Grammatica: redekundig ontleden pv t/m bwb

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica: redekundig ontleden
(persoonsvorm t/m bijwoordelijke bepaling)

Grammatica: zinsontleding

We ontleden een zin altijd in een vaste volgorde:

1. Zoek de pv: persoonsvorm

2. Zoek het wg: werkwoordelijk gezegde

3. Verdeel de zin in zinsdelen (zet streepjes!)

4. Zoek het ow: onderwerp

5. Zoek het lv: lijdend voorwerp

6. Zoek het mv: meewerkend voorwerp

7. Zoek de bwb: bijwoordelijke bepaling

Zinsontleding: de persoonsvorm (pv)

Stap 1: Zoek de pv

Verander de zin van tijd:  tt < .... > vt

Verander de zin van getal: ev < .... > mv

In het restaurant eet ik heerlijke spaghetti.

Lukt het je niet, probeer het dan door een vraagzin te maken.

Zinsontleding: het werkwoordelijk gezegde (wg)

Stap 2: Zoek het wg

Het wg bestaat uit ALLE werkwoorden in de zin. 

> Als er 'te' of 'aan het' voor het werkwoord staat, hoort dat erbij.

Bv: Wij zaten gezellig heerlijke spaghetti te eten.

> Let ook op scheidbare werkwoorden

Bv: Mijn vriend zwaaide mij op zijn balkon uit.

Zinsontleding: verdeel de zin in zinsdelen

Stap 3: Verdeel de zin in zinsdelen

Hoe je dat doet, zie je op de volgende slide.

In het restaurant / eet / ik / heerlijke spaghetti.

Zinsontleding: het onderwerp (ow)

Stap 4: Zoek het onderwerp

Stel de vraag: Wie of wat + wwg?

In het restaurant / eet / ik / heerlijke spaghetti.

Wie + eet?    antwoord = ik

Zinsontleding: het lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp (LV) komt voor in zinnen waarin iets/iemand wat overkomt of ondergaat.

Zo vind je het lijdend voorwerp

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde

2. Stel de vraag: Wat of wie + wwg + ow?

• niet elke zin heeft een lijdend voorwerp!
• een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

Zinsontleding: het lijdend voorwerp (lv)

Stap 5: Zoek het lv

Stel de vraag: Wat of wie + wwg + ow?

In het restaurant / eet / ik / heerlijke spaghetti.

Wat + eet ik?   antwoord = heerlijke spaghetti

Welke vraag stel je als je het lijdend voorwerp wilt vinden in een zin?

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Max laat zijn hond Bruno uit.

Stel de vraag: Wat of wie + wwg + ow?

1. Max
2. zijn hond
3. Bruno
4. zijn hond Bruno

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Liet Mats Joost expres over zijn veters struikelen?

1. Mats
2. Joost
3. zijn veters

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Straks gaat mijn moeder mijn zusje naar school brengen.

1. straks
2. mijn moeder
3. mijn zusje
4. naar school

Ik

heb

een superleuk boek

gelezen.

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

lijdend voorwerp

persoonsvorm

De lerares

geeft

een proefwerk

op.

persoonsvorm

onderwerp

lijdend voorwerp

werkwoordelijkgezegde

Welke vraag stel je als je het lijdend voorwerp wilt vinden in deze zin: Wij eten een broodje kroket.

Zinsontleding: het meewerkend voorwerp (mv)

Een nieuw zinsdeel!

Het meewerkend voorwerp (MV) komt voor in zinnen waarin iemand iets ontvangt. Iemand geeft of vertelt bijvoorbeeld iets aan iemand. 

de persoon die ontvangt = 

het meewerkend voorwerp

Zinsontleding: het meewerkend voorwerp (mv)

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Ontleed de zin volgens de vaste volgorde t/m stap 5: het lv

2. Stel de vraag: AAN wie + wwg + ow + lv?

Ik heb Anne een pop cadeau gegeven.

Aan wie heb ik een pop gegeven???  antwoord = aan Anne

Zinsontleding: het meewerkend voorwerp (mv)

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Ontleed de zin volgens de vaste volgorde t/m stap 5: het lv

2. Stel de vraag: AAN wie + wwg + ow + lv?

De aanvoerder / gaf / zijn medespelers / de gewonnen kampioensbeker. 

Aan wie gaf de aanvoerder de gewonnen kampioensbeker???

Zinsontleding: het meewerkend voorwerp (mv)

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Ontleed de zin volgens de vaste volgorde t/m stap 5: het lv

2. Stel de vraag: AAN wie + wwg + ow + lv?

Ashanti / leent / aan niemand / haar nieuwe fiets / uit.

Wat is het meewerkend voorwerp???

Zinsontleding: het meewerkend voorwerp (mv)

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Ontleed de zin volgens de vaste volgorde t/m stap 5: het lv

2. Stel de vraag: AAN wie + wwg + ow + lv?

Shana neemt een fles cola mee voor Jesse.

Wat is het meewerkend voorwerp???

Welke vraag stel je als je het meewerkend voorwerp in de zin wilt vinden?

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:

Wij sturen onze vrienden een uitnodiging.

1. Wij
2. onze vrienden
3. een uitnodiging

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:

Hij schrijft zijn vriendin een liefdesbrief.

1. Hij
2. een liefdesbrief
3. zijn vriendin

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:

Ik geef mijn leraar na de les een compliment.

1. ik
2. na de les
3. een compliment
4. mijn leraar

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:

Je kunt je hockeystick aan mij geven.

1. Je
2. je hockeystick
3. mij
4. aan mij

Breid de zin uit door een bwb toe te voegen dat antwoord geeft op de vraag.

Wij gaan naar Terschelling. Hoe?

Breid de zin uit door een bwb toe te voegen dat antwoord geeft op de vraag.

Je zult jezelf niet snel vervelen. Waar?

Breid de zin uit door een bwb toe te voegen dat antwoord geeft op de vraag.

Yfke slaat op haar vinger. Waarmee?

Welk zinsdeel is de bijwoordelijke bepaling?

Voor de wedstrijd heeft de trainer de spelers toegesproken.

1. Voor de wedstrijd
2. de trainer
3. de spelers
4. toegesproken

Welk zinsdeel is de bijwoordelijke bepaling?

Het tweede beeldscherm is eindelijk aangesloten.

1. Het tweede beeldscherm
2. eindelijk
3. aangesloten

Welk zinsdeel is de bijwoordelijke bepaling?

De docent wiskunde heeft Amber na het laatste uur extra uitleg gegeven.

1. De docent wiskunde
2. Amber
3. na het laatste uur
4. extra uitleg

Welk zinsdeel is de bijwoordelijke bepaling?

Je moet dat Dana niet beloven.

1. Dana
2. dat
3. niet
4. beloven