§3.4 Deel 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.4 Bronnen: Het landschap verandert (dl2)

Vaardigheid 9 Vergelijken

Gebieden of verschijnselen vergelijken? B

Beschrijf: 

• kenmerken van gebieden en verschijnselen

Benoem: 

•  verschillen en overeenkomsten; 

Wat gaan we doen vandaag

Vaardigheid 9 Vergelijken

Veranderend landschap in Nederland (bron 3 en 4)

Welke overeenkomsten zie je tussen het onderwijs in Uganda en dat in Nederland?

Welke verschillen zie je tussen het onderwijs in Uganda en dat in Nederland?

Bron 3 Veranderend landschap in Nederland

Landschap in Nederland is veranderd door:

• Verwering
• Erosie
• sedimentatie

Bron 3 Veranderend landschap in Nederland

• ijstijd (200.000 jaar geleden) 
• Landijs  in Nederland. 
• Bij rand van het ijs  - stuwwallen.

Bron 3 Veranderend landschap in Nederland

Oost- en Zuid-Nederland - zand:

• tijdens laatste ijstijd
• Nederland - koude woestijn - weinig tot geen plantengroei.
• zeespiegel laag - Noordzee droog. 
• Water uit zee lag bevroren op land (landijs en gletsjers
• westenwind - dekzand.

Er zijn 4 type sedimenten

rivieren: Fluviatiele sedimentatie

wind: eolische sedimentatie

Zee: mariene sedimentatie

Gletsjers: Glaciale sedimentatie

Deze zwerfkei die je hier ziet, hoe is die hier gekomen?

Wat voor soort sediment is het?

De aarde is 4.6 miljard jaar oud

Het Pleistoceen begon 2.5 miljoen jaar geleden

Koude en warme periodes wisselde elkaar 

af. Een koude periode noemen we een

Glaciaal of ijstijd. (80 tot 100 duizend jaar)

Warmere periodes worden interglacialen

genoemd (10 tot 20 duizend jaar).

We leven nu in een interglaciaal: 

Het Holoceen 

2 belangrijke ijstijden: Het Saalien en het Weichselien

De voorlaatste ijstijd, het Saalien (begon 238.000 jaar geleden)

De laatste ijstijd, het Weichselien (begon 115.000 jaar geleden)

Stuwwallen

Vroeger stroomde de Nederlandse rivieren naar het Noorden, en legde veel grind, zand en klei neer. Het ijs duwde dit omhoog: Stuwwallen. En het ijs schuurde grond weg: Glaciale bekkens.

Hoe ziet dat er nou in Nederland uit?

PS. Het landschap was nog veel extremer toen het ijs net weg was.

Wat hoort waar?

IJstong

Smeltwaterdal

Stuwwal

Gletsjers nemen heel veel sediment mee. Zoals deze zwerfkei. Wat werd er vroeger met deze zwerfstenen gemaakt?
(en zien we nu nog steeds?)

De laatste ijstijd wordt het Weichselien genoemd.

Het landijs bereikte toen niet Nederland, maar het was wel koud: Nederland was samen met de droog gevallen noordzee een Poolwoestijn.

De wind blies vanuit het noorden en zand van de noordzee werd over Nederland geblazen: Dekzand

Dekzand is relatief zwaar en belande tussen de stuwwallen

Het lichtere materiaal, werd door de wind helemaal naar

Limburg meegenomen. En vooral aan de Oostzijde van 

heuvels neergelegd: Löss

Maken Par. 5.3 

Lezen paragraaf 5.3

Afmaken opdrachten par 5.3 

Wat hoort waar?

Gletsjers

Rivieren

Wind

Zee

Glaciaal sediment

Fluviatiel sediment

Eolisch sediment

Marien sediment