Leerjaar 2-les 4-teksstructuur en spreekwoorden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Wat is het verschil tussen een spreekwoord en een gezegde?

Een spreekwoord bevat altijd een werkwoord (pv) en de kern zit in het tweede deel van de zin, zoals 'na regen komt zonneschijn'.
Een gezegde is een figuurlijke uitdrukking, zoals: 'een nieuwsgierig aagje'.

Spreekwoord

• Korte en krachtige vaste uitdrukking met een algemene waarheid of wijsheid.
• Voorbeeld: de laatste loodjes wegen het zwaarst
• Betekenis: het laatste gedeelte van iets is het moeilijkst.

Uitdrukking

• Combinatie van woorden die samen een eigen, soms figuurlijke betekenis hebben.
• Voorbeeld: je laatste adem uitblazen.
• Betekenis: doodgaan. 

Welke spreekwoorden en uitdrukkingen ken je?

Wat betekent dit spreekwoord?
Geen blad voor de mond nemen.

Wat betekent dit spreekwoord?
Hoge bomen vangen veel wind.

De stoute schoenen aantrekken.
Wat is de juiste betekenis?

1. Aan iets moeilijks durven beginnen.
2. Niet meer uitgeven dan je kunt besteden.
3. Vervelende dingen doen voor een ander.
4. Een grappige activiteit gaan doen.

Maak de zin af:
De beste stuurlui...

1. geven antwoord.
2. staan op de boot.
3. staan aan wal.
4. weten het meest.

Maak de zin af:
Iemand iets op de mouw...

1. breien
2. haken
3. borduren
4. spelden

Maak de zin af:
Hoog van...

1. de toren roepen.
2. de toren blazen.
3. het gebouw vallen.
4. het gebouw roepen.

Je nek uitsteken.
Wat is de juiste betekenis?

1. Een bijdrage leveren.
2. Vooruit kijken.
3. Nog onervaren zijn.
4. Risico nemen.

Met de mond vol tanden staan.
Wat is de juiste betekenis?

1. Met de vervelende gevolgen van iets blijven zitten.
2. Iets zeggen wat je eigenlijk niet had moeten zeggen.
3. Absoluut niet weten wat je moet zeggen.
4. Een belangrijke kans mislopen.

Het spreekwoordenspel (ong. 20 minuten)

Maak groepjes van 4.
Om de beurt pakt iemand een kaart van de stapel.
De speler die aan de beurt is raadt het spreekwoord
De persoon links van hem, bekijkt de achterkant en controleert het antwoord.
1 punt: juiste spreekwoord
2 punten: juiste betekenis

Schilderij van Breughel met meer dan 100 spreekwoorden.Welke herken je hier?- met je hoofd tegen de muur lopen- Tegen de stroom in - Oogje in het zeil houden- Met armlengte…- Als het kalf verdronken is- Lachen als een boer met kiespijn- Elkaar bij de neus nemen- Zo mak als een lammetje- Op hete kolen zitten- De deksel op de kop hebben- Achter het net vissen- Bij de duivel te biecht gaan- Bij iemand in het krijt staan- De gekken krijgen de beste kaarten- De hond in de pot vinden- De omgekeerde wereld- De teerling is geworpen- Door de mand vallen-Ergens de gek mee steken- onder een hoedje spelen- het is maar hoe de kaarten vallen- de wereld aan je voeten hebben liggen- iets door de vingers zien- Paarlen voor de zwijnen werpen- Op hete kolen zitten- Tot de tanden bewapend zijn.

Aan de slag!!

NuNederlands: KOPPELCODE: 47932
Maak in NuNederlands paragraaf 1.4
Niet af tijdens de les? Dan is het huiswerk.