4H Cursus 8 Spelling werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Welkom

Spelling

Werkwoorden

Nederlands

Les van vandaag

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

Welk gevoel krijg jij als je Nederlands docent zegt dat de les over werkwoordspelling gaat?

Leerdoelen

• Je kent de verschillende werkwoordsvormen en kunt vaststellen welke vorm een werkwoord heeft.

• Je kent de regels voor het schrijven van de verschillende werkwoordsvormen en kunt die toepassen.

Doel 1

Je kent de verschillende werkwoordsvormen en kunt vaststellen welke vorm een werkwoord heeft.

Welke werkwoordsvormen ken je?

Soorten werkwoorden

Persoonsvorm	Wij lopen altijd naar school.
Voltooid deelwoord	Wij hebben gisteren 10 kilometer gelopen.
Onvoltooid deelwoord	Lopend ging hij naar zijn werk.
Hele werkwoord of het infinitief	Wij willen daar graag lopen.

Persoonsvorm

De persoonsvorm is verbonden met het onderwerp (ev/mv) en kan in zowel de tegenwoordige tijd als de verleden tijd staan. 

Je vindt de persoonsvorm door:

• De tijdproef uit te voeren (verander de tijd)
• De getalproef uit te voeren (verander het getal van het onderwerp)

Het werkwoord dat je moet aanpassen om de zinnen correct te maken, is de persoonsvorm. 

Benoem de persoonsvorm(en) van onderstaande zinnen:

1. Onze buurvrouw verbouwt haar huis zelf.
2. Vind jij het ook jammer, dat het weer zo verandert?

Benoem de persoonsvorm(en) van onderstaande zinnen:
1. Er zijn leerlingen geschorst door de grap die zij hebben uitgehaald.
2. Jarno vindt het fijn, als de docent het huiswerk controleert.

Voltooid deelwoord

Je herkent het voltooid deelwoord aan: 

• De zin bevat een vorm van hebben, zijn of worden
• Er staat ge-, be-, ont- of ver- voor het werkwoord.

Benoem de voltooid deelwoorden uit de onderstaande zinnen:
1. Raad eens wat er vandaag is gebeurd.
2. Ik heb de beschimmelde kaas maar weggegooid.

Benoem de voltooid deelwoorden uit de onderstaande zinnen:
1. Waarom heb jij die gele aansteker niet bewaard?
2. Bladluis wordt vaak met water en spiritus bestreden.

Infinitief

 Het infinitief is het hele werkwoord. 

• Het is het hele werkwoord (de wij-vorm).
  
• Er staat soms 'te' of 'aan het' voor.

Benoem de infinitieven uit de onderstaande zinnen:

1. Wat willen jullie later worden?
2. Mees heeft dat altijd al willen hebben.

Benoem de infinitieven uit de onderstaande zinnen:

1. Dit betekent dat we nogal haast hebben.
2. Wij zijn van plan om te gaan fietsen.

Doel 2

Je kent de regels voor het schrijven van de verschillende werkwoordsvormen en kunt die toepassen.

Persoonsvorm

• De persoonsvorm kan voorkomen in de tegenwoordige tijd en in de verleden tijd. Bij deze tijden horen verschillende regels.
  
  
• Daarnaast bestaan er klankveranderende en klankvaste  werkwoorden.

Persoonsvorm TT

ik, .... jij

Persoonsvorm TT

ik, .... jij 

jij 

hij/zij/het 

meervoud 

ik-vorm/stam

ik-vorm + t

ik-vorm + t

'infinitief' 

fiets      word      loop 

fietst    wordt      loopt

fietst     wordt      loopt

fietsen  worden  lopen

werkwoorden die eindigen op dt komen dus alleen voor bij de persoonsvormen in de tegenwoordige tijd van jij + hij/zij/het. De stam van het werkwoord moet dan wel op een d eindigen.

Persoonsvorm VT

Klankveranderende werkwoorden 
Deze werkwoorden moet je kennen (lopen - liep - gelopen). Er komt in de verleden tijd nooit meer een -t of -d achter!
Klankvaste werkwoorden 
Bij deze werkwoorden moet je bepalen of er -te(n) of +de(n) toegevoegd moet worden. Gebruik daarvoor 't ex Kofschip of 't sexy fokschaap.

Persoonsvorm VT

Om te bepalen of er -te(n) of +de(n) toegevoegd moet worden, gebruik je 't ex kofschip of 't sexy fokschaap.

Zit de laatste letter van de stam van het werkwoord wel of niet in 't sexy fokschaap?

• wel > ik-vorm + te(n)      fietsen - fiets - fietste(n)
• niet > ik-vorm + de(n)    leren     - ler     - leerde(n)

Vul bij iedere zin de juiste vorm van de pv verleden tijd in:
1. Mijn ouders ............................. (wachten) gisteren twee uur voordat zij naar binnen ............................. (mogen).
2. Hij ............................. (fronsen) zijn wenkbrauwen toen zij zo ............................. (binnenkomen).

Vul bij iedere zin de juiste vorm van de pv verleden tijd in:
1. Messi ............................. (vergroten) zijn kans op scoren.
2. Hij ............................. (branden) zijn hand tijdens het kerstdiner.

Voltooid deelwoord 

Klankveranderende werkwoorden moet je kennen.

Bij klankvaste werkwoorden eindigt een een voltooid deelwoord op een -t of -d. Daarvoor gebruik je 't sexy fokschaap. 

Of je maakt het woord langer.

De vloer is geboen.. - de geboende vloer

Vul bij iedere zin de juiste vorm van het voltooid deelwoord in:

1. Wij zijn gisteren ................................ (bellen) door de directeur.
2. Je bent in elk geval goed ................................ (verzekeren)!

Vul bij iedere zin de juiste vorm van het voltooid deelwoord in:
1.. Het gebeurt wel vaker dat hij verkeerd wordt ................................ (aanmelden).
2. Is dat écht wat er is ................................ (gebeuren)?

https:

https://www.meesterklaas.nl/quiz/d-of-t

Maak een screenshot van de door jou gemaakte quiz waarop je score in beeld is.

Score van 90% of hoger, dan mag je kiezen of je mee doet of dat je de les zelfstandig doorneemt.

Aan de slag!

Cursus 8 - Spelling

Par. 1 Persoonsvorm

Maken opdracht 

4, 5, 6 en 7 (p. 175)

Schema om een grammaticale analyse te maken en vervolgens de regels voor de werkwoordspelling toe te passen.

Doel 4

Je kent de regels van de Engelse werkwoorden

Engelse werkwoorden

• Engelse werkwoorden vervoeg je zoveel mogelijk als Nederlandse werkwoorden!
  Je gebruikt dus dezelfde regels.
  
  
  
• Engelse werkwoorden hebben soms een afwijkende ik-vorm:
  

paintball, delete, race (vanwege de uitspraak)
scoor, promoot -(vanwege de o-klank)

Engelse werkwoorden

• Sommige woorden en werkwoorden die wij gebruiken, komen uit een andere taal. Je noemt ze leenwoorden. 
• Engelse werkwoorden vervoeg je op dezelfde manier als Nederlandse werkwoorden.

• Let op: Bij saven, timen en daten eindigt de stam op -e.
• We 'vernederlandsen' de Engelse werkwoorden, behalve als je daardoor een verkeerde uitspraak krijgt.

De leerling ... het document gisteren op haar Chromebook.
(saven)

1. savde
2. savede
3. savete
4. savte

Hoe zit dat?

• Bij het werkwoord saven eindigt de stam op een -e
• -> save (spreek uit: seef)
• De v van save zit niet in het 'T eX KoFSCHiP
• Daarom krijg je in de verleden tijd -de of - den

Ik save                 Ik savede                Ik heb gesaved

Hij savet             Wij saveden

Bij de meeste werkwoorden  werkt het dus hetzelfde als bij de Nederlandse werkwoorden.

maar..... let op goed de uitspraak           -n

Vul bij iedere zin de juiste vorm van het voltooid deelwoord in:

1. Peter ................................... (scrollen) door zijn e-mails.
2. Voor dat project ................................... (researchen) ik vorige week in de databank.
3. Maxime................................... (stressen, vt) flink na zijn toets.
4. Heb jij vorige week ook ................................... (flyeren)?
5. Mijn moeder ................................... (recyclen) alles.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Werkwoordspelling Schema 

Is het werkwoord een PV?

Ja

Nee

   TT                    VT                      VT DW                   INF 

ik, ...jij: ik-vorm

jij, hij, zij, het : ik-vorm +t

M: 'infinitief'

Onregelmatig

ik-vorm +te(n)

ik-vorm +de(n)

(kofschip!)

D of een T?

't ex kofschip

hele werkwoord