KA35: Voortschrijdende democratisering

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA35: Voortschrijdende democratisering

Na de grondwet van Thorbecke in 1848 wordt Nederland een parlementaire democratie. Echter is het censuskiesrecht, wat ervoor zorgt dat nog niet iedereen mag stemmen. De socialisten, feministen en confessionelen strijden voor hun rechten. Het democratiseringsproces wordt met de Pacificatie van 1917 voltooid.

Leerdoelen KA35

61. Je kent de betekenis van het begrip 'democratisering'.

62. Je kunt uitleggen dat de grondwet van Thorbecke een belangrijkste stap in het democratiseringsproces in Nederland was. 

63. Je kunt het verschil uitleggen tussen het districtenstelsel en het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. 

64. Je kunt uitleggen welke groepen in Nederland gingen strijden voor de uitbreiding van het kiesrecht en welke motieven zij hiervoor hadden. 

65. Je kunt uitleggen wat de schoolstrijd is. 

Terminologie

• Demos = volk, Cratia = heersen
• Democratie is bestuursvorm waarin het volk het hoogste gezag heeft
• -ing is altijd een 'proces'
• Proces / overgang van situatie waar het volk géén gezag heeft naar situatie waarin het volk al het gezag heeft

LD: 61

Grondwet 1848

• Grondwet 1848 door Thorbecke
• Constitutionele monarchie, parlementaire democratie
• Je mag past stemmen wanneer je belasting betaalt=censuskiesrecht
• Dankzij grondwet is NL in de basis een democratie, maar is het democratiseringsproces nog niet voltooid

LD: 62

Kiesstelsels

• Districtenstelsel: Je stemt per district, winnaar van district gaat naar het parlement, stemmen verliezer gaan verloren
• Evenredige vertegenwoordiging: Stem op landelijke kandidaat, bij x aantal stemmen krijg je één zetel
• Bij de laatste gaan geen stemmen verloren, dus democratischer!

LD: 63

Titel

• Heel veel tekst

LD: 63

Uitbreiding kiesrecht

• Motief van socialisten: verbeteren werk- en leefomstandigheden
• Motief van confessionelen: Financiering bijzonder onderwijs.
• Motief van feministen: Gelijke (politieke) rechten voor vrouwen, positie vrouw verbeteren

LD: 64

Schoolstrijd

• Bij grondwet 1848 vrijheid van Godsdienst en Onderwijs
• Enkel openbaar onderwijs betaalt door overheid
• Confessionelen willen dat scholen 'met de Bijbel' ook betaald worden door de overheid
• Schoolstrijd, pas beslist bij de Pacificatie van 1917 

LD: 65

Pacificatie van 1917

• Socialisten en confessionelen gaan samenwerken!
• Algemeen Kiesrecht voor mannen in 1917, voor vrouwen in 1919
• Passief- en actief kiesrecht
•  Einde schoolstrijd met financiering bijzonder (Bijbels) onderwijs
• Democratisering 'afgerond'?

LD: 65

Tijdvak 5: Ontdekkers en Hervormers

- Europese overzeese expansie

- het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

- de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid

- de protestantse reformatie 

- de Nederlandse Opstand

Tijdvak 6: Tijd van Regenten en vorsten

- Absolutisme

- Gouden Eeuw van de Republiek (staatkundig, economisch en cultureel)

- Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

- de wetenschappelijke revolutie

Tijdvak 7: Tijd van Pruiken en Revoluties

- Verlichting (godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen)

- Ancién Regime en Verlicht Absolutisme

- Plantagekoloniën, trans-Atlantische slavenhandel en abolitionisme

- Democratische revoluties (VS, Frankrijk en NL)

Tijdvak 8: Tijd van Burgers en Stoommachines

- Industriële revolutie (en industriële samenleving)

- Modern Imperialisme

- Sociale Kwestie

- Emancipatiebewegingen

- Voortschrijdende democratisering

- De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.