3.5 De regering regeert

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE 

Maatschappijleer 

Piter Jelles !mpulse

#MIXEDSIGNALSOCIETY

Hoofdvraag:

• Hoe werkt de regering?
  

Begrippen: 

• Kabinet
• Regering
• Kabinetsformatie
• Coalitie
• Compromis
• Oppositie
• Beleid 
• Formateur
• Informateur 
• Regeerakkoord
• Troonrede
• Miljoenennota
• Prinsjesdag
•  Constitutionele monarchie 
• Ministeriële verantwoordelijkheid
• Demissionair kabinet

Kabinetsformatie:

Op de dag van de verkiezingen mag iedere Nederlander van 18+ stemmen. Dezelfde nacht wordt al duidelijk hoeveel zetels de politieke partijen krijgen.

Als je gaat stemmen maak je gebruik van je ..... kiesrecht:

1. Actief
2. Passief

Verkiezingsuitslag 2021

VVD: 34

D66: 24

PVV (Partij voor de Vrijheid): 17

CDA: 15

SP (Socialistische Partij): 9

Partij van de Arbeid (P.v.d.A.): 9

GROENLINKS: 8

Forum voor Democratie: 8

Partij voor de Dieren: 6

ChristenUnie: 5

Volt: 3

JA21: 3

Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP): 3

DENK: 3

50PLUS: 1

BBB: 1

BIJ1: 1

Noem 2 dingen die je opvallen als je naar de uitslag kijkt.

Dan is nog niet duidelijk wie er gaan regeren. 

De partijen moeten daar over onderhandelen, dat noemen wij de kabinetsformatie. 

Verloop kabinetsformatie:

1. Onderzoek:
   De informateur, meestal een ervaren politicus gaat onderzoeken met welke partijen een coalitie mogelijk is. 
2. De informatie:
   Als ze partijen hebben gevonden die willen samenwerken, overleggen ze over oplossingen en compromissen voor hun meningsverschillen. Ze stellen samen een regeerakkoord op. Hierin staan de plannen van de regering voor de komende vier jaar.

Het regeerakkoord > 

Hierin staan de plannen van de regering voor de komende vier jaren.

De formatie:

3. De  Tweede Kamer benoemt nu een formateur. Dat is meestal de leider van de grootste partij in het kabinet. De formateur overlegt de verdeling van de ministers en staatssecretarissen.

4. Als de posten verdeeld zijn dan wordt het nieuwe kabinet beëdigd door de koning. 

De coalitie bestaat uit twee of meer partijen die samen de regering vormen. Zij moeten met elkaar afspraken maken. Alle andere partijen noem je oppositie.

BEGRIPPEN:

• Parlement: Eerste en Tweede Kamer
• Regering: koning & ministers
• Kabinet: alle ministers & staatssecretarissen 
• Tweede Kamer: alle gekozen partijen 
• Coalitie: alle partijen die samen regeren 
• Oppositie: partijen die wél in de Tweede Kamer zitten, maar niet regeren.

De minister-president (premier) leidt het kabinet. 

Taken van het kabinet zijn: 

• Opstellen van wetsvoorstellen.
• Uitvoeren van aangenomen wetsvoorstellen.
• Leidinggeven aan hun ministerie.
• Het jaarlijks opstellen van de rijksbegroting.

• Een minister heeft een eigen beleidsterrein en (meestal) een eigen ministerie.
• Een staatssecretaris neemt een deel van het beleidsterrein van de minister op zich.
• Minister zonder portefeuille: minister die geen eigen ministerie heeft.

Noem zo veel mogelijk ministeries:

Ministeries:

Ministerie van Algemene Zaken 

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 

Ministerie van Buitenlandse Zaken 

Ministerie van Defensie 

Ministerie van Economische Zaken en Klimaat 

Ministerie van Financiën 

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 

Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 

Ministerie van Justitie en Veiligheid 

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 

Koning

• Staatshoofd van Koninkrijk der Nederlanden.
• Bijna geen macht, omdat hij zich niet met politieke kwesties mag bemoeien.

Stel de koning heeft in een dronken bui allemaal fietsen in de gracht staan gooien, wat gaat er dan gebeuren?

Taken Koning

• Handtekening zetten
  
• Troonrede voorlezen
  
• Beëdigen ministers en staatssecretarissen
  
• Overleg voeren met minister president
  
• Ons land vertegenwoordigen
  

Prinsjesdag

Troonrede - plannen voor het komende jaar 

Miljoenennota - verwachte inkomsten en uitgave van het komende jaar 

OPDRACHTEN
Deze kun je ook in je boek maken! 

"Vertaal" de volgende zin in eenvoudig Nederlands:
'Nederland is een constitutionele monarchie met een parlementaire democratie'

Bron 1:

Lees de bron en beantwoord de vragen op de volgende slides. 

Waarom moest premier Rutte verantwoording afleggen aan de Tweede Kamer over deze 'misstap' en hoefde de koning dat niet zelf te doen?

Welke taak/taken zouden verdwijnen bij een volledig ceremonieel koningsschap?

Wat vind jij van de vakantie van de koning tijdens de coronapandemie?

Alternatieve coalitie:

Bedenk op de volgende slides 3 alternatieve coalities +76 zetels en leg uit waarom deze wel/niet zouden werken volgens jou.

Coalitie 1:
Partijen:
Waarom werkt het wel/niet:

Coalitie 2:
Partijen:
Waarom werkt het wel/niet:

Coalitie 3:
Partijen:
Waarom werkt het wel/niet:

Zoek 3 verschillende krantenartikelen op over verschillende fases van de kabinetsformatie, maak een screenshot en lever die in op de volgende slides. 

Formatie 1

Formatie 2

Formatie 3

Dit was weer een heeeeeeele lange les! Doei!