Literatuur middeleeuwen en renaissance les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

Pak je leesboek, boek, pen en schrift alvast

en zorg dat je startklaar bent.  

                                                    Nederlands vwo 4

Literatuur middeleeuwen en renaissance les 5

lesdoel

•  Je kunt de verschillen tussen het wereldbeeld van middeleeuwers en 16e eeuwers aangeven
• Je weet wat de renaissance was
• Je weet hoe het Wilhelmus is ontstaan
• Je weet wat de gouden eeuw is en hoe rederijkerskamers ontstonden

Opdracht 

• Beantwoord de vragen op de herhalingsuitdaging.
• Laat ondertussen je huiswerk zien.
• Klaar? Neem de paragrafen van de vorige lessen nog even door. Geef door waar je vragen over hebt. 

Antwoorden

1. Mid. teksten zijn met de hand geschreven, soms zijn er dingen aangepast om te kunnen passen op een ander formaat blad of naar de smaak van de eigenaar of het budget

2. De invloed van de Bijbel is nu nog terug te zien in feestdagen, taal, uitdrukkingen e.d. 

3. Een epos is een heldendicht waarin een verhaal in dichtvorm over een held wordt bezongen

4. Trouw was de belangrijkste hoofse waarde van een ridder.

Antwoorden

5. Het oudste Nederlands noemen we oud-Nederlands

6. Bij de eercultuur is er een gezamenlijke set normen en waarden in tegenstelling tot nu, waarin we als individu naar ons geweten luisteren. Eer gaat boven alles in de middeleeuwen

7. Griekse literatuur ging vooral over mythen, goden en Romeinse over meer aardse zaken. Later nam de Romeinse meer over van de Griekse. 

8. 3 staat voor volmaaktheid (3-eenheid vader, zoon, heilige geest)

9. Geestelijkheid was in st.m. belangrijk, dan adel, dan boeren en later kwam daar de burgerij in de steden bij. Mensen waren niet gelijkwaardig. 

Antwoorden

10. In de Bijbel vormt de Thora het Eerste Testament en is er een Tweede Testament toegevoegd over het leven van Jezus.

11. Verhalen werden mondeling overgedragen en om dat makkelijker te kunnen doen uit het hoofd, werden er korte zinnen en rijm gebruikt.

12. Arturroman: heeft een queestestructuur, begin aan hof en eind aan hof, tussendoor allerlei obstakels en eventueel sprookjesachtige zaken.

Pak Nieuw Nederlands erbij

5.1 Nationale identiteit en 5.2 Het Wilhelmus

Van leven na de dood naar leven op aarde

• Hoe veranderde het wereldbeeld van de mensen? (wat was het in de m.e., wat was het in de renaissance)
• Hoe verliep die verandering? (denk aan: hervormers en ontdekkers)

Wedergeboorte

• Wat betekent renaissance?
• Wat was de houding t.o.v. de middeleeuwen?
• Geef uitleg over het ontstaan van werken met behulp van de begrippen translatio, imitatio, aemulatio
• Waar diende literatuur vooral voor in deze tijd? 

Willem, prins van Oranje

• Wie was hij? 
• Waarover ging het conflict tussen hem en Alva?
• Waarom noemen we hem 'vader des vaderlands'?
• Wat zijn geuzenliederen?
• Hoe werden deze aanvankelijk verspreid en hoe daarna?
• Hoe is het Wilhelmus bewaard gebleven?
• Was het Wilhelmus altijd al ons volkslied? Licht toe.

Wilhelmus

• Willem van Oranje aan het woord.
• De ideale leider in de vrijheidsstrijd. zelfs met de bijbelse held David vergeleken.  
• Rond 1570 geschreven, melodie van een katholiek Frans spotlied, Chartres. Daarin Franse protestanten gekleineerd.
• De protestantse auteur: katholieke Spanjaarden uitdagen.
• Schrijver anoniem (boze Spanjaarden?).
• Nu: iets andere melodie.

Wilhelmus: geuzenlied

• Acrostichon. De beginletters van de vijftien strofen vormen de naam ‘Willem van Nassau’.
• Lijflied van de geuzen, de aanhangers van de prins van Oranje.
  
• De strijd tegen het rooms-katholieke Spanje ging om het recht op zelfbeschikking in politieke én godsdienstige zaken. 
• 1932:officiële Nederlandse volkslied.

Gouden eeuw

• Waardoor groeide de welvaart in de 17e eeuw?
• Welke invloed had deze welvaart op literatuur?   
• Wat was een rederijkerskamer?
• Welke drie Amsterdamse Rederijkerskamers kennen we? Noem schrijvers die daaraan waren verbonden.
• Wat is het verschil tussen deze drie kamers?

Opdracht

• Maak opdracht 3 van 5.1 en 5.2 helemaal
• Eventueel tijd voor het filmpje voorbereiden

Huiswerk

• Leer de aantekeningen en de opdrachten van de lessen.
• Maak opdracht 3 van 5.1 en 5.2 helemaal