Leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat heb je nodig?

Pen en papier

Terugblik

Een uiteenzetting is een informatieve tekst.

Doelen uiteenzetting: informeren of uiteenzetten.

Het doel is informeren: De lezer wordt ergens van op de hoogte gebracht. Bijvoorbeeld een krantenbericht.

Het doel is uiteenzetten: De informatie wordt uitgelegd of verklaard. Bijvoorbeeld een schoolboektekst, werkstuk, recept.

Terugblik

Kenmerken van een informatieve tekst: 

• bevat veel informatie
• gebaseerd op feiten
• neutraal

Inleiding

In de inleiding wordt het onderwerp geïntroduceerd

en

de aandacht van de lezer getrokken.

Middenstuk

In het middenstuk wordt de meeste informatie gegeven. De informatie wordt in verschillende deelonderwerpen uitgewerkt.

Een deelonderwerp kan meerdere alinea's hebben en kan een tussenkopje hebben.

Slot

Het slot kan bestaan uit een:

• samenvatting
• conclusie
• advies
• toekomstverwachting

en een uitsmijter.

Doen

Lees de tekst en beantwoord de vragen.

Alinea

Zinnen die inhoudelijk met elkaar verbonden zijn.

Een goede alinea bestaat uit een kernzin + uitleg/toelichting.

De kernzin bevat de belangrijkste informatie.

In de rest van de alinea wordt de kernzin uitgelegd/toegelicht.

De plaats van de kern zin:

• De eerste zin (meestal)
• De tweede zin: de eerste zin luidt de kern zin in.
• De laatste zin. De alinea werkt toe naar de kernzin.

Hoofdgedachte

Beschrijft in 1 zin waar de tekst over gaat en bevat:

• het onderwerp
• de belangrijkste mededeling over het onderwerp

Hoofdgedachte

Om de hoofdgedachte te bepalen kijk je naar:

• De titel
• De inleiding
• Het slot

Welke kernbegrippen kom je daar tegen?

Hoofdgedachte

Het tekstdoel is geen onderdeel van de hoofdgedachte.

De hoofdgedachte is geen vraag zin.

Hoofdzaken en bijzaken

Als je een tekst gaat samenvatten, gebruik je daarvoor de hoofdzaken, de bijzaken laat je weg.

Bekijk per deelonderwerp wat de belangrijkste informatie is.

of

Gebruik de kernzinnen.

Hoofdzaken 

Een belangrijk tekstgedeelte.

Zoals belangrijke gebeurtenissen, belangrijke personages.

Bijzaken

Minder belangrijk tekstgedeelte.

Bijvoorbeeld:

 Voorbeelden, details, uitwerkingen.

In een verhaal: gesprekken tussen personages, gedachtes van personages