Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Spelling zinsontleden

- De stappen van zinsontleden op een rij

- Lijdend voorwerp

Leerdoelen

- Je weet hoe je de persoonsvorm en het ww gezegde kan vinden

- Je weet hoe je het onderwerp kan vinden

- Aan het einde van de les weet je wat het lijdend voorwerp is en kan je dit benoemen in een zin.

Even herhalen

Meervoud op -en of -s

Spelling hoofdstuk 3 

Meervoud op -en

Zet –en achter het enkelvoud​

- Laatste letter verdubbelen​

- Een a, e, o of u weglaten​

- F verandert in v​

- S veranderen in z

Wat is het meervoud van fooi?

Wat is het meervoud van duif?

Wat is het meervoud van baby?

Wat is het meervoud van huis?

Wat is het meervoud van kloof?

Grammatica zinsontleden

Persoonsvorm

Zinsdelen

Onderwerp

Werkwoordelijk gezegde

Lijdend voorwerp

Stap 2: 

Stap 2: zoek de zinsdelen

- Door de zinsdeelproef (Probeer welke woorden er samen vóór de persoonsvorm kunt zetten.)

Bijvoorbeeld: Na het zesde lesuur/ mogen/ de leerlingen/ naar huis.

De leerlingen/ mogen/ na het zesde lesuur/ naar huis.

Naar huis/ mogen/ de leerlingen/ na het zesde lesuur.

Even herhalen: stap 1 

Stap 1: zoek de persoonsvorm

Door: - De zin vragend te maken

- De zin van tijd te veranderen

Stap 3

Stap 3: Zoek het onderwerp

Door: - de vraag te stellen, wie of wat + persoonsvorm?

- de zin van getal te veranderen

Bijvoorbeeld: 

Gisteren heeft mijn broer bij de slager worst gekocht.

(stap 1) pv = heeft

(stap 2) zinsdelen= Gisteren/ heeft/ mijn broer/ bij de slager/ worst/ gekocht.

(stap 3) onderwerp: Wie of wat heeft? = Mijn broer 

                                          Gisteren / hebben / mijn broers / bij de slager / worst / gekocht.

(Het zinsdeel dat mee verandert is het onderwerp)

Stap 4

Stap 4: Het werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin.

Het zegt iets over wat het onderwerp 'doet' of 'overkomt'

Het kan één werkwoord zijn (de persoonsvorm) maar ook meerdere.

Let op: opruimen. Ik ruim de rommel op. ww. gez. is: 'ruim op'

Stap 5 Lijdend voorwerp

Doe stap 1 t/m 4:

Stel dan de vraag: Wat (wie) + werkwoordelijke gezegde + onderwerp?

Het antwoord is het lijdend voorwerp

Voorbeeld:

Tom (ow) / leest (wg) / een mooi boek / in zijn vrije tijd.

Wat leest Tom? = een mooi boek

Let op: afstand gewichten en maten kunnen nooit lijdend voorwerp zijn. Het lijdend voorwerp begint ook nooit met een voorzetsel!

Thomas heeft Marieke bloemen gegeven.
Lijdend voorwerp =

1. Er is geen lijdend voorwerp
2. Thomas
3. Marieke
4. bloemen

Hoe vind ik een lijdend voorwerp?

Lijdend voorwerp?
Mounir bezeert zijn knie.

Lijdend voorwerp?
De hoge waterstand heeft grote problemen veroorzaakt.

Sven speelt een spelletje
Wat is het lijdend voorwerp?

Zaterdag krijg ik cadeautjes op pakjesavond.
Pas de stappen toe.

De chauffeur van tram 1 zegt iedereen vriendelijk goedemorgen.
Pas de stappen toe.

Wat is het ww gez.?
Vanochtend kleedde ik me snel aan.

1. Kleedde
2. ik
3. kleedde aan
4. snel

Wat is het ww gez.?
Wij zijn naar de film gegaan met de Kerst.

1. zijn
2. zijn gegaan
3. gegaan
4. Kerst.

Wat is het ww gez.?
Wij zien de docent staan.

1. zien
2. staan
3. docent
4. zien staan

Wat is het onderwerp?
Gisteren zaten mijn moeder en ik in de auto.

1. mijn moeder en ik
2. ik
3. mijn moeder
4. zaten

Nu aan de slag

Maken oefening 7 lijdend voorwerp (blz. 14/15) in je 

'puzzelen met zinsdelen' -werkboek

Klaar?--> Oefen dan de persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp via https://www.cambiumned.nl/oefenen/grammatica/zinsdelen/