H7.1 Een land in de delta

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

H7.1 Een land in de delta

Wat gaan we doen? 

• Kennis activeren 
• Uitleg: Nederland als deltaland 
• Opdrachten maken  

Lesdoel 

Hoe heeft water van de zee en de rivieren het Nederlands landschap opgebouwd? 

Tot 04:20

H7: Water in Nederland

§1: Een land in de delta

Land aan zee

• Een groot deel van Nederland ligt onder NAP.
• NAP = Normaal Amsterdams Peil.
• 2/3e van Nederland ligt onder zeeniveau.
• Kans op overstromingen!

Laag-Nederland: Minder dan 1 meter onder NAP

Hoog-Nederland: Meer dan 1 meter boven NAP

De zee heeft veel invloed op het landschap gehad!

H7: Water in Nederland

§1: Een land in de delta

Land aan zee

Laag-Nederland is in de laatste 12.000 jaar ontstaan.

De zee heeft hier een grote rol in gespeeld.

5.000 jaar geleden ontstonden er duinen.

Door gaten tussen de duinen stroomde water achter de
duinen.
Water was rustig, er zonken zand en kleideeltjes naar de
bodem.

Sedimentatie: neerleggen van slib (zand en klei)

H7: Water in Nederland

§1: Een land in de delta

Land aan zee

• Achter de duinen zorgen rivieren voor aanvoer van zoet water. 
• Op sommige plekken geen zout water meer ->
  groei (zoet)waterplanten en riet. 
• Dode planten in het moeras verrotten niet 
• Ontstond moeras wat veranderde in veen.

Waar werd veen vroeger voor gebruikt?

H7: Water in Nederland

§1: Een land in de delta

Land aan rivieren 

• De Rijn en Maas; brede rivieren monden uit in Nederland
   -> riviermonding. 
• Rivier neemt mee: zand, grind en klei. 
• Delta: gebied met vertakkingen van een rivier. 
• 
  

Land aan rivieren

Lage stroomsnelheid

Sedimentatie en deltavorming

H7: Water in Nederland

§1: Een land in de delta

Land aan rivieren

"Een delta ontstaat, omdat een rivier behalve water ook slib meeneemt. In het vlakke land vlakbij de zee neemt de stroomsnelheid af. Als de rivier langzamer gaat stromen laat hij steeds meer zand en slib achter. Soms slibt de stroomt dicht en zoekt de rivier een nieuwe weg, er ontstaat dan een nieuwe aftakking."

H7: Water in Nederland

§1: Een land in de delta

Rivieren in Nederland 

Je kan de volgende onderdelen van een rivier in Nederland aanwijzen op een dwarsdoorsnede / foto: oeverwal, komgrond, zomerdijk, winterdijk en uiterwaard.

Wiel

Na het aanleggen van dijken, ontstonden er wielen. Hier is de dijk doorgebroken en de dijk werd later om het wiel teruggelegd.

Winterdijk

Dijken zijn rond 1300 ontstaan. Daarvoor woonden mensen op de hogere delen van het land, oeverwallen of ze bouwden Terpen (woonheuvels)

rivierengebied in beeld

Later werden ook zomerdijken aangelegd. Tussen de zomerdijk en winterdijk ontstond de uiterwaarde.

Aan de slag!

Wat: Maken opdrachten H7.1 

Wie: Je mag samenwerken

Hoe: Fluistertoon 

Tijd: Rest van het lesuur

Vraag?: Vraag eerst aan je buur 

Klaar?: Nakijken H7.1

    onderdelen rivierenlandschap

Binnendijkse land

Het gebied dat achter de dijken ligt, hier ben je beschermd tegen de rivier.

Om te zorgen dat de rivieren niet meer zo snel overstromen, probeert Rijkswaterstaat de rivier meer ruimte te geven --> hiervoor gebruikt de overheid de drietrapsstrategie, om de rivier meer ruimte te geven en ervoor te zorgen dat overstromingen niet meer voorkomen.

soorten dijken

• winterdijk —> ligt op de oeverwal, hoog
• zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

• tussen winterdijk en de rivier ligt een gebied dat mag overstromen bij te hoog water: de uiterwaarden. 

<- Kijk naar de afbeelding en zie het verschil!