Palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Palliatieve zorg 

Palliatieve Zorg

Pallium

Latijns woord voor: Mantel

In de palliatieve zorg geeft men zorg als een mantel die de zieke omgeeft

Opdracht 1

Hoe ga jij om met de dood?

Heb je al cliënten gehad waarbij je betrokken was bij het levenseinde?

Kan je er makkelijk over praten? Of vind je het moeilijk?

Heb je eventueel eigen ervaringen die je wil delen?

Wat is palliatieve zorg?

Definitie WHO:

‘Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere symptomen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.’

Palliatieve terminale zorg

Stadia van palliatieve terminale zorg:

1. Ziektegerichte palliatie
2. Symptoomgerichte palliatie
3. Palliatie in de stervensfase
4. Nazorg

1. ziektegerichte palliatie: ziekte wordt nog behandeld zonder dat genezing mogelijk is

2. Symptoomgerichte palliatie: verlichten en onder controle houden van symptomen

3. Stervensfase: kwaliteit van sterven

4. Nazorg voor naasten

DA en huisarts zorgen ervoor dat een patiënt gemarkeerd wordt als zijnde palliatief/terminaal. Bij triage kan er dan gelijk worden verwezen naar betreffende arts

Palliatief en terminaal. Is er een verschil? Zo ja, wat is het verschil?
Zo nee, leg eens uit.

Opdracht 2. 

Verdiep je in de verschillen plekken waar iemand zijn laatste levensfase in kan gaan en gaat komen te sterven. Wat zijn volgens jullie de voor- en nadelen van al die verschillende plekken?

Zoek uit wat een palliatief zorgnetwerk inhoudt. Welke disciplines zijn betrokken in de palliatieve fase en wat kunnen zij betekenen?

Palliatie (Voor het overlijden)

• Ziektegerichte palliatie
  
• Symptoomgerichte palliatie
  
  Doelen:

1. Verlichting en controle
2. Kwaliteit van leven
3. Voorkomen klachten verergeren
4. Beslissingen

Palliatie (stervensfase)

Terminale zorg
Doelen:

• Kwaliteit van sterven
• Fase duurt een aantal dagen 
• Symptoommanagement
• Waardig sterven

Nazorg

• Zorg voor het lichaam (wassen, omkleden)
• Coördineren van zorg (arts laten komen voor schouwen, contact familie etc.)
• Nazorg voor naasten = Palliatieve zorg
• Ondersteuning (bv. gesprekken) nabestaanden

Beeldvorming overlijden

Opdracht 3: 

Lichamelijk –

Psychisch –

Sociaal –

Spiritueel –

Opdracht: Welke vragen, ondersteuning, wensen en behoeften zou een cliënt (met COPD) in de laatste levensfase kunnen hebben? En hoe kan jij als verpleegkundige hier in ondersteunen?

Verdeel in 4 groepen. Zoek uit wat er verwacht kan worden, wat is belangrijk?

Vier dimensies van palliatieve zorg

Spirituele dimensie

Spirituele dimensie

https://www.pallialine.nl/zingeving-en-spiritualiteit

Fingerspitzengefühl --> Wees jezelf

Symptomen in de palliatieve fase

Hoeveel klachten of symptomen heeft een cliënt in de palliatieve fase vaak tegelijkertijd?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Opdracht Symptomen

In de palliatieve fase komen veel verschillende symptomen voor met elk weer een andere oorzaak en aanpak van het symptoom. Verdeel in 4 groepen. Ga naar: www.pallialine.nl

Zoek 1 van deze symptomen op en zoek uit;

- Wat is het?

- Wat kunnen oorzaken zijn?

- Welke stappen/interventies kunnen worden ondernomen om het symptoom te bestrijden/verzachten?

Vermoeidheid, Delier, Misselijkheid en braken, Jeuk, Obstipatie, Pijn, Zweten, Hoesten, Diarree, Koorts, Anorexie en gewichtsverlies, Dyspneu, Angst   

Waardevolle informatie

pallialine

palliaweb

oncoline

iknl

De surprise question is?

1. Een vraag stellen aan een cliënt die heel schokkend is
2. De vraag of het de zorgverlener zou verbazen of de cliënt binnen 6 maanden komt te overlijden
3. De vraag of het de zorgverlener zou verbazen of de cliënt binnen 12 maanden komt te overlijden
4. De vraag of de cliënt zich in de stervensfase bevindt en de palliatieve fase voorbij is.

Advanced Care Planning

Pro-actieve Zorgplanning

Wat is belangrijk om besproken te hebben in de palliatieve fase?

• individuele levensdoelen en doelen van zorg;
• levensbeschouwing en culturele achtergrond;
• mogelijkheden van palliatieve zorg;
• (niet)-behandelafspraken;
• ziekenhuisopnames / ic-opnames;
• plaats van zorg en sterven;
• crisissituaties (acute verstikking, refractaire symptomen);

Advanced Care Planning

Pro-actieve Zorgplanning

Wat is belangrijk om besproken te hebben in de palliatieve fase?

• wilsverklaring;
  
• wettelijke vertegenwoordiging in de situatie van (acute) verslechtering en wilsonbekwaamheid;
  
• levenseindebeslissingen (onder meer vochttoediening, voeding, antibiotica, reanimatie, uitzetten van de ICD shockfunctie, morfine voor symptoomverlichting (zie richtlijn Dyspneu in de palliatieve fase), dialyse, palliatieve sedatie, euthanasie, weefseldonatie, bewust stoppen met eten en drinken);
  
• draaglast en draagkracht naasten en mantelzorgers;
  
• wensen met betrekking tot de uitvaart;
  
• nazorg.

Zorg in de stervensfase

• Lichamelijke signalen
• Multidisciplinaire Zorg
• Stervensbegeleiding cliënt en naasten
• Palliatieve sedatie
• Zorg voor de zorgverlener

Wat zijn signalen van een naderende dood?

Stervensfase - lichamelijk

Belangrijke signalen van de naderende dood zijn(pallialine, zorg in de stervensfase):

- niet of nauwelijks meer eten en drinken

- ernstige vermoeidheid en verzwakking leidend tot volledige bedlegerigheid (Karnofsky Performance Status ≤ 30)

- verminderde urineproductie

- snelle, zwakke pols

- koud aanvoelende, soms cyanotische extremiteiten, lijkvlekken

- spitse neus (de huid over neus en jukbeenderen verstrakt)

- verminderd bewustzijn, vaak tot uiteindelijk volledig verlies van bewustzijn enkele uren voor het overlijden

toenemende desoriëntatie, soms gepaard gaand met hallucinaties en terminale onrust (‘terminal restlessness' = terminaal delier)

- hoorbare, reutelende ademhaling

- onregelmatige ademhaling kort voor overlijden (Cheyne-Stokes-ademhaling)

www.zorgvoorbeter.nl

Palliatieve sedatie en pijnbestrijding

Inzetten Subcutaan Infuuspomp

bij palliatieve sedatie en pijnbestrijding

Continue sedatie versus euthanasie

Palliatief Klinisch Redeneren

1. Breng de problematiek in kaart.

2. Vat de problematiek en het beleid samen.

3. Maak afspraken over de evaluatie van het beleid.

4. Stel het beleid zonodig bij en blijf evalueren. 

Leermodule

In Digibib is de leermodule 'palliatieve zorg' te volgen voor extra verdieping.

Thanks for your attention!