1.4 Gebergten opbouw en afbraak

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.4 Waar blijft alle zand, grind en klei?

Aan het einde van de les....    

Je weet op welke manier zandbanken, duinen en delta's worden gevormd.

 Je begrijpt dat in een laagvlakte sedimentatie optreedt en dat uit samengeperste sedimenten na lange tijd sedimentgesteenten ontstaan.
 Je kunt met behulp van een foto de naam en een aantal kenmerken van sedimentgesteente benoemen.

Deze les:

- Filmpje sedimentgesteente

- Poster opdracht

Aan het einde van deze les...

-Kan je in eigen woorden uitleggen wat verwering, erosie en sedimentatie is

-Kan je uitleggen wat sedimentgesteente is en hoe dit gevormd wordt

- Ken je de verschillende lopen van een rivier

- Ken je de opbouw van de kust 

                                        Poster opdracht

Jullie worden verdeeld in groepjes van 5

Ieder groepje krijgt een lege poster met een bepaald onderwerp

Verzamel zoveel mogelijk informatie over het onderwerp en zet dit op de poster

Mag alles zijn: tekst, maar ook plaatjes en tekeningen!

De afbraak van een gebergte gaat via een aantal processen:

- verwering

-erosie (transport)

-sedimentatie

(in deze volgorde)

Processen die het landschap beïnvloeden

• Verwering
• Erosie
• Sedimentatie

               Def.: Proces waarbij sediment neergelegd wordt

Hoe kan dat?
De stroomsnelheid van het water/ijs/wind neemt af, dus heeft het niet meer de kracht om het sediment te ‘tillen

Lees nu in stilte les 1.4

Bekijk het filmpje

bij welke kopje van 1.4 hoort het fimpje?

Waar blijft al het zand, grind en klei?

• Verwering, erosie en sedimentatie   
• Bovenloop, middenloop, benedenloop, delta van een rivier
• Kustvorming, strand en duinen

Sedimentgesteente

• Kalksteen (kalk)
  
• Zandsteen (zand)
  
• Schalie (klei)
  

= opgebouwd van sediment (zacht)
kan fossielen bevatten

Stollingsgesteente

• Bassalt

• kristallen
  

= ontstaan doordat magma of lava is gaan stollen (hard)

Bij welk kopje hoort het volgende filmpje?

Stroming van een rivier

Bovenloop

• Diepe dalen
• Veel erosie
• Stroomt hard

Middenloop

• Veel verweringsmateriaal
• Stroomt minder hard

Benedenloop

• Sedimentatie- neergelegd verweringsmateriaal

• Stroomt langzaam

Delta

Nieuw land in zee dat ontstaat door sedimentatie waar een rivier in zee uitmondt. 

Dus op plaatsen waar rivieren in zee uitmonden, komt zand en klei terecht. Er komen steeds meer lagen die langzaam dikker worden. Als dit proces lang genoeg doorgaat, ontstaat er nieuw land.

Sedimentatie

Proces waarbij korrels blijven liggen.

Dus het neerleggen van zand, klei en grind door een rivier of zee. 

Benedenloop: sedimentatie

• Aan het einde van de rivier is de stroomsnelheid heel laag

• Hierdoor treedt er veel sedimentatie op

• Er ontstaat een delta

                 Def.: Systeem van geultjes, die telkens opgevuld
                            worden met sediment. In de vorm van een delta

De loop van een rivier

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Delta

Sediment

Wat zie je hier?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop
4. Delta

Wat zie je hier?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop
4. Delta

Aan de kust

• Als de kust ondiep is, kan sediment zich daar ook ophopen
• Er worden zandbanken gevormd
• Op het strand is er sprake van golfwerking, door golven beweegt sediment heen en weer
• Als een zandbank boven de zee uit komt, kan het zand gaan verstuiven (opwaaien), vaak achter een stuk hout of plantjes

      Zo ontstaan duinen

Aan de slag met de opgaven van 1.4 (huiswerk)

Doel gehaald?

• Uitleggen wat het proces van sedimentatie inhoudt en hoe het veroorzaakt wordt
•     De loop van een rivier beschrijven en de verschillende onderdelen en uitmondingen beschrijven en verklaren
• Uitleggen hoe verschillende landschapselementen van het kustgebied gevormd worden