Les 5: Wilhelmus

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom H4E!

• Ga zitten volgens de plattegrond. 
• Pak je spullen erbij: laptop (Dagen van gras), etui en schrift
• Oortjes uit en in de tas

Nederlands havo 4

Dagen van gras

Welkom

Ga alvast zitten. Pak 'Dagen van gras' erbij.

                                                    Nederlands havo4

PTA - literatuurdossier

Leesautobiografie

Inleverdata boekopdrachten:

• Boekopdracht 1: Dagen van gras
• Boekopdracht 2: week 3 (donderdag 16 januari boek 2 uit)
• Boekopdracht 3: 
• Boekopdracht 4: 

Boek 2

Zie Teams voor uitgebreide toelichting

• lezenvoordelijst.nl / leesgraag.weebly / mediacentrum / bibliotheek
• geen vertaalde werken, jeugdliteratuur en boekenweek-geschenken
• van elke auteur max. één boek  op de lijst
• klas 4: één literaire thriller of niveau 1-boek
• Alleen in klas 4 maximaal twee van de volgende schrijvers gekozen worden: R. Appel, Kluun, B. Büch, R. Giphart, M. ’t Hart, Y. Keuls, K. van Kooten, T. Krabbé, M. Minco, J. Oberski, C. Friedman, A. Frank.
• havo5: themalijst (vier niveau 3-boeken, één niveau 4-boek)

Leesautobiografie

• Zie Magister voor feedback + boekentips
• Niet volledig? - Vul aan en lever uiterlijk 1 december in, maar het liefst sneller. 

Literatuurgeschiedenis

Ik kan de hoofdlijnen schetsen van de literatuur in de renaissance.

Ik kan het Wilhelmus in een cultuurhistorisch perspectief plaatsen.

Periodes

middeleeuwen (500-1500)

renaissance (1500-1700)

verlichting (1700-1800)

romantiek en realisme (1800-1900)

Opdracht

• Pak pen en papier.
• Bekijk de herhalingsuitdaging + beantwoord voor jezelf.
• Klaar? Lees in je boek. We kijken hem zo na

Antwoorden 1 pt

• De Gouden eeuw staat voor de welvarendheid, de bloeiperiode op economisch gebied van Nederland
• Renaissance betekent letterlijk wedergeboorte
• Het belangrijkste verschil tussen de middeleeuwen en de renaissance is dat in het eerste het leven draaide om het hiernamaals. Alles moest daarvoor wijken. In de renaissance kwam er meer oog voor het leven op aarde, waardoor de wetenschap en de kunst (uit de klassieke oudheid) kon ontwikkelen

check hoeveel punten de leerlingen hebben en waar ze nog vragen over hebben

Antwoorden 2 pt

• Willem schreef Reinaert de vos. Dat weten we door dat dit in de eerste regels genoemd wordt
• Het heeft niet direct een les of boodschap maar het legt een spiegel voor aan de mensen zodat ze na kunnen denken over hun eigen gedrag en opvattingen

check hoeveel punten de leerlingen hebben en waar ze nog vragen over hebben

Antwoorden 3 pt

• Beatrijs droomt 3 keer (symboliek)
• Beatrijs verkoopt haar lichaam, dit vindt ze minder erg dan bedelen, wat als de allerlaatste mogelijkheid wordt gezien
• Beatrijs kan terugkeren omdat Maria al die tijd haar plek heeft ingenomen in het klooster. Daar dachten ze dus dat ze helemaal niet weg was

check hoeveel punten de leerlingen hebben en waar ze nog vragen over hebben

Antwoorden 4 pt

• Het getal 3 symboliseert de vader, zoon, heilige geest
• Eercultuur, een gezamenlijk (collectieve) moraal over wat goed en slecht is
• Standenmaatschappij: mensen behoorden tot verschillende standen waarbij de hoogste de meeste macht had (geestelijkheid) en hoe lager de stand hoe minder macht
• Middeleeuwse verhalen rijmen omdat ze makkelijk te onthouden moesten zijn omdat ze mondeling overgedragen werden (orale cultuur0

check hoeveel punten de leerlingen hebben en waar ze nog vragen over hebben

Bekijk het filmpje 'De geschiedenis van het volkslied: Het Wilhelmus'

Wilhelmus

• Willem van Oranje aan het woord
  
• De leider van de opstand van de Nederlanden tegen Spanje (tachtigjarige oorlog) 
• Ideale leider in vrijheidsstrijd; zelfs met de Bijbelse held David vergeleken.  
• Rond 1570 geschreven, melodie van een katholiek Frans spotlied, Chartres. Daarin Franse protestanten gekleineerd.
• Anonieme auteur (boze Spanjaarden?) laat Willem uitleggen waarom hij tegen de Spaanse koning Filips II in opstand is gekomen
• Op het schrijven van dit soort teksten stond de doodstraf
• Nu: iets andere melodie.

Wilhelmus: geuzenlied

• geuzenlied: strijdlied/spotlied uit de periode van de Tachtigjarige Oorlog. Dit was het 'Lijflied van de geuzen', de aanhangers van de prins van Oranje.
• acrostichon: de beginletters van de vijftien strofen vormen de naam ‘Willem van Nassau’.
• De strijd tegen het rooms-katholieke Spanje ging om het recht op zelfbeschikking in politieke én godsdienstige zaken. 
  
• 1813: Nederland één koninkrijk, Wilhelmus nog geen volkslied, want te protestant of koningsgezind.
• 1932: officiële Nederlandse volkslied.

Opdracht

• Lees de tekst en de coupletten.
• Beantwoord in een groepje/tweetallen de vragen in je schrift.

We gaan ze zo bespreken.

Klaar? 

Vul je samenvatting aan.

Antwoorden Wilhelmus

1. Ten eerste was het natuurlijk een belangrijk signaal dat Willem van Oranje, leider in de strijd tegen Spanje, zelf aan het woord is. Het bevordert op deze manier de eenheid van de verzetsstrijders.

Daarnaast beleef je een verhaal dus ook dit verhaal in het Wilhelmus intenser als het in de ik-vorm wordt verteld.

2. Ook in WOII werd het volk onderdrukt. Men streed, net als Willem van Oranje destijds, voor de Nederlandse zaak. Door terug te grijpen naar dit lied en de periode van onderdrukking in vroeger tijden, werd het nationalisme versterkt.

3. Korte discussie. Naar eigen inzicht. Je zou nog toe kunnen voegen: vind je het belangrijk dat bijvoorbeeld een Nederlandse sporter die iets belangrijks wint, het volkslied mee kan zingen?

Samenvatting

Bedenk/noteer drie belangrijke termen van vandaag. 

Huiswerk

Dinsdag 26 november:

• Vul je samenvatting aan met 'Wilhelmus'
• Leesboek 2 mee