Thema 3: B5 Variatie in genotypen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Lesverloop

1. Maak de startopdracht (als je het niet weet mag je jouw boek gebruiken)
2. Uitleg
3. Kennisvragen
4. Zelfstandig werken 

Startvragen

1. Vul het tabel in en gebruik geslachtelijk of ongeslachtelijk:

1. Vul het tabel in en gebruik geslachtelijk of ongeslachtelijk:

1. Vul het tabel in en gebruik geslachtelijk of ongeslachtelijk:

1. Vul het tabel in en gebruik geslachtelijk of ongeslachtelijk:

1. Vul het tabel in en gebruik geslachtelijk of ongeslachtelijk:

1. Vul het tabel in en gebruik geslachtelijk of ongeslachtelijk:

1. Vul het tabel in en gebruik geslachtelijk of ongeslachtelijk:

3. Wat betekenen de symbolen P en F in een kruisingsschema?

P =_________________

F=__________________

3. Wat betekenen de symbolen P en F in een kruisingsschema?

P =___Parents (ouders)______________

F=_________________

3. Wat betekenen de symbolen P en F in een kruisingsschema?

P =___Parents (ouders)______________

F=___Familie_______________

2. Een heterozygoot zwart mannetjes konijn kruist met een wit vrouwtje. Zwart is dominant over wit.

Hoe groot is de kans op een wit konijn? (vul het kruisingsschema in)

2. Een heterozygoot zwart mannetjes konijn kruist met een wit vrouwtje. Zwart is dominant over wit.

Hoe groot is de kans op een wit konijn? (vul het kruisingsschema in)

	a	a
A	Aa	Aa
a	aa	aa

2. Een heterozygoot zwart mannetjes konijn kruist met een wit vrouwtje. Zwart is dominant over wit.

Hoe groot is de kans op een wit konijn? (vul het kruisingsschema in)

	a	a
A	Aa	Aa
a	aa	aa

4. Is het vormen van geslachtcellen mitose of meiose?

_____________________

4. Is het vormen van geslachtcellen mitose of meiose?

_______Meiose__________

5. Wat is de kans op AwAw in de F2 van de P= AwAw xArAr

F1

F2

5. Wat is de kans op AwAw in de F2 van de P= AwAw xArAr

F1	Aw	Aw
Ar	ArAw	ArAw
Ar	ArAw	ArAw

F2	Ar	Aw
Ar	ArAr	ArAw
Aw	ArAw	AwAw

5. Wat is de kans op AwAw in de F2 van de P= AwAw xArAr

F1	Aw	Aw
Ar	ArAw	ArAw
Ar	ArAw	ArAw

F2	Ar	Aw
Ar	ArAr	ArAw
Aw	ArAw	AwAw

Bs5. Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

• Je kunt omschrijven wat een mutatie is en je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.

Ongeslachtelijke voortplanting

• Een deel van het organisme groeit uit tot een nieuw individu
  
• Stekken, knollen, weefselkweek
  
• Groei vindt plaats door mitose
• Genotype van ouder is gelijk aan de nakomelingen (soort Ctrl-C + Ctrl-V)

Geslachtelijke voortplanting

• Versmelten van twee geslachtscellen (Man-vrouw)
• Verschillende genotype (helft sta je af)
• Afhankelijk van toeval
  
• Genotype van ouders is verschillend van de nakomelingen

• Variatie in genotype

Mutatie

= Een plotselinge verandering van het genotype

Voorbeeld: 

Een individu van wie een gemuteerd gen tot uiting komt in het fenotype = mutant

 

Albino/ albinisme

• Een mutatie (verandering) in het gen voor pigment in je huid haren veroorzaakt albinisme. 
• Albino --> geen pigment aanmaken en de huid en haren zijn helemaal kleurloos.

• Iemand met albinisme noem je een mutant.

Albinisme en pigmentmutatie

Albinisme ontstaat al

in geslachtscel

In lichaamscellen

• Als een mutatie optreedt in één lichaamscel heeft dit meestal geen gevolgen
  
• Het genotype van alle andere lichaamscellen blijft hetzelfde

In geslachtscellen

• Kan dit wel grote uitwerking hebben
  
• Als betrokken bij bevruchting
  
• Elke lichaamscel van de nakomeling bevat dan het gemuteerde gen
  

Mutagene invloeden

= Stralingen en chemische stoffen (dus van buitenaf!) die invloed hebben op mutaties

• Radioactieve straling
  
• Röntgenstraling
  
• Ultraviolette straling
  

Chemische stoffen:

• Sigarettenrook
  
• Asbest
  

Ontstaan van kanker

• Ergens in het lichaam gaat een cel ongeremd delen
  
• Oorzaak: door mutatie veranderen cel eigenschappen
• Er ontstaat een gezwel en de bouw van het weefsel wordt verstoord

Kennisvragen

Wat is ongeslachtelijke voortplanting?

1. Voortplanting door seks
2. Voortplanting zonder seks
3. Voortplanting zonder geslachtsceleln
4. Voortplanting met geslachtscellen

Ongeslachtelijke voortplanting is met

1. eicellen
2. stuifmeelkorrels
3. beide
4. beide niet

Bij geslachtelijke voortplanting hebben de nakomelingen...

1. variatie in genotype en fenotype
2. variatie in genotype maar gelijk fenotype
3. hetzelfde fenotype en een ander genotype
4. allemaal hetzelfde genotype en fenotype

Wat is een mutatie?

1. Een plotselinge verandering van het genotype
2. Een plotselinge verandering van het fenotype
3. Door straling krijg je een gek uiterlijk
4. Kankercellen

Bij welke soort cellen heeft een mutatie het grootste gevolg?

1. 1 lichaamscel
2. 1 geslachtscel

Aan het werk

Maken

• basisstof 5
• test jezelf
• Blooket