AV: Les 5 - pv, overige werkwoordsvormen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Ga rustig zitten, pak je roman en start met lezen.

Lesdoelen

Aan het eind van deze les...

• ... kun je de persoonsvorm in de tegenwoordige én verleden tijd correct spellen.
• ... onderscheid maken tussen de verschillende werkwoordsvormen (pv, gw, voltooid dw., onvoltooid dw en bijv. nw.).

Een keuze..

Ben je goed in spelling pv tt/pv vt?

Dan mag je alvast beginnen met de opdrachten:

Cursus 7 Spelling, heel par. 1 & 2

Voor de geïnteresseerden heb ik een hand-out!

De persoonsvorm (pv)

Een van de werkwoorden in de zin is de persoonsvorm (pv). 

Er zijn meerdere manieren / proeven om de persoonsvorm in de zin te vinden. 

Is het werkwoord in de zin de pv?

1. Vraagproef: Maak van de zin een vraag. Het werkwoord dat vooraan komt te staan is de pv.

2. Tijdproef: Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert is de pv.

3. Getalproef: Verander het getal (enkelvoud/meervoud) van de zin. Het werkwoord dat verandert is de pv. 

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Let op!

Bij werkwoorden met in de infinitief geen -d krijg je nooit een pvtt op -d of -dt. 

Je krijgt dus nooit:

            * Hij beroofd (beroven)

            * Jij verbouwdt (verbouwen)

In de verleden tijd komt sowieso geen -dt voor!

Er zijn twee soorten werkwoorden: sterke en zwakke

Stroomschema pvvt

Stroomschema pvvt

Importwerkwoorden

Engelse werkwoorden die in het Nederlands gebruikt worden, vervoeg je alsof het Nederlandse werkwoorden zijn.

• Schrijf in de tegenwoordige tijd: ze relaxt, hij baseballt, jij jogt. 
• Laat de Engelse uitgangs-e staan, als je uitspraakproblemen krijgt:
  

       bijv. gamen – ik game, hij gamet;

       bijv. deleten – ik delete, hij deletet.

• Gebruik in de verleden tijd gewoon ’t kofschip X:
  

        bijv. e-mailen – hij e-mailde.

Maar...

.. wat nou als het geen persoonsvorm is?

Gebiedende wijs

• Zinnen met een bevel erin.
• In zinnen met een gebiedende wijs staat geen onderwerp!

• Ik-vorm (tt): Luister naar je leraar. / Kijk goed uit!/ Doe de deur dicht. / Pas op!

Voltooid deelwoord

• Een voltooid deelwoord begint vaak met ge- / ver- / be- / ont-.
  

• In een zin met een voltooid deelwoord staat altijd een ander werkwoord (hulpwerkwoord) --> hebben / zijn / worden.

Voltooid deelwoord

Verschil pv & voltooid deelwoord

Onvoltooid deelwoord

• De situatie / handeling is nog steeds bezig (= onvoltooid)

• Een onvoltooid deelwoord spel je als infinitief + d:

       >     Zingend

       >      Lopend

       >      Huilend

Bijvoeglijk naamwoord

Van voltooide en onvoltooide deelwoorden kun je een bijvoeglijk naamwoord maken: een gelopen race, een lopend vuurtje.

• Soms moet je een -e achter het woord zetten. Spel het bn zo kort en eenvoudig mogelijk: de verbrande hand; de vergrote kamer (niet vergrootte)
• Soms moet je voor de uitspraak -tt of -dd schrijven: het bekladde behang
• Voltooide deelwoorden die op -en eindigen veranderen niet als je ze als bijvoeglijk naamwoorden gebruikt. De -n blijft dus staan: de gelopen race (niet: de geloopte race)

BN: voltooid & onvoltooid

Voltooid: de deur is geverfd

onvoltooid: lopend belt hij zijn moeder

de geverfde deur

de gewonnen wedstrijd

het verzonnen verhaal

een lopend vuurtje

Importwerkwoorden (1)

• Engelse werkwoorden die in het Nederlands gebruikt worden, vervoeg je alsof het Nederlandse werkwoorden zijn.
• Gebruik voor het voltooid deelwoord de verlengproef, 

       bijv. Ik heb een uurtje gerelaxt.  ;   Heleen heeft gisteren nog gejogd.

• Laat de Engelse uitgangs-e staan, als je uitspraakproblemen krijgt:
  

       bijv. breakdancen – hij heeft vroeger gebreakdancet.

       bijv. gamen - Zij heeft vandaag nog gegamed.

Importwerkwoorden (2)

• Spel het onvoltooid deelwoord als infinitief + d(e) 

       bijv. Een zware blessure fakend schreeuwde de spits het uit.

     

• Spel het bijvoeglijk naamwoord zo kort mogelijk:

       bijv. pamperen - De gepamperde jongeren.

       

       

Laat ook hier de uitgangs-e staan, als je uitspraakproblemen krijgt: 

bijv. faken - De gefakete blessure.

Zelf aan de slag

Maak Spelling:

- par. 1, opdr. 2 t/m 11

- par. 2, opdr. 3 t/m 7

Ben je klaar?

1. Huiswerk ander vak afmaken.

2. Lezen in je lit. roman