Verdienen & Uitgeven H1 Welvaart

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Verdienen & Uitgeven

Hoofdstuk 1. Welvaart

• toegevoegde waarde


• bruto binnenlands product (bbp) = bruto binnenlands inkomen
•  primair inkomen,  welvaart meten

H2. De economische kringloop

• geldstromen tussen gezinnen, bedrijven, overheid, banken en buitenland

H3. De structuur

• groeifactoren en productiefactoren: natuur, arbeid, kapitaal en ondernemerschap

H4. Goede tijden, slechte tijden

• hoogconjunctuur en laagconjunctuur (recessie of zelfs depressie)

1.1  Toegevoegde waarde

toegevoegde waarde = omzet - inkoopwaarde  = 

productiewaarde v.h bedrijf = uitbetaald inkomen door bedrijf

Productiefactoren & Inkomen

1.2  Bruto binnenlands product

Toegevoegde waarde van een niet-commercieel bedrijf, zoals de overheid, is:                  uitbetaald loon

De toegevoegde waarden van alle bedrijven in een land (commercieel én niet-commercieel)  = de productie van een land = 

bruto binnenlands product (BBP) 

is ook:  alle inkomens bij elkaar opgeteld

BBP = binnenlands inkomen = nationaal inkomen

Bedrijfskolom

Een bedrijfskolom bestaat uit alle bedrijven waarin de opeenvolgende productiestadia worden doorlopen van oerproduct tot eindproduct.

Productiefactoren

Stap 1: Een boer verkoopt een portie tarwe voor €0,20

Stap 2: Een meelfabriek verwerkt een portie tarwe tot meel en verkoopt dat voor €0,50

Stap 3: De bakker maakt van het meel een brood en verkoopt die voor €1,90

Toegevoegde waarde Boer

Toegevoegde waarde Fabriek

Toegevoegde waarde Bakker

€0,20

€0,30

€1,40

1.3  Primair inkomen

Primaire inkomens zijn inkomens die bijdragen aan de productie zoals: loon, pacht, huur, rente en winst.  

Overdrachtsinkomens zoals bijvoorbeeld uitkeringen 

dragen hier niet aan bij.

Primair inkomen

Ga nu maken

Opdracht 1.5 en 1.7

Een onderneming heeft een toegevoegde waarde van € 3.800.000. De ingekochte goederen en diensten bedragen € 1.100.000. Aan lonen is € 800.000 betaald. De omzet van de onderneming is:

1. € 4.100.000
2. € 4.600.000
3. € 4.900.000
4. € 5.700.000

Welke productiefactoren onderscheiden we?

1. arbeid, ondernemerschap en machines
2. arbeid, machines, ondernemerschap en natuur
3. arbeid, kapitaalgoederen, ondernemerschap en natuur
4. arbeid, kapitaal, natuur en ondernemerschap

Wat is de vergoeding voor de productiefactor natuur?

1. pacht
2. loon
3. rente
4. winst

Aan welk inkomen is de vergoeding voor de productiefactoren gelijk?

1. primair inkomen
2. overdrachtsinkomen
3. secondair inkomen
4. besteedbaar inkomen

1.4  Welvaart meten

Als de productie méér is gestegen dan de prijzen en het inwonersaantal, zou je kunnen zeggen dat de Welvaart gegroeid is.

         Men kan meer spullen aanschaffen.

         Het reële inkomen is dan gestegen (= economische groei)

Verandering reëel inkomen =   verandering nominaal inkomen - inflatie

Prijsstijging vanaf 2017

Het nominale BBP is met 4% gestegen en het reële BBP is met 2% gestegen.
De prijzen zijn

1. Gestegen
2. Gedaald
3. Gelijk gebleven
4. Kun je niets over zeggen

Het reële BBP stijgt met 3%, de bevolkingsomvang met 2,5%. Het reëel bbp per hoofd van de bevolking...

1. Stijgt
2. Daalt

Ga nu maken:

Opgave 1.10 en 1.11

Welvaart (maatstaven)

Veel gebruikt is BBP per inwoner van een land. 

De nadelen hiervan zijn:

• zegt niets over verdeling van het inkomen onder de bevolking
• neemt vrijwilligerswerk en huishoudelijk werk niet mee (informele economie)
• neemt zwart werk niet mee (informele economie)
•  
•  productie die de welvaart niet verhoogt zit hier ook in (voorbeeld: inzet politie/ artsen/   autoreparatie bedrijven bij auto ongelukken)
•  negatieve externe effecten, die de welvaart verlagen, worden niet meegenomen.
•  geen rekening gehouden met uitputting van natuurlijke hulpbronnen, zoals olie.

en daarnaast...

www.cbs.nl

BBP per inwoner (wereld)

BBP per inwoner (Europa)

Ga nu maken:

Opgave 1.14 en 1.15

1.5  Andere manieren van het meten van Welvaart

1. Groen BBP =  BBP -  geschatte schade aan het milieu 

                           + geschatte waarde van verbetering aan milieu

2. Human Development Index (HDI)

Hier wordt gekeken naar:

Het BBP + volksgezondheid (m.n. levensverwachting) 

+  niveau van scholing

3. Index voor geluk (World Happiness Index door de VN)

In 2020 stond Finland op 1 en Nederland op 6.

Gaat om o.a. om keuzevrijheid, bbp, sociale voorzieningen, levensverwachting

Hoe bepalen we de toegevoegde waarde van een minister?

1. 0
2. zijn/haar uren
3. zijn/haar loon
4. zijn/haar productie

Welke productie tellen we niet tot het BBP maar verhoogt wel de welvaart?

1. bejaardenzorg door verplegers
2. productie van varkensvlees
3. bijles geven voor € 30 per uur
4. vrijwilligerswerk in een asielzoekerscentrum

Ga nu maken:

Opgave 1.20 t/m 1.31 (blz.13-14)