3.4 Landbouw rond Middellandse Zee

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Aarde - Middellandse Zeegebied

Par. 3.4

Landbouw rond 

de Middellandse Zee

Leerdoelen par. 3.4

• Je weet welke moderne ontwikkelingen het landschap rond de Middellandse Zee beïnvloeden.
• Je begrijpt waarom duurzaam gebruik van de watervoorraden zorgt voor een balans tussen het menselijk gebruik van water en de beschikbaarheid ervan.
• Je kunt de overgang van de traditionele naar de moderne landbouw in het Middellandse Zeegebied beschrijven en verklaren. 

4 criteria ter afbakening Middellandse Zeegebied. 

Vul de legenda! 

Land aan de Middellandse zee

Gebied waar de olijfboom voorkomt

Administratieve regio's aan de Middellandse Zee

Gebied dat afwatert op de Middellandse Zee

Lange landbouwtraditie

Kleinschalige landbouw in het Middellandse Zeegebied vindt van oudsher vooral plaats in de heuvels     >>

Weinig in: 

- kustvlaktes > stinkende moerassen, malaria, overstromingen

- gebergtes > te steile hellingen, te hoog etc.

Aanpassing landbouw aan de natuurlijke omstandigheden

• droge zomers
• reliëfrijke gebieden
• dunne en stenige bodem
• lage begroeiingsdichtheid

Welk klimaat volgens het systeem van Köppen overheerst in het Middellandse Zeegebied?

1. As
2. Cw
3. Cs
4. BS

Aanpassingen aan de natuurlijke omstandigheden

• gewassen met lange wortels 
• wintertarwe
• muurtjes/ terrassen 
• kleine akkers 
• extensieve veeteelt 
• transhumance 

Voorbeeld: gewassen met lange wortels

Transhumance

De verticale verplaatsing van vee, naar hoger gelegen weiden in de zomer en lager gelegen dalen in de winter. De boeren wonen in principe permanent in dalen, in vaste huizen. Alleen de kudden en hun directe verzorgers verplaatsen zich.

De foto is genomen in Basilicata. Herders trekken met hun vee over de stoppels op de net geoogste akkers.
Vroeger trokken de herders in de zomer de bergen in en in de winter waren ze beneden.

Aan welke omstandigheid hebben de boeren zich moeten aanpassen?

1. Droge zomers
2. Reliëfrijke gebieden
3. Dunne en stenige bodem
4. Lage begroeiingsdichtheid

Veranderingen landbouw

De landbouw in het Middellandse Zeegebied is sinds de tweede wereldoorlog sterk veranderd onder invloed van:

• de leegloop van het platteland
• de invloed van de EU en het
  landbouwbeleid van de EU

Welke ontwikkeling maakte de veranderingen na WOII mogelijk?

1. Gebruik van irrigatie
2. Het krijgen van subsidies
3. Mechanisering

Verwachte verandering 

beschikbaarheid water 2000 > 2100

Voorbeeld 

bodem-

waterbalans

Twee beweringen:
1. In het Middellandse Zeegebied is de waterbalans in de zomer positief
2. In het Middellandse Zeegebied is de variabiliteit in neerslag laag

1. Beide beweringen zijn juist
2. Beide beweringen zijn onjuist
3. Bewering 1 is juist, 2 onjuist
4. Bewering 1 is onjuist, 2 juist

Irrigatie leidt tot een verstoring
van de waterbalans

Risico: meer irrigatiewater gebruikt dan in de winter wordt aangevuld >> gevaar verzilting.

Oplossing 1: druppelirrigatie 

Oplossing 2: gebruik fossiel water  ( >> niet duurzaam)

Oplossing 3: gebruik zeewater (ontzilting > kostbaar)

EU en toekomst landbouw

- minder subsidies > meer marktwerking  

- hierdoor verdwijnen overschotten (die meestal gedumpt worden op de Afrikaanse markt). 

- daardoor handel binnen Europa en wereldwijd eerlijker.

- meer  subsidies voor duurzame landbouw (o.a. vanwege klimaatdoelstellingen)

Geef twee argumenten waaruit blijkt hoe toerisme bijdraagt aan de waterproblematiek in het Middellandse Zeegebied.

Aan de slag

• Lees paragraaf 3.4
• Maak de opdrachten 3, 4 en 5
• Maak een samenvatting of woordweb
• Kijk de opdrachten na (classroom)