Bouwsteen 5

• Nederlands
• Middelbare school

Bouwsteen 5

Laat de leerstof actief verwerken

6 belangrijkste productieve strategieën

• elaboreren
• zelfverklaren
• samenvatten
• mapping
• les laten geven
• zelftoetsen (bouwsteen 10) 

elaboreren

= Dieper nadenken over de stof.

Hoe?

• wie-wat-waarom-hoe vragen stellen over de leerstof door zowel de leraar als de leerlingen zelf.
• gelijkenissen en verschillen zoeken 
  

tussen deze leerstof en al aangeleerde leerstof 

elaboreren (vervolg)

• Verbanden laten leggen tussen leerstof en voorkennis.

Zoals alle hierna genoemde technieken om leerstof actief te verwerken is training nodig!

zelfverklaren

= in eigen woorden uitleggen waarover de tekst of het lesonderdeel gaat.

Hoe?

• elke tussenstap benoemen aan zichzelf/klasgenoot
• nieuwe lesstof in eigen woorden laten verklaren
• bij grote vraagstukken mapping gebruiken

samenvatten

= geef de belangrijkste ideeën uit een les kort en bondig in eigen woorden weer

schema

aantekeningen

samenvatting schrijven

les laten geven

= uitleg in eigen woorden over eerder bestudeerde leerstof aan klasgenoten overbrengen

beknopte voorbereiding maken

nadenken over vragen die 

gesteld kunnen worden

mapping

= zet tekst om in een ruimtelijke, visuele weergave die verbanden weergeeft

mindmap  

tabel

zelftoetsen

Bouwsteen 10

zaakvakken

Je kunt niet elke strategie gebruiken voor elk type leerstof.

De meeste strategieën binnen deze bouwsteen zijn vooral geschikt voor vakken als geschiedenis, aardrijkskunde en natuurwetenschappen. 

actief tijdens instructie

• actief: aantekeningen maken
• constructief: zelfverklaren
• interactief: discussiëren over de leerstof 

interactief

Opdrachten waaraan leerlingen samen werken en leren:

samen oefeningen oplossen

samenwerken

• Houd de 'kosten' voor samenwerking laag.
• Zorg dat de opdracht complex genoeg is.
• Benadruk samenwerking binnen één groep.
• Focus op beheersing vergroot motivatie
• Ga er niet van uit dat ze al kunnen samenwerken. 

Samenvatten + mapping

Alle eerstejaars leerlingen van het Hondsrug 

college leren tijdens Studieles de 

kleurmethode en mapping. 

Wanneer we dit het 1e halfjaar bij alle vakken zouden toepassen, wordt dit een 'vaardigheid' van onze leerlingen. 

samenvatten

 Studieles klas 1 - de kleurmethode

roze = onderwerp                                     geel = uitleg

groen = definitie                                        blauw = extra informatie

mapping (n.a.v. samenvatten)

Taal en Beeld combineren - zet beide hersenhelften aan het werk.

mapping (n.a.v. samenvatten)

.

uit: Leren leren methode

samenvatten - test

Kader 2 - Nederlands - Begrijpend lezen

Begrijpend lezen vinden de meeste leerlingen moeilijk, met name het benoemen van het deelonderwerp.

Leerlijn samenvatten Nederlands:

• deelonderwerp benoemen
• kernzin vinden
  
• met kernzinnen een samenvatting schrijven
  

samenvatten - test

Kader 2 - Nederlands - Begrijpend lezen

In geprinte tekst markeren:

• roze = onderwerp / deelonderwerp
• groen = betekenis woord
• geel = uitleg / voorbeeld
• oranje = kernzin   (deze overlapt de roze woorden)

samenvatten - test

Eigen ervaring: 

- Kost tijd

+ leerlingen krijgen meer overzicht van de hoofdzaken uit de tekst. 

Door het kleuren MOETEN ze zoeken naar  onderwerp, moeilijke woorden en uitleg. Dit zijn de belangrijkste punten in een samenvatting. Leerlingen zijn dus actief bezig met de tekst. Door hierna geen vragen te laten maken, zijn ze gemotiveerder om de tekst te lezen. 

Leerlingen geven aan na het lezen van een tekst de informatie niet te kunnen onthouden. Door tijdens het lezen 'notities' te maken (kleuren)t,  kunnen ze de informatie snel terugvinden.