VEI M3 8.4 Sociaal gedrag 2022 2023

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

8.4 Sociaal gedrag

8.4 Sociaal gedrag

Leerdoelen bij 8.4 Sociaal gedrag

Je kunt verschillende soorten sociaal gedrag onderscheiden

Begrippen bij 8.4 Sociaal gedrag

broedzorg                                Het verzorgen van eieren en jongen.

dreiggedrag                            Gedrag dat is bedoeld om indringers te verjagen.

imponeergedrag                  Gedrag waarbij een dier zich zo groot en indrukwekkend mogelijk maakt.

paringsgedrag (balts)        Gedrag dat aan de paring voorafgaat, bedoeld om een partner aan te trekken en de motivatie voor een                                                        paring te vergroten.

signaal                                      Handeling die als prikkel werkt voor de volgende handeling van een soortgenoot.

sociaal gedrag                      Gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar.

territoriumgedrag               Gedrag om het territorium af te bakenen en te verdedigen tegen indringers.

verzorgingsgedrag             Gedrag van dieren rondom het verzorgen van zichzelf of een ander.

voedingsgedrag                  Gedrag rondom wat, wanneer en hoe dieren eten.

Terugblik

Aangeboren (erfelijk)

Aangeleerd

organisme met korte levensduur

organisme met lange levensduur

gedrag nodig voor overleving jong dier

organisme in een veel veranderende omgeving

Baltsgedrag solitaire dieren

1. Conditioneren
2. Imitatie
3. Trial and error
4. Inprenten

Je ringtone is een toeter van een auto. Als een echte auto toetert heb je de neiging om je telefoon te pakken.

1. Inprenting
2. Conditionering
3. Imitatie
4. Gewenning

1. Aangeboren gedrag
2. Aangeleerd gedrag

Een politiepaard loopt braaf langs vuur.

1. Inprenting
2. Gewenning
3. Trial and error
4. Conditionering

Deze vorm van leren gebeurt in een gevoelige periode

1. Gewenning
2. Conditionering
3. Trial and error
4. Inprenting

Deze vorm van leren is ook wel 'proefondervindelijk leren'

1. Conditionering
2. Trial and error
3. Inprenting
4. Gewenning

Het aanleren van gedrag door beloning of straf

1. Conditionering
2. Gewenning
3. Trial and error
4. Inprenting

Sociaal gedrag

• Sociaal gedrag = gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar
• Signaal  = handeling die als prikkel werkt voor de volgende handeling van een soortgenoot.
• Communicatie = afgeven van signalen, bijvoorbeeld: een houding, geluid, kleur, geur of gebaar.

Territoriumgedrag

• Territorium = gebied rond de nestplaats
• Territoriumgedrag = gedrag om het territorium af te bakenen en te verdedigen tegen indringers.
• Territorium gedrag uit zich in dreiggedrag. 
• Dreiggedrag heeft kenmerken van aanvalsgedrag als van vluchtgedrag. 

Territoriumgedrag

Dreiggedrag = gedrag bedoeld om indringers te verjagen

Territoriumgedrag (bij het dreigen)  

Imponeergedrag: zich zo groot en indrukwekkend mogelijk maken 

Territoriumgedrag (aanvallen)

Aanvalsgedrag = gedrag waarbij een dier gaat vechten met een ander dier

Paringsgedrag

Baltsgedrag = om partner aan te trekken en te motiveren voor paring

Broedzorg

Het verzorgen van eieren en jongen

Rangorde in groepen

• De plaats van een dier in de groep
• Sterkste en meest dominante dier bovenaan
• Bij kippen = pikorde                                                    

Verantwoorde behuizing

Om natuurlijk gedrag te stimuleren is er steeds meer aandacht voor verantwoorde behuizing van dieren.

Nadelen onverantwoorde huisvesting

- Verwondingen

- Stereotype gedrag

Maak nu eerst 

Opdracht 3 blz. 242

daarna de rest: 1 t/m 7

Aan het (huis)werk

 8.4 Sociaal gedrag