NOVA H4.3 les 6 Bijzondere zouten (1)

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H4.3 Bijzondere zouten

Deze les

• gekleurde zouten
• hydraten

gekleurde zouten

verfpigmenten

gekleurde zouten

Vroeger werden cadmiumverbindingen veel gebruikt als felrode en felgele kleurstof; de oude Heinekenkratjes waren een beroemd voorbeeld. Het metaal is echter carcinogeen en  giftig. 

verfpigmenten

gekleurde zouten

Ook Vincent van Gogh, waarvan wordt beweerd dat hij verf snoepte, zou het slachtoffer zijn geworden van loodvergiftiging. Bij van Gogh raakte zijn gezichtsvermogen aangetast waardoor hij ringen rond objecten zag en die ook schilderde.  https://www.leidenuniv.nl/fsw/verduin/sofa/sofa_pb.htm

Vroeger werden cadmiumverbindingen veel gebruikt als felrode en felgele kleurstof; de oude Heinekenkratjes waren een beroemd voorbeeld. Het metaal is echter carcinogeen en  giftig. 

verfpigmenten

gekleurde zouten

Ook Vincent van Gogh, waarvan wordt beweerd dat hij verf snoepte, zou het slachtoffer zijn geworden van loodvergiftiging. Bij van Gogh raakte zijn gezichtsvermogen aangetast waardoor hij ringen rond objecten zag en die ook schilderde.  https://www.leidenuniv.nl/fsw/verduin/sofa/sofa_pb.htm

Vroeger werden cadmiumverbindingen veel gebruikt als felrode en felgele kleurstof; de oude Heinekenkratjes waren een beroemd voorbeeld. Het metaal is echter carcinogeen en  giftig. 

verfpigmenten

Binas tabel 65B

kleuren van chemische stoffen

Deze les

• gekleurde zouten
• hydraten

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen wat een zout, een hydraat en kristalwater met elkaar te maken hebben.
2. Ik kan de formule en de naam van een hydraat weergeven.
   
3. Ik kan reacties met hydraten in een vergelijking weergeven (vormen, oplossen en indampen).

hydraten

weerbeeldje: wat voor weer wordt het?

Glasnost

20

Glasnost

20

Glasnost

20

Glasnost

20

wat weet jij van kopersulfaat?
(typ één iets in)

kopersulfaat

• CuSO₄ (s)
• wit
• blauw
• reagens voor water
• kristalwater
• (penta)hydraat
• zout
• ......

wit kopersulfaat

Wit kopersulfaat is een reagens voor water. Wanneer je een paar druppels water toevoegt aan wit kopersulfaat, wordt de kleur blauw. Er is dan blauw kopersulfaat ontstaan.

Waar is het water gebleven?
(bij de verandering van wit naar blauw kopersulfaat)

macro

micro

CuSO4 (s)

CuSO4.5H2O (s)

hydraten

Sommige zouten kunnen watermoleculen opnemen in hun ionrooster.

• het zout noem je dan een hydraat
• de opgenomen watermoleculen noem je kristalwater
  
  

hydraten

Het aantal watermoleculen dat wordt 

opgenomen vind je terug in de naam:

• CuSO4 (s) is (wit) kopersulfaat
• CuSO4.5H2O (s) is (blauw) kopersulfaatpentahydraat

Ook gips is een hydraat. De systematische naam van gips is calciumsulfaatdihydraat.
Geef de formule van de stof gips.

Soda is een hydraat met de formule Na2CO3.10H2O
Wat is de systematische naam 

van deze stof?

gekleurde hydraten

Dit weerbeeldje is bedekt met een laagje
kobaltchloride. Als de lucht erg vochtig is
dan neemt dit zout kristalwater op in
het ionrooster. Daardoor verandert ook 

de kleur van het zout.

gekleurde hydraten

De kleuren van zouten en bijbehorende
hydraten vind je in Binas tabel 65B

Welke formule hoort bij welk weerbeeldje?
Gebruik Binas tabel 65B.

CoCl2 (s)

CoCl2.6H2O (s)

hydraten en 

reactievergelijkingen

Als je een druppel water toevoegt aan 

wit kopersulfaat, ontstaat blauw kopersulfaat

Geef met behulp van Binas tabel 65 

- de formule van wit kopersulfaat: 

- de formule van blauw kopersulfaat

hydraten en 

reactievergelijkingen

Geef nu de kloppende reactievergelijking in formules: 

.................    +   .......  ->   .................    

wit kopersulfaat     water       blauw kopersulfaat

hydraten en reactievergelijkingen

Geef de kloppende reactievergelijking van de reactie
waarbij wit kopersulfaat water opneemt en verandert
in blauw kopersulfaat.

CuSO4 (s) + 5 H2O (l) --> CuSO4.5H2O (s)

hydraten en 

reactievergelijkingen

Je kunt hydraten ook oplossen

Als je blauw kopersulfaat oplost in water, 

ontstaat een blauwe, heldere oplossing

Geef de formule van blauw kopersulfaat:

Welke ionen zitten in de oplossing?

hydraten 

en reactievergelijkingen

Geef de kloppende oplosvergelijking voor
het oplossen van blauw kopersulfaat in water:

.......................... ->  ............  + .........  + .............

blauw kopersulfaat (s)

hydraten en reactievergelijkingen

Geef de kloppende oplosvergelijking voor
het oplossen van blauw kopersulfaat in water.

CuSO4.5H2O (s) --> Cu2+ (aq) + SO42- (aq) + 5 H2O (l)

Eigen werk

• leer voor de SO H4.1 en 4.2
• doorlezen H4.3 blz 32 + 33
• bestuderen H4.3 voorbeeldopdracht 1
• maken H4.3 opgaven 1, 2 en 7a