§3.1 - Reactiekenmerken

§3.1 Reactiekenmerken
Je leert:
een chemische reactie herkennen
kenmerken van een chemische reactie benoemen
de vijf factoren die van invloed zijn op de reactiesnelheid
uitleggen wat een explosie is en wanneer die optreedt
1 / 13
suivant
Slide 1: Diapositive
ScheikundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

Cette leçon contient 13 diapositives, avec diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

§3.1 Reactiekenmerken
Je leert:
een chemische reactie herkennen
kenmerken van een chemische reactie benoemen
de vijf factoren die van invloed zijn op de reactiesnelheid
uitleggen wat een explosie is en wanneer die optreedt

Slide 1 - Diapositive

Chemische reactie of niet?
In hoofdstuk 1 heb je geleerd dat als je suiker en water mengt dat je dan een oplossing krijgt: SUIKER moleculen worden helemaal verdeelt en omringd door WATER moleculen.

Het oplossen van SUIKER in WATER  is GEEN chemische reactie want je kunt de stoffen WATER en SUIKER weer terugkrijgen door het water te verdampen.

Slide 2 - Diapositive

Chemische reactie of niet?
We spreken dus pas over een CHEMISCHE REACTIE als:
De beginstoffen worden omgezet tot helemaal andere stoffen.
Bijvoorbeeld: verbranden van aardgas (methaan) met zuurstof;
methaan      +          zuurstof       ->      koolstofdioxide    +     water
     CH4           +              2 O2            ->                 CO2                 +     2 H2O
Bij methaan zit het C-atoom vast aan H-atomen en na de reactie zit het C-atoom vast aan O-atomen.

Slide 3 - Diapositive

Chemische reactie of niet?
Doordat er andere stoffen ontstaan, hebben deze stoffen ook andere stofeigenschappen.

Demo practicum in de klas:
Verbranden van magnesium lint.
Welk verschil neem je waar van de 
beginstof (Mg) en de ontstane stoffen (=reactieproduct)

Slide 4 - Diapositive

Kenmerken van een (chemische) reactie
Kenmerk 1 hebben we besproken: stoffen veranderen in andere stoffen.

Kenmerk 2 is ook zeer belangrijk bij chemische reacties:
WET VAN BEHOUD VAN MASSA

Slide 5 - Diapositive

Kenmerken van een (chemische) reactie
Kenmerk 2: WET VAN BEHOUD VAN MASSA
Dit betekent dat alle beginstoffen samen en alle eindproducten samen even zwaar zijn. 

Er kan geen massa verdwijnen en er kan geen massa bijkomen tijdens de reactie. 
Het aantal atomen voor en na de reactie is EXACT hetzelfde.


Slide 6 - Diapositive

WET van BEHOUD van MASSA
Voorbeeld:
                     CH4         +         2 O2           ->           CO2         +            2 H2O
massa's:    12,01       +    4*16,00         ->          12,01         +           4*1,008
                 4*1,008             ________         ->     2*16,00         +          2*16,00
                   16,042                  64,00                       44,01                          36,032
                              opgeteld                                                      opgeteld                             
                                80,042                                                        80,042
             

Slide 7 - Diapositive

WET van BEHOUD van MASSA
In de vorige slide zag je dat de massa's van de alle beginstoffen opgeteld hetzelfde is als de massa van de eindproducten samen opgeteld.
Je kan ook zien dat evenveel atomen voor en na de pijl zijn geschreven:
                   CH4         +       2 O2       ->                                   CO2           +            2 H2O
C-atoom:  1                                                       C-atoom:      1
H-atoom:  4*1 = 4                                          H-atoom:                                      2*2        = 4
O-atoom:                         2*2 = 4                   O-atoom:     2                +            2*1         = 4                                  

Slide 8 - Diapositive

Andere kenmerken van chemische reacties
Kenmerk 3: Reactietemperatuur.
Elke reactie heeft een begin-temperatuur waarop de reactie plaatsvindt.

Gelukkig maar: papier en hout zijn brandbaar, maar vliegen niet zomaar in brand bij kamertemperatuur. Daar is eerst een hoge begin-temperatuur voor nodig voordat het gaat branden.

Slide 9 - Diapositive

Andere kenmerken van een chemische reactie
Kenmerk 4: Energie-effect
Elke chemische energie heeft energie nodig (toevoegen) of er komt energie vrij.

Dit heeft een bijzondere naam die je goed moet kennen:
Energie komt vrij => EXOTHERME REACTIE
Energie is nodig => ENDOTHERME REACTIE

Slide 10 - Diapositive

Ezelsbruggetje voor exotherme reactie
Bij een exotherme reactie komt er energie vrij. 
Je kan ook zeggen er gaat energie UIT.

Als je een EX hebt dan is het ook UIT tussen jullie beide.

EXotherme reactie is dus energie erUIT

Slide 11 - Diapositive

5 factoren die de snelheid van een chemische reactie bepalen
1. De soort stoffen die een reactie aangaan
2. De verdelingsgraad; hoe fijner de stof verdeeld is, hoe sneller de reactiesnelheid.
3. De concentratie; Hoe hoger de concentratie, hoe hoger de reactiesnelheid
4. De temperatuur; Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de reactiesnelheid
5. Een katalysator; als er een katalysator aanwezig is, is de reactiesnelheid hoger.
In het filmpje hierna is dit op een leuke manier uitgelegd. Bekijk het filmpje.

Slide 12 - Diapositive

Slide 13 - Vidéo