5 Ziekten van het zenuwstelsel

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,3

Opdracht infectieziekten nabespreken

Ziekten van het zenuwstelsel

Wat gaan we behandelen?

• CVA
  
• de ziekte van Parkinson
  
•  Multipele sclerose
  
•  Epilepsie

Waar let je op tijdens de verzorging bij de zorgvrager met een CVA?

De uitvalsverschijnselen van een herseninfarct hangen samen met de plaats in de hersenen waar het infarct Het bewustzijn is, als je het vergelijkt met een hersenbloeding, minder lang en minder ernstig gestoord.

Een hersenbloeding treedt meestal plotseling op. De bewusteloosheid kan minuten tot dagen duren. 

Als de zorgvrager weer bij bewustzijn komt, heeft hij meestal last van een eenzijdige verlamming. De verlamde kant is tegenovergesteld aan de plaats waar in de hersenen de bloeding heeft plaatsgevonden. 

eenzijdige gevoelsstoornis en een eenzijdige gezichtsveldstoornis. 

Een stoornis in het taalgebruik  > afasie  Bij de genezing van de zorgvrager kunnen restverschijnselen blijven bestaan.

Tekst

TekstAPraxi

     Wat is Afasie?

Spraakstoornis

Hangend gezichtdeel

Slechte hand-oog coördinatie

Krachtsverlies

Moeilijke woorden

Afasie, agnosie, parese, paralyse

Apraxie

CVA 

TIA

Afasie: taalstoornis > problemen met het spreken, het lezen en het schrijven. Samen geven deze talige problemen stoornissen in de communicatie.

Agnosie: kun je nog steeds dingen zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Je kunt deze dingen alleen niet meer herkennen of plaatsen.

Moeite hebben met het herkennen van voorwerpen, vormen, kleuren, gezichten, teksten en muziek. 

VB: De tv in je woonkamer is in jouw ogen bijvoorbeeld maar een groot zwart ding. Of je weet niet meer waar je een vork voor gebruikt.

Parese: gedeeltelijke onvolledige verlamming, spierzwakte (komt uit het Grieks en betekent zwakte)  je spieren werken nog een beetje en heb je geen volledig krachtsverlies. 

Paralyse:  Volledige verlamming. Je spieren zijn dan slap en je kunt ze niet meer aanspannen.

APraxie: Je begrijpt wel goed wat je moet doen, maar het lukt niet om de taak uit te voeren

CVA: cerebraal vasculair accident

TIA: Een TIA en een herseninfarct ontstaan op dezelfde manier. Er loopt een stolsel vast in een bloedvat. Bij een TIA lost dit stolsel vanzelf op, bij een herseninfarct niet. Daarom duren de klachten kort, vaak maar een paar minuten. Meestal treedt binnen een half uur volledig herstel op.

Ziekte van Parkinson

Chronische, progressieve aandoening. Begint sluipend, meestal tussen 50-70 jaar. Er sterven zenuwcellen in basale kernen langzaam af. Hierdoor ontstaat een tekort aan Dopamine.

Hierdoor lopen beweging niet meer soepel, worden spieren stijf en ga je beven.

Doordat balans tussen andere neurotransmitters hierdoor verstoord raakt krijg je ook concentratie- geheugen en stemmingsstoornissen.

Welk beeld heb jij bij de ziekte van Parkinson?

Multiple Sclerose

Auto-immuunziekte

Die aangrijpt op verschillende plaatsen van het centraal zenuwstelstel in de witte stof in de hersenen en ruggenmerg

Je kan het vergelijken met korstaluiting in het lichaam. 
Je kent stroomdraadjes> het koper in het midden is je zenuw, het plastic/rubber eromheen is de 'myeline'.  

myeline zorgt ervoor dat we signalen sneller doorgeven en voorkomt dat deze niet overspringen naar andere/verkeerde cellen.

Ontsteking werkt als een mesje en hierdoor komt er een sneetje in de myeline of verdwijnt de myeline waardoor het signaal niet meer doorgegeven kan worden, of het wordt vertraagd.

Kan weer herstellen als ontsteking weg is.

Aandachtspunten voor de zorg

• Medicatie
• Wisselend functioneren
• Traagheid bij bewegen
• Traagheid in communiceren
• Cognitieve stoornissen en psychose
• Mimiek

Medicatie: geef medicijnen op de afgesproken tijden en niet tegelijk met eiwitrijke voeding. 

Wisselend functioneren: de zorgvrager kan van dag tot dag of soms van uur tot uur wisselen in vermogen tot zelfzorg. 

Traagheid in communiceren: het verstandelijk functioneren en het spreken zijn vaak vertraagd.

Casus

Madelief werkt in een woonzorgcentrum. Ze is vandaag bij mevrouw Sorgdrager. Twee dagen geleden was ze er ook. Toen ging het best goed met mevrouw Sorgdrager. Ze was aangekleed en zat lekker in de woonkamer een tijdschrift te lezen. Als Madelief vandaag binnenkomt, ligt mevrouw Sorgdrager nog op bed. Madelief vraagt hoe het gaat en mevrouw Sorgdrager slaakt een diepe zucht. ‘Ik voel me vandaag helemaal niet goed,’ zegt ze. ‘Ik weet wel dat de klachten erg kunnen wisselen met MS, maar als ik zo’n terugval heb, valt het toch altijd weer tegen. Ik denk dat ik vandaag maar in bed blijf.’ Madelief ziet wel dat mevrouw Sorgdrager zich echt helemaal niet lekker voelt. ‘Weet u wat, ik zal eerst de gordijnen eens opendoen, dat ziet er gelijk een stuk gezelliger uit. En dan zal ik eens een kopje thee voor u zetten. Zal ik uw boek soms voor u pakken? Dan kunt u fijn een poosje lezen.’ Madelief was eigenlijk van plan om de slaapkamer een dagelijkse beurt te geven. Maar nu mevrouw Sorgdrager zich niet goed voelt, besluit ze dat even uit te stellen.

Casus

Madelief werkt in een woonzorgcentrum. Ze is vandaag bij mevrouw Sorgdrager. Twee dagen geleden was ze er ook. Toen ging het best goed met mevrouw Sorgdrager. Ze was aangekleed en zat lekker in de woonkamer een tijdschrift te lezen. Als Madelief vandaag binnenkomt, ligt mevrouw Sorgdrager nog op bed. Madelief vraagt hoe het gaat en mevrouw Sorgdrager slaakt een diepe zucht. ‘Ik voel me vandaag helemaal niet goed,’ zegt ze. ‘Ik weet wel dat de klachten erg kunnen wisselen met MS, maar als ik zo’n terugval heb, valt het toch altijd weer tegen. Ik denk dat ik vandaag maar in bed blijf.’ Madelief ziet wel dat mevrouw Sorgdrager zich echt helemaal niet lekker voelt. 

Wat ga je doen?

Casus

Madelief werkt in een woonzorgcentrum. Ze is vandaag bij mevrouw Sorgdrager. Twee dagen geleden was ze er ook. Toen ging het best goed met mevrouw Sorgdrager. Ze was aangekleed en zat lekker in de woonkamer een tijdschrift te lezen. Als Madelief vandaag binnenkomt, ligt mevrouw Sorgdrager nog op bed. Madelief vraagt hoe het gaat en mevrouw Sorgdrager slaakt een diepe zucht. ‘Ik voel me vandaag helemaal niet goed,’ zegt ze. ‘Ik weet wel dat de klachten erg kunnen wisselen met MS, maar als ik zo’n terugval heb, valt het toch altijd weer tegen. Ik denk dat ik vandaag maar in bed blijf.’ Madelief ziet wel dat mevrouw Sorgdrager zich echt helemaal niet lekker voelt. ‘Weet u wat, ik zal eerst de gordijnen eens opendoen, dat ziet er gelijk een stuk gezelliger uit. En dan zal ik eens een kopje thee voor u zetten. Zal ik uw boek soms voor u pakken? Dan kunt u fijn een poosje lezen.’ Madelief was eigenlijk van plan om de slaapkamer een dagelijkse beurt te geven. Maar nu mevrouw Sorgdrager zich niet goed voelt, besluit ze dat even uit te stellen.

Casus

‘Weet u wat, ik zal eerst de gordijnen eens opendoen, dat ziet er gelijk een stuk gezelliger uit. En dan zal ik eens een kopje thee voor u zetten. Zal ik uw boek soms voor u pakken? Dan kunt u fijn een poosje lezen.’ Madelief was eigenlijk van plan om de slaapkamer een dagelijkse beurt te geven. Maar nu mevrouw Sorgdrager zich niet goed voelt, besluit ze dat even uit te stellen.

Waar kan jij deze zorgvragers mee helpen?

Epilepsie, wat betekent dit?

• Absenses (Petit mal)
• Tonische -klonische aanvallen (Grand mal)
• Postictale fase
• Status epilepticus

Bij een epilepsieaanval beginnen hersencellen heel snel allerlei seintjes af te geven. Denk aan een groot kruispunt, waarbij alle stoplichten tegelijk op groen springen. Alle seintjes vliegen door elkaar heen, waardoor je hersenen niet meer normaal kunnen werken. Op dat moment is er een epileptische aanval.

Verschijnselen:

- bewustzijnsstoornis: bewustzijn licht gedaald of coma

- stoornis van de motoriek: spasmen, verstijving van spier >kaakklem, 

- zintuigelijke prikkelsyptomen: alle zintuigen: tintelingen, reuksensaties, oorsuizen

- vegetatieve verschijnselen: zweten, bloedvatverwijding, braken

- afwijking hersenactiviteit > te zien op EEG

De opeenvolging van tonische (verkramping) en clonische (ontspanning) fases geeft een schokkend lichaam. Uiteindelijk ontspant het lichaam zich en blijft de patiënt nog even buiten bewustzijn (postictale fase).

Status: >5 min of opeenvolgend, aanval stopt niet vanzelf

Wat kan je doen tijdens en na een aanval?

niet in paniek raken

erbij blijven

probeer ongelukken en verwonding te voorkomen

stabiele zijliggen om ademweg vrij te houden

langer dan 5 min 112 bellen of medicatie toedienen

Wat hebebn we behandeld?

• CVA
  
• de ziekte van Parkinson
  
•  Multipele sclerose
  
•  Epilepsie

Huiswerk, lees hoofdstuk 14

Ziekten van de nieren, urinewegen en geslachtsorganen

Welke cijfer geef je deze les en waarom?