Het persoonlijk voornaamwoord (ontleden)

• Duits
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Grammatik 

Ontleden: het persoonlijk voornaamwoord als onderwerp, meewerkend voorwerp en lijdend voorwerp

Ontleden

De naamvallen worden in het Duits niet alleen gebruikt na een voorzetsel, maar ook om aan te geven of het om het onderwerp, meewerkend voorwerp of een lijdend voorwerp in de zin gaat. 

Je moet ontleden om de juiste naamval te bepalen. 

De 1e naamval of Nominativ gebruik je als het persoonlijk voornaamwoord het onderwerp in de zin is.

Ik ga naar de dokter. 

Ich gehe zum Arzt. 

Ik is het onderwerp in de zin. 

Het onderwerp vind je door de vraag te stellen: wie/wat+gezegde?

Wie gaat? = ik = ich

Wat is het onderwerp in deze zin:
Kann ich dich morgen besuchen?

1. ich
2. kann
3. dich
4. morgen

Wat is het onderwerp in deze zin:
Er sieht sie immer in der Schule.

De 3e naamval of Dativ gebruik je als het persoonlijk voornaamwoord het meewerkend voorwerp in de zin is.

De dokter geeft mij tabletten.  

Der Arzt gibt mir Tabletten. 

mij is het meewerkend voorwerp in de zin. 

Het meewerkend voorwerp vind je door de vraag te stellen:

aan wie/voor wie+gezegde+onderwerp(+lijdend voorwerp)?

Aan wie geeft de dokter tabletten? = aan mij = mir

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin:
Der Vater erzählt ihm eine Geschichte.

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?
Oma gibt ihr einen Kuss.

1. oma
2. gibt
3. ihr
4. einen Kuss

De 4e naamval of Akkusativ gebruik je als het persoonlijk voornaamwoord het lijdend voorwerp in de zin is.

De dokter opereert mij.  

Der Arzt operiert mich. 

mij is het lijdend voorwerp in de zin. 

Het lijdend voorwerp vind je door de vraag te stellen: wie/wat+gezegde+onderwerp?

Wie opereert de dokter? = mij = mich

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin:
Ich hole dich vom Bahnhof ab.

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin:
Wir haben euch in der Stadt gesehen.

Hoe vind je het juiste persoonlijk voornaamwoord?

ONTLEDEN  

1e. Wie of wat + gezegde? = onderwerp (HIJ)

3e. Aan wie/voor wie + gezegde + onderwerp +(lijdend voorwerp)? = meewerkend voorwerp (AAN HEM)

4e. Wie of wat + gezegde + onderwerp? = lijdend voorwerp (HEM)

Ich gebe (hem) mein Buch.

1. er
2. ihm
3. ihn

Ich kenne (u) doch!

1. Sie
2. Ihnen

Ich habe (jullie) hier noch
nie gesehen.

1. ihr
2. euch

Er trainiert (hen) schon lange.

1. sie
2. ihnen

ik - Zeigen Sie _____ den Weg, Frau Müller?

jij - Wir verstehen ________ nicht.

jullie - Die Polizei hat _______ gestern vom Unfall erzählt.

ich - Uta, kannst du ________ erklären, wie dieses Gerät funktioniert?