Filosofie 1: wat is filosofie?

• Filosofie
• MBO
• Studiejaar 1,2

Welkom!

Filosofie

Ik denk bij filosofie aan

Filosofie gaat over (moeilijke) vragen:

Wat is goed? Wat is geluk? Hoe moet je leven?

Wat is waarheid?

Wanneer mag je liegen? 

Heeft de mens een ziel?

Zijn mensen een soort dieren?

Kunnen computers de mens vervangen?

Hoe weet je zeker dat je niet de enige bent met bewustzijn?

Wanneer weet je iets zeker?

Wat is waarheid?

En altijd...

Waarom? 

"Filosoferen begint bij verwondering, wordt gedreven door liefde voor wijsheid en betekent:

• alles (kunnen) bevragen
  
• kritisch denken
• zorgvuldig argumenteren
  
• Objectief kunnen blijven
• Vanzelfsprekendheden ter discussie stellen
  
• Logisch nadenken. Niet op ervaring en gevoel.

Maar wat heb je eraan...

- je leert kritisch denken en je mening onderbouwen

- je leert verbanden te leggen;

- je leert nadenken over de vreemde wereld waar je in geworpen bent.

- je leert inleven in andere perspectieven

Ik verwacht van jou...

- een open houding

- bereidheid om te lezen 

- geduld hebben met moeilijke woorden en teksten.

Filosofie

filos = zoon/vriend

sofia = wijsheid

Waarom?

• Mythen zijn niet altijd waar

• Antwoorden zoeken op vragen

• Niet zomaar alles aannemen: kritisch en nieuwsgierig zijn en blijven!

• Zelf ontdekken van de waarheid

• Observeren

Filosofen

• 'Vrienden van de wijsheid'
• Filosofen willen hun kennis en wijsheid uitbreiden

Socrates

• Eén van de belangrijkste Atheense filosofen
• Goed en kwaad (Ethiek)
• Socratische manier van vragen stellen
• Hij moest zelfmoord plegen.

Plato

• Leerling van Socrates
• Oprichter van de Akademeia
• Bekendste werk: De Staat, over politiek

Aristoteles

• Leerling van Plato
  
• Filosoof én natuurkundige
• Belangrijkste werk: Rethorica

Natuurfilosofen

• Eigenlijk de voorlopers van moderne wetenschappers.
• Hebben belangrijke ontdekkingen gedaan, die (soms) vandaag de dag nog steeds kloppen.

Archimedes

• Natuurkunde
• Wet van Archimedes
• Deze wet ontdekte hij in bad, sprong eruit, en liep naakt over straat te roepen: "Eureka!"

Herodotus

• Geschiedenis
• Belangrijkste werk: Historiën
• Dit werk bestaat uit 9 delen, vernoemd naar de 9 muzen uit de mythologie
• Hij schreef over Egypte als 'het geschenk van de Nijl'

Pythagoras

• Wiskunde
• Bekend van de stelling van Pythagoras
• Deze leer je nog steeds bij Wiskunde...

Hippocrates

• Geneeskunde
• Eed van Hippocrates
• Zou een afstammeling van de halfgod Asclepius (Esculaap)

Waar waren deze filosofen en wetenschappers goed in? Sleep de onderdelen naar de juiste persoon.

Plato

Hippocrates

Aristoteles

Pythagoras

Eratosthenes

politiek

geneeskunde

natuurkunde

wiskunde

aardrijkskunde

Wanneer dacht jij voor het laatst

Huh? waarom is dat eigenlijk zo?

En waar dacht je toen aan?

Wat is een filosofische vraag?

Vaak is het zo dat bij een filosofische vraag niet meteen duidelijk is wat voor soort antwoord er moet komen. Er wordt niet gevraagd naar de werkelijkheid maar naar een mogelijkheid. Vergelijk deze vragen maar eens met elkaar.

Vragen naar de werkelijkheid:

A. Wanneer was de tweede wereldoorlog?

B. Hoe komt het dat een bom ontploft?

C. Wat is de hoofdstad van België?

Vragen naar een mogelijkheid:

D. Maakt het uit waar je geboren wordt?

E. Heeft alles een oorzaak?

F. Mag je iets slechts doen om iets goeds te bereiken?

De filosofische vraag

Verschillende vragen over een herfstboom:

Over deze herfstboom kun je veel vragen stellen
Om dit de verduidelijken kunnen we deze herfstige boom bekijken.

Over deze boom kun je verschillende vragen stellen maar dat zijn niet vanzelf filosofische vragen.
Bijvoorbeeld:

Wat voor kleur hebben de bladeren? 
Waarom vallen de bladeren in de herfst van de boom?

Hoe gaat het met je, boom? 
Wie zou er allemaal onder deze boom een dutje gedaan kunnen hebben? 
Zien we allemaal dezelfde boom? 

Wat voor kleur hebben de bladeren? 

Deze vraag kun je beantwoorden door naar de boom te kijken.

Het is een vraag die je met je zintuigen en door je waarneming kunt beantwoorden.

Waarom vallen de bladeren in de herfst van de boom?

Deze vraag gaat over biologische kennis. Niet iedereen weet het antwoord, maar een 

natuurkenner of bioloog wel.

Hoe gaat het met je, boom?

Dit is een vraag waarbij je interesse toont, het is een soort interviewvraag, een persoonlijke vraag, je vraagt iets waar de ander antwoord op kan geven omdat het over hemzelf gaat. Daar vallen ook reflectieve (heb je dat goed gedaan?) en conatieve (wat zou je zelf doen?) vragen onder.

Wie zou er allemaal onder deze boom een dutje gedaan kunnen hebben?

Deze vraag is verraderlijk, die wordt vaak voor een filosofische vraag aangezien. Je kunt op deze vraag namelijk ook meerdere antwoorden geven én je kunt erover nadenken. Het is tenslotte niet iets wat je kunt weten. Máár onder deze vraag ligt geen ‘wat is-vraag’. Je gaat niet een bepaald begrip onderzoeken. Daarom is het een verbeeldingsvraag. Om de vraag te beantwoorden moet je je verbeelding gebruiken (of fantasie of je creatieve denkvermogen).

De filosofische vraag: Zien we allemaal dezelfde boom? 

Vraag 1 tot en met 4 zijn dus geen (echte) filosofische vragen, maar vraag 5 wel. We nemen allemaal wel aan dat we dezelfde boom zien, maar echt zeker weten doen we het niet. Je kan immers nooit zien wat er in iemand anders zijn hoofd te zien is. Over het antwoord kunnen we dus wel heel goed samen nadenken, maar het ware antwoord zullen we waarschijnlijk nooit vinden. We vinden alleen mogelijke antwoorden. (Theologie)

stel je zelf een filosofische vraag

Opdracht

Je krijgt zo verschillende uitspraken van Filosofen te zien.

• Geef aan  of je met de uitspraak eens of oneens bent 
• Schrijf ook op wat je denkt dat de uitspraak betekent.
  

Aristoteles:

Het enige wat je met liegen bereikt is niet geloofd worden als je de waarheid spreekt.

Confucius:

Een mens heeft twee oren en één mond om twee keer zoveel te luisteren dan te praten.

Plato:

Wie rijk wil zijn, moet niet zijn vermogen vermeerderen maar zijn hebzucht verminderen.

Epicetus:

Er is slechts één weg naar geluk en dat is op te houden met je zorgen maken over dingen waar je geen invloed op hebt

Socrates:

Onwetendheid is de bron van alle kwaad. 

Albert Einstein:

Ons eigen geluk hangt af van de glimlach van de anderen.

Nog even een vraag..

Bestaat toeval..? 

Wat was er nieuw voor jou vandaag?

Referentiekader

Het geheel van kennis, ideeën, ervaringen en overtuigingen van waaruit iemand denkt en handelt.

01:49

Moet ik dit allemaal onthouden?

In dit filmpje worden veel namen genoemd van Filosofen en stromingen. Je hoeft deze niet te onthouden. Luister vooral naar de vragen die deze filosofen stellen.

02:35

Wat denk jij dat 'Big Questions' zijn?