H5.2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 4

Welkom

4 MAVO ||  2019-2020

Hoofdstuk 5 - Kan de overheid dat regelen?

Exameneenheid overheid en bestuur

Programma

• Vorige les
• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Kun je verklaren hoe de overheid aan geld komt
• Kun je benoemen waar de overheid geld aan uitgeeft
• Kun je benoemen welke inkomstenbronnen een gemeente heeft

Waarom worden bedrijven geprivatiseerd?

Privatiseren

Privatiseren is het uitbesteden van taken van de overheid aan bedrijven uit de particuliere sector.

De overheid doet dit, omdat ze denkt dat particuliere bedrijven dit goedkoper of beter kunnen doen dan de overheid zelf.

https:

Hoe komt een gemeente aan haar inkomsten?

Om de uitgaven te kunnen betalen, heeft een gemeente inkomsten nodig.

De gemeente krijgt haar inkomsten van:

• het Rijk.
• de gemeentelijke belastingen (bijvoorbeeld de ozb (onroerendezaakbelasting)).
• burgers die betalen voor de afvalstoffenheffing, rioolrechten en leges.

Het Rijk en haar inkomsten en uitgaven

De rijksbegroting is een overzicht van alle inkomsten en uitgaven die de rijksoverheid in het komende jaar verwacht.

De miljoenennota is een toelichting op deze inkomsten en uitgaven.

https:

Begrotingsoverschot

Als de inkomsten van de overheid meer zijn dan de uitgaven is er een begrotingsoverschot.

Begrotingstekort

• Als de overheid verwacht dat ze meer geld moet uitgeven dan dat er binnenkomt, is er een begrotingstekort.

Wat kan de overheid doen wanneer er een begrotingstekort is ontstaan?

Begrotingstekort

• Als de overheid verwacht dat ze meer geld moet uitgeven dan dat er binnenkomt, is er een begrotingstekort.
• De overheid kan dit tekort voorkomen door te bezuinigen, of door te zorgen voor extra inkomsten.

Staatsschuld

• De staatsschuld is de schuld van de overheid.
• Doordat de overheid in alle jaren met een begrotingstekort geld heeft geleend, is een staatsschuld of overheidsschuld ontstaan.

• Die schuld daalt als de overheid aflost op de leningen.

• De landen in Europa hebben afgesproken hun begrotingstekort en staatsschuld te verminderen.

Grootste inkomstenbron overheid

• De overheid ontvangt premies voor de sociale zekerheid en geld van niet-belastingontvangsten, zoals aardgasbaten, winst uit staatsbedrijven en boetes.
• De belangrijkste inkomsten krijgt het rijk door belastingen.
• 1.Directe belastingen
• 2.Indirecte belastingen

https:

Directe belastingen

Belastingen op inkomen, winst en vermogen zijn directe belastingen.

Je betaalt ze rechtstreeks aan de overheid.

Bijvoorbeeld inkomstenbelasting en loonbelasting.

Indirecte belastingen

• Kostprijsverhogende belastingen zijn indirecte belastingen.
• Bijvoorbeeld accijns en btw. Die zijn verwerkt in de prijs die je als consument betaalt aan de leverancier. Die draagt deze belasting af aan de overheid.

• Je noemt ze indirecte belastingen omdat je ze via de leverancier aan de overheid betaalt.

Samengevat

Aan de slag

Maken H5.2

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken

Niet af? Huiswerk!

Tot 5 minuten voor tijd