes beitelen, te ver gaan, een vergissing maken. Figuurlijk betekent het: te ver gaan.

6e: Een schreefloze letter is een letter zonder hulplijntjes. Je ziet dat bij bepaalde lettertypes, zoals Arial.

H1 opdr. 7

1. slenteren

2. verheffen

3.  humeurige

4. schreef

5. ontpopt

6. oprecht

7. aanspreken

8. keren

H1 opdracht 8

8a: Eigen antwoord

8b: Eigen antwoord

8c: Eigen antwoord: bijvoorbeeld: Vlinders en jonge lammetjes kunnen dartelen. Mensen kunnen slenteren. Leeuwen verschalken hun prooi.

8d: Nee, dieren kunnen niet slenteren. Bij slenteren hoort dat je geen doel hebt.

8e: Roofdieren verschalken hun eten.

8f: Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Mensen met heel grote honger kunnen ook hun eten verschalken. Reuzen ook. Maar planteneters niet.

8g: dartelen: Bijvoorbeeld: vrolijk huppelen of springen van vooral jonge en kleine mensen en dieren. slenteren: Bijvoorbeeld: mensen die langzaam lopen zonder doel.

verschalken: Bijvoorbeeld: snel naar binnen werken van grote hoeveelheden voedsel, vooral door roofdieren en mensen of reuzen met veel honger.

H1 opdr. 9

9a: Gewassen (tekst 2), aanwas (tekst 3).

9b: gewas: planten die groeien (op de akker). Aanwas: het meer worden of toenemen van iets.

9c: Het wassende water: water dat hoger of meer wordt.

Volwassen: groeien tot je groot bent.

Tot wasdom komen: groeien tot iets groot is.

H1 opdr. 10

10a: De ruige dwergvleermuis

10b: Eekhoorns, reigers, stekelbaarsjes.

10c: De tuineigenaar vindt zo’n plastic reiger een mooi gezicht.

10d: De vijvervis vindt zo’n plastic reiger beangstigend.

10e: Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: Ik vind zo’n reiger wel grappig, want ik denk steeds dat hij echt is.

H1 opdr. 11

1. incidenteel

2. structureel

3. aanwas

4. compacte

5. dartelen

H2 opdr. 3

3a: Het heeft te maken met jongeren – een leeftijdsgroep.

3b: Het betekent hetzelfde als 24/7 (dus altijd).

3c: Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: voor een toets, als je kookt en je snel iets moet weten, tijdens een gesprek.

3d: Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: als je de weg zoekt (google maps), als je iets moet schrijven, als je een telefoonnummer wilt weten.

H2 opdr. 4

4a: Omdat Hades haar dochter Persephone heeft ontvoerd.

4b: Omdat Demeter haar taak als godin van de vruchtbaarheid verwaarloost.

4c: Zeus: Ik raad je ten zeerste af om deze dame permanent mee te nemen naar jouw rijk.

Zeus: Jazeker, ik heb intensief contact met haar gehad. Ze wil dat je haar dochter onmiddellijk laat gaan.

Zeus: Ik sta erop dat je mijn nicht DIRECT terugbezorgt bij haar moeder. Ik stuur een delegatie naar jou toe.

Hades: Volgens mij zijn wij getrouwd en is het praktisch onmogelijk haar weer mee terug te nemen. Ik maak me nergens zorgen over. Zij blijft permanent bij mij wonen!

H2 opdr. 5

1. kampt met

2. verschrompelt

3. vergaren

4. publicatie

5. intensief

6. generatie

H2 Opdr. 6

• vergaren – kennis: Via het internet is het eenvoudig allerlei kennis te vergaren

• de deuren openen – het internet: Het internet opent de deuren naar allerlei informatie.

• kampen met – de generatie: Kampt de oudere generatie met overgewicht?

• intrigerend – de publicatie: De publicatie was zo intrigerend dat er wereldwijd aandacht aan werd besteed.

• loodsen – Google Maps: Google Maps loodst je eenvoudig naar je plaats van bestemming.

• in de schoot werpen – de erfenis: De erfenis van de oudtante werd Joachim in de schoot  geworpen.

H2 opdr. 9

1. nabestaande

2. niettemin

3. ambassade

4.  bol stond van

5. transactie

6. Concreet

7. geïnd (denk om het trema)

Uitleg: Voor- en achtervoegsels uit het Latijn

De betekenis van een moeilijk woord kun je raden door de voor- en achtervoegsels. Leer deze goed, dan wordt het een stuk makkelijker.

Voorbeelden

com-: compassie: Met passie            -soon: supersoon

aqua-: aquajet                                            -visie: televisie

dis-/dys-: dyslexie                                      vita-: vitakruid

ego-: egocentrisch

ex-: ex-vriend

hydra-: hydrateren

inter-: interland

mal-: malfunctie

medio-:  medio 2020 werden de coronaregels afgeschaft.

multi-: multicultureel

re: re-integreren

Huiswerk volgende les

Leren: 

• In en om het huis les 1 en 2
• Woordenlijst H1: blz. 38
• Theorie Griekse voor- en achtervoegsels: blz. 44
• Woordenlijst H2: blz. 113
• Theorie Latijnse voor- en achtervoegsels: blz. 119

Maken: Opdr. 12 t/m 14 blz. 120