3.2 Rusland wordt communistisch

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

§3.2 Rusland wordt communistisch

WOI duurde van ... tot ...

1. 1910-1919
2. 1914-1919
3. 1914-1918
4. 1910-1980

Wat is geen oorzaak van WOI?

1. Economische crisis
2. Bondgenootschappen
3. Nationalisme
4. Modern Imperialisme

Wat is de aanleiding van WOI?

1. militarisme
2. wapenwedloop
3. vorming van bondgenootschap de Centralen
4. moord op Franz Ferdinand

Waarom was de Eerste Wereldoorlog een moderne oorlog?

1. Er werden nieuwe wapens gebruikt.
2. Er werden loopgraven gegraven.
3. De soldaten schoten op elkaar.
4. Meerdere landen waren erbij betrokken.

Weet je het nog?

Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland vormden samen de Geallieerden in Wereldoorlog I.

1. waar
2. niet waar

In de Eerste Wereldoorlog:

1. Was Nederland neutraal
2. Hoorde Nederland bij de geallieerden
3. Hoorde Nederland bij de centralen

Je kunt drie oorzaken van de Russische Revolutie noemen.

Je kunt uitleggen wat de communisten veranderden in de economie en in de samenleving in Rusland.

Je kunt met drie voorbeelden uitleggen dat de Sovjet-Unie een onvrij land was.

Leerdoelen van deze paragraaf:

Wat is communisme? (1)

• Arbeiders aan de macht.
• Communisme is een politiek en economisch idee: ipv privé-eigendom en een economie waarin je probeert winst te maken,  is alles in bezit van de overheid. 

• Alle rijkdommen (ook de fabrieken en de machines) naar de arbeiders

• Omdat 'rijken' en fabrikanten dit niet zomaar zullen laten gebeuren zal er een revolutie van arbeiders komen, mét geweld.

Wat is communisme? (2)

• Einde aan de klassenmaatschappij (iedereen moet helemaal gelijk zijn!)
  

• Tegen kapitalisme = ergens geld in stoppen met als doel meer geld te verdienen: winst maken. 

• Marx: "Mensen zonder kapitaal moeten leven van hun arbeid."

Video

Clipphanger: Wat is communisme?

De Russische Revolutie

Rusland rond 1900:

• Tsaar had alle macht.
• Veel armoede, weinig industrie.
• Landbouwgrond in handen adel en tsaar.
• Meeste Russen waren arme boeren.

De Russische Revolutie

Veel Russen wilden een samenleving met minder ongelijkheid.

• Communisme: 
• Iedereen heeft evenveel macht en bezit.
• Revolutie is nodig!
  
  

De Russische revolutie

Russische revolutie:

• WO1 gaat slecht: veel doden, tekort aan voedsel, wapens, munitie.
• Februari 1917: keizer wordt afgezet.
• Communisten beloven 'brood, vrede en land'. 
• Oktober 1917: communisten grijpen de macht, vrede met Duitsland.

In juli 1918 worden tsaar Nicolaas II en zijn gezin

op brute wijze vermoord door de communisten

De kamer waarin de familie is vermoord,

laat duidelijk zien hoeveel geweld is gebruikt.

Het communisme wil...

1. Een sterke leider, aan wie iedereen gehoorzaam is.
2. Gelijke verdeling van bezit en macht.
3. Democratie
4. De mogelijkheid om winst te maken en rijk te worden

Wat hoort niet bij Rusland rond 1900

1. De Tsaar had alle macht
2. Er was grote ongelijkheid
3. De Communisten namen de macht over
4. De meeste mensen waren arme boeren

Wat hoort niet bij het communisme?

1. Een klasseloze maatschappij
2. Iedereen heeft evenveel bezit
3. Iedereen heeft evenveel macht
4. Er is een groot verschil in rijkdom

Wat is geen oorzaak van de Russische Revolutie

1. Communisten verdeelden de macht oneerlijk
2. Er was grote ongelijkheid en armoede
3. WO1 verliep heel slecht, met veel doden
4. Er was een groot tekort aan voedsel

De Sovjet-Unie; economie en samenleving

Rusland wordt de Sovjet-Unie:

• Alle grond en fabrieken worden van de communistische regering.
• Planeconomie: De regering bepaalt precies wat en hoeveel er gemaakt moet worden.

De Sovjet-Unie: economie en samenleving

• Iedereen is gelijk.
• Leiders van de communistische partij besturen het land.
• Adel en fabriekseigenaren vluchten.

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij. Dit heet ook wel: dictatuur

• Geheime politie (NKVD) rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie

• Alle productie gaat naar de staat

• Geen privé-bezit

Langzaam begint een jongeman, genaamd Iosif Dzjoegasjvili (bijnaam: Stalin), steeds belangrijker binnen de Communistische Partij te worden.

Lenin moet niets van Stalin hebben: hij vindt hem te grof en ongeschikt als leider (of opvolger). Maar Lenin krijgt een aantal beroertes...

• ...en sterft in 1924 zonder een duidelijke opvolger aan te kunnen stellen.

• Het lichaam van Lenin is sindsdien opgebaard en te bekijken op het Rode Plein in Moskou

De Sovjet-Unie 

onder Stalin

1924-1953

• Stalin zal het economisch achtergebleven land snel industrialiseren en de Sovjet-Unie laten uitgroeien tot een wereldmacht.

• Maar dit had een erg hoge prijs..
  
• Het land werd een totalitaire staat met Stalin als dictator
  

Totalitaire samenleving

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving:
  
• Een samenleving waarin de overheid alle macht in handen heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. 
  
• In een totalitaire samenleving is het individu onbelangrijk.
  

• Een ander voorbeeld van een totalitaire samenleving is: Nazi-Duitsland
  

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur en propaganda.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

Foto's werden gemanipuleerd, zodat het leek als zijn tegenstanders nooit hadden bestaan...

...of dat ze zulke slechte dingen hadden gedaan, dat er nooit meer aan hen gedacht mocht worden

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden
  

Goelag

Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.

In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

Veel van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden

De Grote Zuivering

• Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

• Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

• Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

Stalin overlijdt

5 maart 1953

Video

In Europa

1933 | Russisch verraad

De Sovjet-Unie: Leven in een dictatuur

1 politieke partij toegestaan: communistische partij
 

• SU wordt een dictatuur: één persoon of één partij heeft alle macht.
• Met propaganda, reclame voor jouw politieke ideeën, zoveel mogelijk mensen opvoeden tot goede communisten. 
• De partij gebruikt hiervoor massacommunicatie.

De Sovjet-Unie: Leven in een dictatuur

Kritiek is verboden.

• Mensen waren bang.
• Tegenstanders werden opgepakt en gevangengezet of doodgeschoten.
• Tijdens de Terreur stierven miljoenen mensen.

Kies de juist volgorde

1. Lenin, Stalin, Nicolaas II
2. Nicolaas II, Lenin, Stalin
3. Stalin, Lenin, Nicolaas II
4. Nicolaas II, Stalin, Lenin

Stalin organiseerde showprocessen. Welke reden had hij daarvoor?

1. Zo liet hij zien dat hij beter was dan zijn voorganger, die mensen zonder proces in strafkampen liet opsluiten.
2. Dankzij de showprocessen werd duidelijk dat communisme goed werkte.
3. Dankzij de showprocessen leek het alsof er in de Sovjet-Unie een eerlijke rechtspraak was.
4. Door de showprocessen werd Stalin steeds populairder, ook bij zijn tegenstanders.

Het doel van terreur is dat het volk in angst leeft en daardoor niet in opstand durft te komen.

1. Dit is waar
2. Dit is niet waar

Wat is propaganda?

1. Reclame van politieke ideeën om mensen te overtuigen
2. Controleren van de pers door de regering
3. Het negatief afbeelden van tegenstanders
4. Het opsluiten van politieke tegenstanders

Wat is een dictatuur?

1. Een land waar het volk de regering kiest.
2. Een land waar de koning regeert.
3. Een land waar een iemand of een klein groepje regeert. Er mag geen kritiek zijn.
4. Een land waar de boeren regeren.

Beschrijf in een aantal zinnen wat je deze paragraaf hebt geleerd.