Les 4: Gevolgen van technologische hulpmiddelen

• Technologie binnen zorg en welzijn
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3,4

Technologie binnen zorg en welzijn: 

Gevolgen van technologische hulpmiddelen

Vooraf klaarzetten

Mindmap: papier en stiften

Kringgesprek: casussen en robotkat

Afsluiting: Just dance online en VR-brillen

Camera laten zien. Mag je zomaar iemand filmen in de zorg? Vraag verschillende leerlingen. Technologische hulpmiddelen gebruiken in de zorg kunnen voor zowel positieve als negatieve gevolgen zorgen. 

Vertel waar de les overgaat.

Doel en lesprogramma

• Doel: 

Je kan reflecteren op de gevolgen van technologische hulpmiddelen voor de cliënt en de maatschappij.

• Lesprogramma:

Inleiding (10 minuten)

Voorkennis testen met mindmap (15 minuten)

Theorie (15 minuten)

Kringgesprek (30 minuten)

Evalueren (10 minuten)

Afsluiten met iets leuks (10 minuten)

• Belangrijk!

- Vraag om hulp aan de docent als je het niet begrijpt!

- Leidt jezelf en andere niet af! (anders sanctieladder)

Neem het doel en lesprogramma door. Zijn er vragen?

Mindmap

Wat? Wat zijn de economische en maatschappelijke gevolgen van technologische hulpmiddelen?

Hoe? Maak een mindmap.

Hulp? Internet, in tweetallen, pen en papier.

Tijd? 5 minuten.

Klaar? Maak je mindmap netjes en overzichtelijk.

Resultaat?

- Je kan de economische en maatschappelijke gevolgen van de inzet van technologische hulpmiddelen benoemen.

- Je kan de gevolgen van de inzet van technologische hulpmiddelen voor de inhoud van het beroep benoemen in combinatie met zorg 2030.

Bespreek de opdracht.

Laat de leerlingen de opdracht herhalen: 

Dus wat gaan we als eerst doen? Wat is hierbij belangrijk? Wat doe je als je klaar bent? Hoelang heb je hiervoor? Zijn er nog vragen?

Zet de timer en loop rond voor hulp.

Bespreek de opdracht na.

Belangrijke ontwikkelingen, waarin zorgtechnologie een rol kan spelen

• Vergrijzing
• Stijgende zorguitgaven
• Langer thuis
• Complexe zorg
• Tekort aan personeel
• Mondige en minder mondige zorgvragers
• Zelfredzaamheid, veiligheid en gezonde leefstijl
• Eigen regie
• Economische en politieke doelstellingen
• Werkdruk van zorgverleners

Je hebt verschillende belangrijke ontwikkelingen, waarin zorgtechnologie een rol kan spelen. Benoem voorbeelden bij de begrippen.

Wat is ethisch denken?

Bevraag verschillende leerlingen.

Ethiek

• Ethiek: nadenken over het handelen van mensen
• Waarden: dingen die je belangrijk vindt
• Normen: ongeschreven regel over hoe je je hoort te gedragen
• Moraal: geheel van normen en waarden

Ethiek klinkt misschien als een ingewikkeld begrip, maar in feite is iedereen er voortdurend mee bezig. Ethiek is het nadenken over het handelen van mensen, met als vraag of dat handelen uiteindelijk goed is voor jezelf en voor de ander. Bijvoorbeeld:

• Kun je voor jezelf opkomen, zonder anderen tekort te doen?
• Hoe moet je je gedragen bij een kennismaking?
• Mag je in elke situatie je mening geven?

Waarden en normen worden vaak als één begrip genoemd; toch zijn het twee verschillende dingen.

• Waarden zijn de dingen die je belangrijk en waardevol vindt als persoon of als groep.
• Normen zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen. Normen komen voort uit de waarden die belangrijk worden gevonden.

Moraal is het geheel van waarden en normen: wat vinden we belangrijk en hoe gedragen we ons? Ethiek in de gezondheidszorg betekent dat er goed wordt nagedacht over moraal.

Waarden

Normen

Ik vind respect belangrijk

In een gesprek laat je elkaar uitpraten

Ik ben graag rechtvaardig

Als je de regels overtreedt krijg je straf

Wat zijn voorbeelden van normen en waarden?

Kringgesprek

Hoe? 

- Docent vertelt een casus. 

- Bedenk na de casus hoe jij zou handelen in zo'n situatie. 

- Geef je mening. Degene die aan het woord is houd de robotkat vast.

Hulp? De stellingen, meningen van je klasgenoten, informatie van de docent en je eigen denkvaardigheden.

Tijd? 20 minuten.

Resultaat? 

- Je kan reflecteren op de ethische gevolgen van technologische hulpmiddelen voor zowel de klant als de maatschappij.

- Je kan een eigen mening over de inzet van technologische hulpmiddelen in de zorg met argumenten en actuele voorbeelden onderbouwen.

T-kaart

Klinkt als:

• Laat elkaar uitpraten
• Sta open voor elkaars mening
• Laat elkaar in hun waarde
• Laat iedereen aan het woord

Ziet eruit als:

• Steek je hand op, als je iets wil zeggen
• Toon interesse: vraag waarom je klasgenoot dat vindt
• Accepteer dat iedereen een andere mening heeft en dat jij die niet hoeft te veranderen, wel kan je uitleggen waarom jij een andere mening hebt
• Sluit mensen niet buiten, maar betrek ze: hoe sta jij hierin?

Maar wat is jullie mening over de gevolgen van de technologische hulpmiddelen? Om dit uit te zoeken gaan we een gesloten kringgesprek voeren. Hierbij gaan we naar casussen luisteren en bespreken we wat wij hiervan vinden. Elkaars normen en waarden respecteren is belangrijk tijdens dit gesprek. 

Neem de opdracht door en laat de leerlingen de opdracht herhalen: dus wat gaan we als eerst doen? Wat is hierbij belangrijk? Hoe ziet dat eruit? Welke hulpmiddelen kun je gebruiken? Zijn er nog vragen?

Informatie: https://www.zorgvoorbeter.nl/levensvragen-ouderen/ethiek-in-de-zorg 

Vertel casus 1

Wat zou jij doen in deze situatie?

1. Ik zet de monitor toch in, om Bert een veiliger gevoel te geven
2. Ik doe niets, monitoren is een inbreuk op haar privacy.
3. Ik probeer mevrouw Jansen ervan te overtuigen dat de monitoring Bert geruststelt en dat zij er geen last van heeft
4. Ik bespreek met Bert en mevrouw Jansen wat eventuele andere oplossingen zijn. Bijvoorbeeld een alarmknop.

Laat de leerlingen na de casus nadenken over hoe zij zouden handelen op de casus, door op LessonUp hun antwoord individueel te geven (denken ze iets anders laat ze dan hun hand op steken). Vraag naar hun mening. Zorg hierbij dat iedereen aan het woord komt, door de robotkat door te geven aan de persoon die aan het woord is. Geef vanuit verschillende perspectieven een standpunt, zodat ze hier ook over nadenken (speel de advocaat van de duivel). Ga na 5 minuten bespreken naar de volgende casus

Vertel casus 2

Wat zou jij doen in deze situatie?

1. Ik doe niets. Het gemis zal vanzelf minder worden
2. Ik bespreek met de familieleden van mevrouw Peeters of zij mogelijk een robotkat voor haar kopen
3. Ik vind dat de leidinggevende het niet kan maken en spreek hem erover aan
4. Ik maak een roulerend systeem, wie en wanneer voor de robotkat mag zorgen

Herhaal slide 11

Wat was eerst je mening over de casus?

Wat heeft je overgehaald om je mening over de casus aan te passen/bevestigen?

Wat is je mening over de casus nu? 

Vat het kringgesprek samen, door te herhalen wat er is besproken.

Je heb over je mening gepraat, je hebt verschillende meningen van je klasgenoten gehoord en je hebt verschillende standpunten meegekregen. Hoe kijk jij nu naar de casussen?

Verdeel een blaadje in drieën en beantwoord in elk vak de volgende vragen over één casus die je is bijgebleven:

- Wat was eerst je mening over de casus?

- Wat heeft je overgehaald om je mening over de casus aan te passen/bevestigen?

- Wat is je mening over de casus nu?

Nu je weet wat je nieuwe/bevestigde mening over de casus is, mag je je oude mening van het blaadje afscheuren en in de prullenbak gooien. Dit geeft je een inzicht hoe je in zo'n situatie zou handelen.

1. Kan je reflecteren op de gevolgen van technologische hulpmiddelen voor de klant en de maatschappij?

2. Wat vond je van de les?

Kan je reflecteren op de gevolgen van technologische hulpmiddelen voor de klant en de maatschappij?

- Steek je duim op als je dit kan

- Steek je duim naar links/rechts als je dit bijna kan

- Steek je duim naar beneden als je dit nog niet kan. 

Bevraag verschillende leerlingen waarom en wat er beter zou kunnen.

Wat vond je van de les?

- Steek je duim op als je het een leuke les vond

- Steek je duim naar links/rechts als je dit een middelmatige les vond

- Steek je duim naar beneden als je dit geen leuke les vond. 

Bevraag verschillende leerlingen waarom en wat er beter zou kunnen.

forms.gle

Laat de leerlingen en collega's de feedbackformulieren invullen.