4.3 Crisis in de Wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Paragraaf 4.3 

Leerdoelen

Aan het einde van de les:

• ken je het begrip economische crisis, Verdrag van Versailles, herstelbetalingen (R)
  
  
• kun je herkennen en uitleggen welke oorzaken en gevolgen de economische crisis van 1929 had. (T1)
  
  
• kun je herkennen en uitleggen welke oorzaken en gevolgen het Verdrag van Versailles had. (T1)
  
  
• kun je uitleggen hoe de crisis in Amerika een wereldwijde crisis werd. (T2)

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

• De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers de oorlog het Westfront konden winnen.
• Uiteindelijk zorgt het mee vechten van de Amerikanen voor de doorslag: na vier jaar is het voorbij voor Duitsland

Verdrag van Versailles (1)

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%)

• Duitsland moet kolonies afstaan

• Duitsland mag geen leger meer hebben van groter dan 100.000 man en weinig wapens.

• Duitsland moet herstelbetalingen doen aan vnl. Frankrijk

Verdrag van Versailles (2)

• Duitsland mag geen grote oorlogsschepen meer hebben (bepaald gewicht)
  

• Duitsland mag geen luchtmacht meer hebben

• Duitsland moet Polen doorgang geven naar de Oostzee.

• Grens tussen Frankrijk en Duitsland wordt gedemilitariseerd (Rijnland).

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles.

Vrede?

• Foch had kritiek op de voorwaarden van het Verdrag van Versailles, hoewel hij als militair zich niet met politieke standpunten moest bemoeien.

• Hij zei: "Dit is geen vrede, het is een bestand voor twintig jaar"

Gevolgen

• Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles.

• Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoolog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietingen...en daarin ook slaagt.
  
  
• Lange of korte termijn?

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

• Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de Amerikaanse economie in elkaar.

• Landen die veel met de VS handelen, worden de crisis mee in gesleept... 
  

Beurskrach

'Black tuesday' 1929

• De oorzaak voor de economische crisis noemen we de 'beurkrach'
  
  
• De aandelenmarkt stortte in, veel aandelen waren meer waard dan het bedrijf zelf.

Crisis in Nederland

• Nederland (en Duitsland) worden zwaar door de crisis geraakt: de handel met de VS en Duitsland komt vrijwel stil te staan.

• Bedrijven en fabrieken moeten de deuren sluiten.

• Tussen 1929 en 1935 stijgt de werkloosheid van 22.000 naar 500.000. 

Een werkloze bakker uit het Gelderse Twello 'verkoopt' zichzelf op een marktplein in Deventer (Overijssel).

Video

-
De crisis

02:59

Leg kort uit waardoor de crisis in Amerika in 1929 ontstond. Met andere woorden, waarom daalde de waarde van aandelen opeens zo snel?

03:44

Wat was het directe gevolg van deze waardedaling voor mensen met aandelen? Wat was het gevolg van deze waardedaling op wat langere termijn voor bedrijven en winkels?

05:55

Hoe kan het dat de crisis in Amerika ook veel invloed heeft op Nederland?

08:25

Waarom moeten werklozen op verschillende tijden stempelen.

09:49

Hoe zorgt de overheid dat sommige werklozen toch werk hebben en wat geld verdienen?

12:53

Waarom gaan de steunuitkeringen naar beneden?

Huiswerk maken paragraaf 4.3